Chứng khoán Rồng Việt vừa có báo cáo cập nhật triển vọng ngành thép trong đó nhấn mạnh sản lượng xuất khẩu thép đặc biệt là tôn mạ sẽ khó đạt mức nền cao như năm 2024.
Dựa theo dữ liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm 2024, thị trường xuất khẩu là thị trường trọng điểm của Việt Nam, khi thép thành phẩm xuất khẩu đạt 8 triệu tấn tương đương so với năm 2023, trong đó các sản phẩm thép dẹt (HRC, CRC, tôn mạ,…) chiếm 75% sản lượng xuất khẩu.
Trong đó, sản lượng tôn mạ xuất khẩu ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng và đạt 3 triệu tấn tăng 36,4% so với cùng kỳ, gần tương đương với sản lượng xuất khẩu năm 2021 là 3,3 triệu tấn - mức cao nhất trong giai đoạn 2018-2023. Các thị trường lớn tiếp tục bao gồm ASEAN, EU và Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, việc đẩy mạnh xuất khẩu trong bối cảnh ngành thép thế giới chưa phục hồi rõ ràng đã cho thấy một số rủi ro, khi một số thị trường nhập khẩu lớn thực hiện các biện pháp điều tra chống bán phá giá trong nửa cuối năm 2024 và đầu năm 2025.
Tình hình chung của các thị trường trọng điểm có thể kể đến gồm: Thị trường ASEAN (~26% sản lượng): Đây vẫn là thị trường xuất khẩu trọng điểm của các nhà sản xuất thép Việt Nam, nhờ lợi thế về địa lý, nhu cầu phát triển hạ tầng và khu công nghiệp để thu hút dòng vốn FDI.
Tuy nhiên, Malaysia đã có động thái mở rộng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép mạ từ Việt Nam với 22 mã thép mới, so với đợt điều tra năm 2020, cho thấy các nhà sản xuất cần cẩn trọng khi tập trung đơn hàng vào thị trường này.
Thị trường EU (~23% sản lượng): Đối với sản phẩm thép mạ, EU vẫn duy trì hạn ngạch thuế quan (1,9 triệu tấn/năm), điều này khiến các công ty tôn mạ có thị phần lớn tại đây (HSG, GDA, NKG) khó có thể tăng số lượng đơn hàng tại thị trường này. Trong khi đó, việc điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép HRC thực hiện từ quý 3/2024, hiện chưa có kết quả khiến một số nhà sản xuất (Formosa, HPG…) gặp hạn chế khi xuất khẩu sang thị trường này.
Thị trường Hoa Kỳ (~13% sản lượng): Vào tháng 9/2024, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã quyết định điều tra chống bán phá giá (AD) và chống trợ cấp (CVD) đối với thép chống ăn mòn (CORE – hầu hết là sản phẩm tôn mạ) nhập khẩu từ Việt Nam. Đến tháng 2/2025, Bộ đã đưa ra kết quả sơ bộ về áp thuế CVD đối với sản phẩm thép từ Việt Nam, trong đó mức thuế áp dụng với các công ty tôn mạ có thể kể đến gồm HSG (0,13%), GDA (0%) và các công ty khác bị áp mức trung bình là 46,7%.
Theo sau đó, trong tháng 4/2025, kết quả sơ bộ về áp thuế ADD dự kiến được công bố. VDSC kỳ vọng những công ty bị áp thuế ADD và CVD ở mức thấp sẽ duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường này, đặc biệt trong bối cảnh Hoa Kỳ đang siết chặt chính sách bảo hộ đối với các quốc gia xuất khẩu thép.
Cho năm 2025, với các biện pháp phòng hộ của các thị trường, VDSC cho rằng sản lượng xuất khẩu thép đặc biệt là tôn mạ sẽ khó đạt mức nền cao như năm 2024. Trong kịch bản cơ sở, ước tính sản lượng tôn mạ xuất khẩu dự kiến đạt 2,7 triệu tấn giảm 10%, với tỷ trọng xuất khẩu đạt 52% trong tổng sản lượng tiêu thụ so với mức 56% trong 2024.
Trước những rủi ro liên quan đến việc Trung Quốc tăng xuất khẩu các sản phẩm thép sang các thị trường, Bộ Công Thương đã có các biện pháp điều tra chống bán phá giá để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước, với quyết định số 1535/QĐ-BCT (AD19) với các sản phẩm tôn mạ có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc;
Quyết định số 1985/QĐ-BCT (AD20) với các sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ TQ và Ấn Độ. Trong tháng 02/2025, Bộ Công thương đã có kết quả điều tra và áp thuế sơ bộ với các sản phẩm thép cán nóng (AD20) có xuất xứ từ Trung Quốc và mức thuế áp tạm thời cho các nhà sản xuất là 27,83% phù hợp với kỳ vọng trong Báo cáo triển vọng ngành vật liệu xây dựng 2025, đảm bảo khả năng cạnh tranh của các nhà sản xuất thép cán nóng (HPG, FHS,…) tại thị trường nội địa.
Đối với kết quả điều tra AD19, VDSC duy trì kỳ vọng sẽ có kết quả sơ bộ trong quý 1/2025, qua đó đảm bảo các nhà sản xuất thép dẹt (HRC, tôn mạ,…) có thể chuyển các đơn hàng sang thị trường nội địa, giảm rủi ro từ các biện pháp bảo hộ tại thị trường xuất khẩu.
