Võ Thị Ngọc Ngân (“Ngân 98”) vừa bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM khởi tố, bắt tạm giam về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”. Ngân bị xác định bán thuốc giảm cân là hàng giả, "viên Collagen" có chất cấm ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe người tiêu dùng.
Võ Thị Ngọc Ngân cùng tang vật.
Khai báo không thành khẩn có phải tình tiết tăng nặng?
Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho rằng, nếu cơ quan tiến hành tố tụng có đủ căn cứ chứng minh Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân 98) có hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, bị can này sẽ phải đối mặt với hình phạt có thể tới 20 năm tù hoặc tù chung thân.
Ngoài hình phạt tới tù chung thân, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Vụ án xảy ra đối với Ngân 98 không phải là vụ đầu tiên cơ quan chức năng xử lý đối với người nổi tiếng bán hàng kém chất lượng trên mạng xã hội, trước đó không ít những người nổi tiếng đã bị xử lý hình sự về tội danh tương tự.
Thông tin bước đầu cho thấy, bị can này không thừa nhận hành vi phạm tội, tuy nhiên với các tài liệu chứng cứ thu thập được về nguồn gốc hàng hóa, về nội dung quảng cáo, về hoạt động bán hàng và đặc biệt là truy xuất dòng tiền, Cơ quan điều tra cho rằng có đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với DJ này để xử lý theo quy định của pháp luật.
Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường
Theo quy định của pháp luật, người phạm tội không có nghĩa vụ phải thừa nhận mình có tội, không có nghĩa vụ phải đưa ra lời khai để chống lại mình. Hành vi vi phạm pháp luật sẽ được cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm chứng minh bằng chứng cứ. Nếu đủ căn cứ để buộc tội mà người phạm tội không thừa nhận, không thành khẩn thì không được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là thành khẩn khai báo nhưng không phải là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định lời khai nhận tội không phải là căn cứ duy nhất để kết tội, để có căn cứ để buộc tội, cơ quan tiến hành tố tụng không chỉ căn cứ vào lời khai nhận tội mà còn căn cứ vào các tài liệu chứng cứ khác. Người khai nhận tội chỉ được coi là căn cứ buộc tội nếu phù hợp với tài liệu chứng cứ khác.
Khách hàng có quyền đề nghị cơ quan điều tra làm rõ những thiệt hại
Cơ quan điều tra sẽ làm rõ ngoài bị can đã bị khởi tố thì hoạt động sản xuất, buôn bán hàng hóa được thực hiện như thế nào, có những ai tham gia vào quy trình này và nhận thức, ý chí của những người này như thế nào, có dấu hiệu đồng phạm hay không để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp có căn cứ cho thấy ngoài bị can đã bị khởi tố, còn có những người khác thực hiện hành vi sản xuất buôn bán hàng giả với vai trò là người giúp sức thì sẽ tiếp tục khởi tố bị can để xử lý đối với những người này theo quy định của pháp luật.
Ngoài hành vi sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm, Cơ quan điều tra cũng sẽ mở rộng điều tra vụ án để làm rõ hoạt động kê khai nộp thuế, quy trình về kế toán được thực hiện như thế nào, có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh hay không để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Thông thường những vụ án về sản xuất buôn bán hàng giả, có thể không chỉ xử lý với một người, thường sẽ xử lý đối với nhiều người bởi hoạt động sản xuất buôn bán hàng giả với số lượng lớn như vậy thì một người không thể thực hiện được. Ngoài ra các hoạt động khác kéo theo như trốn thuế, rửa tiền cũng có thể xảy ra nên cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ các hành vi sai phạm khác có liên quan (nếu có) để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong các vụ án liên quan đến vi phạm về quản lý kinh tế, ngoài hình phạt nghiêm khắc có thể tới 20 năm hoặc tù chung thân, cơ quan tố tụng có thể làm rõ tài sản của người vi phạm để tòa án xem xét áp dụng hình phạt bổ sung có thể là phạt tiền, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Đối với hành vi sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm còn có thể có hành vi lừa dối người tiêu dùng. Bởi vậy, những người mua các sản phẩm hàng hóa là hàng giả có quyền đề nghị cơ quan điều tra làm rõ những thiệt hại của họ để buộc bị can, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả và có thể xem xét khởi tố về tội lừa dối người tiêu dùng để đảm bảo quyền lợi cho những người bị hại.
Những người đã mua những sản phẩm được coi là hàng giả có quyền cung cấp thông tin và chứng cứ để cơ quan điều tra đưa họ tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi liên quan hoặc là người bị hại trong vụ án hành xử. Trường hợp xác định là họ bị lừa dối, bị mất tiền, có quyền đưa ra yêu cầu bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả để đòi lại số tiền đã mua hàng hóa và yêu cầu bồi thường thiệt hại với những thiệt hại thực tế đã phát sinh (nếu có).
Đây là vụ án phức tạp, không chỉ liên quan đến người nổi tiếng trên mạng xã hội mà còn liên quan đến nhiều tổ chức cá nhân có liên quan, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ thận trọng xem xét đánh giá để xác định bản chất của vụ án, xác định hành vi vai trò của các tổ chức cá nhân có liên quan để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Kết quả điều tra cho thấy, Võ Thị Ngọc Ngân thành lập và điều hành Công ty ZuBu (do bà T.T.T - mẹ ruột Ngân đứng tên giám đốc) và Hộ kinh doanh ZuBu shop (do M.T.V đứng tên). Trên thực tế, mọi hoạt động điều hành, tài chính, kinh doanh đều do Ngân trực tiếp chỉ đạo và hưởng lợi.
Từ năm 2021, Võ Thị Ngọc Ngân bắt đầu hợp tác với một số nhà máy tại Hà Nội để đặt gia công các sản phẩm thực phẩm “bảo vệ sức khỏe giảm cân” như Super Detox X3, X7, X1000… Trên giấy tờ, đây đều là các sản phẩm được cấp phép lưu hành. Tuy nhiên, Ngân đã lợi dụng hình thức “hàng tặng kèm” để tiêu thụ thêm một loại sản phẩm khác mang tên “viên rau củ Collagen”.
Qua điều tra, “viên rau củ Collagen” này không được cấp phép lưu hành, không có hồ sơ công bố sản phẩm, nhưng Ngân vẫn cho đóng gói, dán nhãn trùng thương hiệu X3 - X7 - X1000, rồi quảng cáo có công dụng tăng hiệu quả giảm cân khi dùng kèm với các sản phẩm chính.
Trên bao bì, Ngân cho ghi chú “hàng tặng kèm, không bán” để đối phó với cơ quan quản lý, nhưng thực tế lại bán trọn bộ cho khách hàng như một liệu trình hoàn chỉnh, khuyến khích sử dụng song song để “đạt hiệu quả giảm cân nhanh hơn”.
Theo dữ liệu do các đơn vị giao hàng cung cấp, chỉ tính trong giai đoạn 2023 - 2024, doanh thu từ hoạt động này lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Đáng chú ý, giám định tại Phân viện Khoa học Hình sự - Bộ Công an xác định các sản phẩm do Võ Thị Ngọc Ngân sản xuất, kinh doanh không đạt chỉ tiêu chất lượng theo công bố, là hàng giả, trong đó một số mẫu (sản phẩm viên colagen) có chứa các chất cấm sibutramin và phenolphthalein. Đây là những hoạt chất bị cấm sử dụng trong thực phẩm do có thể gây rối loạn tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa và tiềm ẩn nguy cơ ung thư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.
