Trong ký ức nhiều người, cá chạch gắn liền với hình ảnh đồng ruộng, ao làng. Thân hình trơn tuột, thường chui rúc bùn đất khiến loại cá này ít được ưa chuộng trên bàn ăn. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài có phần kém bắt mắt ấy, cá chạch lại được coi là “kho báu dinh dưỡng”, đến mức được ví như “nhân sâm dưới nước”.
Ảnh minh họa.
Giàu protein, vượt cả cá hồi
Nghiên cứu thành phần dinh dưỡng cho thấy, 100g cá chạch cung cấp tới 17,9 – 20g protein. Đây là mức cao vượt trội so với nhiều loại cá quen thuộc như cá chép, cá rô phi và thậm chí còn cao hơn cả cá hồi. Protein từ cá chạch là nguồn đạm động vật chất lượng, giúp cơ thể duy trì năng lượng, phục hồi sau ốm, đồng thời hỗ trợ quá trình phát triển cơ bắp.
Không chỉ giàu đạm, cá chạch còn cung cấp lượng chất béo lành mạnh với nhiều axit béo không no, đặc biệt là DHA và EPA. Hai dưỡng chất này được xem là “thần dược” cho não bộ và tim mạch, góp phần cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và ổn định huyết áp.
Canxi gấp gần 3 lần sữa bò
Một điểm nổi bật khác của cá chạch là hàm lượng canxi dồi dào. Trung bình 100g cá chạch chứa 299mg canxi, cao gấp gần 3 lần so với cùng lượng sữa bò. Nhờ vậy, loại cá nhỏ bé này trở thành nguồn bổ sung canxi tự nhiên lý tưởng, hỗ trợ xương chắc khỏe, hạn chế loãng xương, đặc biệt ở người cao tuổi và phụ nữ sau sinh.
Ngoài canxi, cá chạch còn giàu sắt (2,9mg/100g), cao hơn cả thịt bò nạc. Đây là thực phẩm hữu ích cho những người thiếu máu, phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt hoặc trẻ em đang lớn. Lượng kẽm, phốt pho cùng nhiều vitamin nhóm B trong cá chạch cũng góp phần quan trọng vào quá trình trao đổi chất, tăng cường sức đề kháng.
Chạch om chuối đậu. Ảnh minh hoạ
Lợi ích sức khỏe đa dạng
Với thành phần phong phú, cá chạch mang lại nhiều công dụng đáng chú ý:
Tốt cho xương khớp: Lượng canxi và phốt pho cao giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ sự phát triển chiều cao ở trẻ em.
Cải thiện tuần hoàn máu: Hàm lượng sắt và kẽm hỗ trợ sản sinh hồng cầu, phòng ngừa thiếu máu.
Hỗ trợ tim mạch: Các axit béo DHA và EPA giúp giảm cholesterol xấu, tăng cường độ đàn hồi của mạch máu.
Tốt cho trí não: DHA dồi dào góp phần cải thiện trí nhớ, tăng khả năng tập trung.
Chính nhờ những lợi ích này mà trong dân gian, cá chạch được tôn vinh là “nhân sâm dưới nước”.
Những lưu ý khi ăn cá chạch
Dù bổ dưỡng, cá chạch không phải là thực phẩm phù hợp cho tất cả mọi người. Cá sống trong bùn dễ mang ký sinh trùng, do đó tuyệt đối không nên ăn sống hay chế biến tái. Cá cần được làm sạch kỹ và nấu chín hoàn toàn để đảm bảo an toàn.
Những người mắc bệnh gout, tăng acid uric hoặc cholesterol cao cũng cần hạn chế vì thành phần purin và chất béo trong cá có thể làm tình trạng bệnh nặng thêm. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều cá chạch có thể gây khó tiêu, do đó nên cân đối khẩu phần, mỗi tuần chỉ nên ăn 1 – 2 bữa.
Chạch kho nghệ. Ảnh minh hoạ
Món ngon từ cá chạch
Từ lâu, cá chạch đã hiện diện trong mâm cơm Việt với nhiều cách chế biến hấp dẫn.
Chạch kho nghệ: Vị đậm đà, thơm cay, được xem là món ăn bồi bổ cơ thể.
Chạch chiên giòn: Cá được tẩm bột, chiên vàng ruộm, giòn rụm, thích hợp cho cả trẻ nhỏ.
Chạch nấu canh rau răm: Vị ngọt thanh của cá hòa quyện cùng hương thơm của rau răm, giải nhiệt ngày hè.
Chạch om chuối đậu: Món ăn dân dã vùng Bắc Bộ, béo ngậy mà không ngán.
Những món ăn này không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn giúp thực khách dễ dàng thưởng thức hương vị đặc trưng của cá chạch.
