Lao động trí óc bị ảnh hưởng mạnh nhất
Nhiều người vẫn tin rằng công việc của mình "an toàn" trước làn sóng AI, đặc biệt là các nghề đòi hỏi kỹ năng chuyên sâu. Tuy nhiên, theo ông Geoffrey Hinton, người được mệnh danh là "cha đẻ của AI", suy nghĩ này có thể sớm thay đổi.
Ông Geoffrey Hinton, người đã dành 50 năm nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và đoạt giải Turing (được xem là "giải Nobel của ngành khoa học máy tính"), cho biết tác động của AI lên thị trường lao động đang đến rất gần. Trong một cuộc trò chuyện trên podcast "The Diary of a CEO", ông dự báo một số nghề có thể "biến mất" chỉ trong hai năm tới.
Theo ông Hinton, khác với các cuộc cách mạng công nghệ trước đây thường tạo ra nhiều nghề mới, AI lại có xu hướng trực tiếp thay thế lực lượng lao động trí óc. "Tôi cho rằng với các công việc trí tuệ mang tính lặp lại, AI sẽ thay thế gần như tất cả", ông cho biết. Ông nhận định AI không làm biến mất hoàn toàn một nghề, nhưng việc hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn sẽ khiến doanh nghiệp không còn cần nhiều nhân sự như trước.
Nhìn vào từng nhóm nghề, ông Hinton cho rằng thợ sửa ống nước là nghề ít gặp rủi ro. Ngược lại, những công việc như trợ lý pháp lý hay trợ lý luật sẽ không còn cần thiết trong thời gian tới.
Quan điểm của ông Hinton được hỗ trợ bởi các dữ liệu khác. Microsoft gần đây đã công bố báo cáo chấm "điểm số mức độ ứng dụng AI" đối với từng nhóm nghề. Theo đó, các công việc dễ bị tác động nhất đều thuộc nhóm lao động trí óc. Dữ liệu từ Microsoft cho thấy năm nghề có nguy cơ bị ảnh hưởng mạnh nhất gồm: phiên dịch – biên dịch, sử gia, tiếp viên hành khách, nhân viên kinh doanh dịch vụ và nhà văn, tác giả.
"Không nghề nào thực sự miễn nhiễm"
Trong một tập khác của podcast "The Diary of a CEO", Tiến sĩ Roman Yampolskiy, giáo sư khoa học máy tính và là chuyên gia hàng đầu về an toàn AI, đưa ra dự báo bi quan hơn. Ông cho rằng thế giới có thể hướng tới mức thất nghiệp lên đến 99%.
"Không phải câu hỏi là chuyện đó có xảy ra hay không, mà là bao lâu nữa bạn bị sa thải", Tiến sĩ Roman Yampolskiy nhấn mạnh.
Dù vậy, nhiều người vẫn hoài nghi. Khi danh sách nghề dễ bị AI thay thế của Microsoft được chia sẻ, một số bình luận đặt câu hỏi về tính chính xác, ví dụ như "Nhà nghiên cứu lịch sử ư? Biết sự kiện và phân tích chúng là hai chuyện khác nhau".
Theo Tiến sĩ Yampolskiy, tâm lý chung của mọi người là tin rằng công việc của mình "đặc biệt" và sẽ không bị ảnh hưởng. Nhưng các chuyên gia khẳng định điều ngược lại: không có nghề nào thực sự miễn nhiễm.
Dữ liệu từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cũng củng cố cảnh báo này. Báo cáo "Tương lai việc làm 2023" của WEF dự báo 83 triệu việc làm trên toàn cầu sẽ bị AI thay thế vào năm 2027. Sự dịch chuyển này sẽ diễn ra ở nhiều ngành, không tập trung vào một lĩnh vực cụ thể. Điều quan trọng nhất với người lao động là chủ động thích ứng, học cách sử dụng và hợp tác với công nghệ mới.
