Chiều 13/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Thương mại điện tử.
ƯU TIÊN VÀ BẢO VỆ SÀN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VIỆT NAM
Quan tâm đến quản lý dòng tiền và thuế trong thương mại điện tử, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (đoàn Hưng Yên) cho biết, hiện nay, hơn 90% thị trường thương mại điện tử Việt Nam thuộc về các sàn có vốn nước ngoài, điều này đồng nghĩa với việc dòng tiền, dữ liệu và lợi nhuận phần lớn chảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Bà Mai đề nghị Luật cần có chính sách khuyến khích, ưu tiên và bảo vệ sàn thương mại điện tử Việt Nam, coi đây là hạ tầng kinh tế số quan trọng của quốc gia, tương tự như viễn thông hay là ngân hàng.
Riêng với vấn đề quản lý dòng tiền và thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai cho biết, hiện giao dịch trên các nền tảng của nước ngoài rất khó kiểm soát dòng tiền và nghĩa vụ thuế. Nếu để tình trạng này kéo dài, Nhà nước sẽ thất thu, doanh nghiệp nội địa chịu thiệt.
Do đó, đại biểu đề nghị luật cần gắn hoạt động thương mại điện tử với hệ thống ngân hàng, tài chính và thuế trong nước, bảo đảm mọi giao dịch đều minh bạch, truy xuất được và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế.
Trong khi đó, đại biểu Trần Chí Cường (đoàn Đà Nẵng) dẫn số liệu báo cáo của Bộ Công Thương năm 2024, lực lượng quản lý thị trường đã xử lý 3.124 vụ vi phạm thương mại điện tử. Hàng hóa vi phạm thu giữ gần 34 tỷ đồng, xử phạt 48 tỷ đồng. Những vụ việc này chủ yếu xuất phát từ kênh chỉ kết nối, giao dịch qua chat, tin nhắn Zalo, Facebook, không có đơn hàng điện tử nên không thể truy vết được.
Ông cho biết, dự thảo Luật hiện chưa có nghĩa vụ cảnh báo rủi ro hay lưu trữ nội dung trao đổi, do đó, ông đề xuất bổ sung quy định hiển thị cảnh báo rủi ro bắt buộc đối với giao dịch thực hiện qua chức năng liên lạc trực tuyến, bao gồm cảnh báo lừa đảo, thanh toán ngoài nền tảng và các rủi ro theo cảnh báo của cơ quan Nhà nước.
Đồng thời, nội dung trao đổi phải được lưu trữ tối thiểu 6 tháng nhằm phục vụ kiểm tra, giải quyết tranh chấp khi yêu cầu của cơ quan Nhà nước.
XÁC ĐỊNH RÕ TRÁCH NHIỆM CỦA TỪNG CHỦ THỂ HOẠT ĐỘNG LIVESTREAM
Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cho rằng, dự thảo Luật quy định nhiều trách nhiệm của các bên đối với hoạt động livestream bán hàng bao gồm: trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử, của người bán, người livestream, của tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết, người tiếp thị liên kết trong thương mại điện tử.
Theo bà Nga, điều này là vô cùng cần thiết và cần tiếp tục rà soát các nghĩa vụ khác cần tuân thủ của từng chủ thể trong hoạt động livestream để đảm bảo quyền lợi của các bên, đặc biệt là của người mua hàng trong các phiên livestream. Đồng thời cũng là căn cứ để xác định chủ thể chịu trách nhiệm chính trong từng khâu cụ thể của hoạt động livestream khi có phát sinh tranh chấp hoặc phát hiện các sai phạm.
Tuy nhiên, bà Nga cho rằng việc quy định cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể như: Người bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa; Người livestream chịu trách nhiệm trong phạm vi nội dung mà họ trình bày hoặc khẳng định, quảng cáo; Tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi dịch vụ kỹ thuật.
Bên cạnh đó, người tiếp thị chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi họ kiểm soát được; không áp đặt nghĩa vụ vượt quá khả năng hoặc tính chất công việc; Nền tảng thương mại điện tử chịu trách nhiệm khi không thực hiện biện pháp kỹ thuật theo quy định, không phải là cơ quan tiền kiểm nội dung, không biến nền tảng thương mại điện tử thành "cơ quan thẩm định quảng cáo" vì điều này vừa không đúng chức năng, vừa không khả thi.
Bà Nga cho rằng, việc dự án Luật bổ sung quy định các nghĩa vụ phù hợp với tính chất, vai trò của từng chủ thể thì việc tuân thủ pháp luật trên thực tế của các chủ thể mới khả thi, việc xử lý các sai phạm, tranh chấp mới đảm bảo đúng người, đúng vai trò, trách nhiệm.
