Top doanh nghiệp ngành bán lẻ là danh sách nằm trong chuỗi các danh sách PRIVATE 100 và VNTAX 200 vinh danh các doanh nghiệp có đóng góp lớn nhất vào ngân sách nhà nước theo số liệu thực nộp trong năm tài chính 2024 do CafeF thực hiện và bắt đầu công bố từ ngày 4/8/2025.
Trong đó, VNTAX 200 là danh sách quy tụ tất cả các doanh nghiệp có mức nộp ngân sách trong năm tài chính từ 200 tỷ đồng trở lên (bao gồm cả các doanh nghiệp nhà nước, tư nhân, FDI, liên doanh). Còn PRIVATE 100 là danh sách dành riêng cho khối doanh nghiệp tư nhân với mức nộp ngân sách từ 100 tỷ đồng trở lên.
Với tổng cộng hàng trăm nghìn tỷ đồng đóng góp từ các doanh nghiệp hàng đầu, đây là bảng vinh danh nộp ngân sách duy nhất phản ánh toàn diện mức độ đóng góp của doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực kinh tế.
Các doanh nghiệp trong danh sách hoạt động từ lĩnh vực kinh doanh siêu thị (WinCommerce của Masan Group, Bách Hóa Xanh của Thế giới di động), nhà thuốc (Long Châu của FPT Retail), hàng điện tử điện máy (Thế giới di động, FPT Shop, Digiworld, Petrosetco) đến bán lẻ trang sức (PNJ, DOJI Group), ô tô (Tasco và Vimid) và bán lẻ tại sân bay (SASCO).
Trong số này, Masan Group và Tasco là những doanh nghiệp đa ngành nhưng bán lẻ là một trong những mảng chủ đạo.
Công ty thuần về bán lẻ nộp ngân sách nhiều nhất là CTCP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (mã chứng khoán PNJ) lập kỷ lục mới về nộp ngân sách với hơn 2.100 tỷ đồng. 2024 cũng là năm mà PNJ đạt kỷ lục về doanh thu và lợi nhuận trước thuế, với giá trị lần lượt là 37.823 tỷ đồng và 2.651 tỷ đồng – tăng trưởng 14% và 6,5% so với năm trước. Là doanh nghiệp bán lẻ, các khoản thuế chủ yếu mà PNJ nộp là thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế xuất nhập khẩu.
Cùng ngành, DOJI Group với bước đi làm mới lại nhận diện các trung tâm trang sức trên khắp cả nước, đồng thời gia tăng thêm nhiều trung tâm tại các thành phố trọng điểm khu vực phía nam như: Tp.Hồ Chí Minh, Cần Thơ… cũng đã nộp hơn 1.000 tỷ đồng.
CTCP Tập đoàn Masan (mã chứng khoán MSN) – ‘ông trùm’ ngành bán lẻ, tiêu dùng với vốn hoá 4 tỷ USD đã nộp hơn 4.800 tỷ đồng, tăng 380 tỷ đồng so với năm 2023. Khoản lớn nhất mà Masan Group nộp là 1.408 tỷ thuế thu nhập doanh nghiệp và 1.766 tỷ thuế giá trị gia tăng. Các loại thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập cá nhân nằm trong khoảng 265 – 400 tỷ đồng.
Nhiều năm qua, Masan Group luôn đóng góp 4.000 - 5.000 tỷ/năm vào ngân sách. Tuy nhiên cần nhấn mạnh rằng, Masan Group là một tập đoàn gồm cả mảng bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng và tài chính, trong đó mảng bán lẻ do WinCommerce đảm nhận. Công ty phụ trách mảng Hàng tiêu dùng đang niêm yết trên sàn chứng khoán là Masan Consumer (MCH) trong năm qua cũng đã nộp ngân sách gần 2.300 tỷ đồng.
Một ‘đại gia’ khác trong ngành bán lẻ là CTCP Đầu tư Thế giới Di động (MWG) tiếp tục nằm trong nhóm nghìn tỷ với việc nộp ngân sách gần 1.300 tỷ đồng.
Trong lĩnh vực phân phối ô tô, Tasco (HUT) nộp ngân sách tăng 2,3 lần so với năm trước, nhờ kết quả kinh doanh vượt bậc của năm 2024. Doanh thu hợp nhất đạt 30.248 tỷ đồng, gấp 2,8 lần cùng kỳ 2023. Lợi nhuận sau thuế đạt 304 tỷ đồng tăng 441% so với năm trước.
Báo cáo thường niên cho biết, năm qua, Tasco Auto đạt doanh số hơn 40.555 xe, chiếm 13,7% thị phần ô tô Việt Nam.
Trong khi đó, doanh nghiệp phân phối xe tải là CTCP Đầu tư Phát triển máy Việt Nam (VIMID, mã chứng khoán VVS) cũng có một năm tích cực, nộp ngân sách gần 600 tỷ đồng – tăng 82% so với năm 2023.
VIMID ghi nhận mức doanh thu thuần đạt 3.891 tỷ đồng, tăng 71% so với năm 2023 và 88 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng 306% so với năm 2023.
Petrosetco, FPT Retail và SASCO - dù mặt hàng phân phối và đặc thù kinh doanh khác nhau, cũng đều ghi nhận sự tăng trưởng trên 2 chữ số về nộp ngân sách.
Năm 2024, chi tiêu của người tiêu dùng tuy được cải thiện nhưng còn chậm do bất ổn thu nhập và áp lực lạm phát.
Báo cáo của Masan Group phân tích, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ năm 2024 tăng trưởng chậm lại so với năm 2023. Cụ thể, năm 2024 đạt 9,0% trong khi năm 2023 đạt 9,4%. Khi loại bỏ yếu tố về giá, tăng trưởng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ chỉ đạt 5,9%, thấp hơn mức 6,8% của năm 2023.
Đáng chú ý, tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng tháng trong năm 2024 trung bình thấp hơn 17% so với năm 2023, phản ánh tâm lý chi tiêu thận trọng.
Yếu tố thuận lợi là Chính phủ đã triển khai các biện pháp như giảm thuế VAT, cắt giảm phí và tăng 30% lương cơ bản cho nhân viên khu vực công nhằm thúc đẩy sức mua của các hộ gia đình trong năm 2025. Tuy nhiên, bão Yagi đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế của các khu vực nông thôn ở miền Bắc, gây ra suy giảm lòng tin tiêu dùng ngắn hạn trong quý 4/2024.
Báo cáo thường niên của PNJ ghi nhận: Năm 2024 vừa qua là một năm đặc biệt áp lực đối với ngành vàng bạc đá quý và kinh doanh trang sức Việt Nam khi phải đối mặt với “cơn bão kép” đến từ sự khan hiếm của nguồn cung vàng nguyên liệu do giá vàng tăng cao đến mức kỷ lục cùng với các hoạt động siết chặt kiểm soát thị trường.
Song song đó ở phía đầu cầu, sức mua chung của ngành trang sức vàng và ngành bán lẻ xa xỉ vẫn tiếp tục suy giảm mạnh. Nhiều doanh nghiệp trong ngành đã phải thu hẹp, đóng cửa hay chuyển hướng kinh doanh sang các ngành nghề khác.
Đối với ngành bán lẻ ô tô, năm 2024, thị trường ô tô Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng tích cực so với năm 2023. Theo số liệu từ VAMA, HTC và VinFast, tổng lượng ô tô tiêu thụ đạt 450.147 xe, tăng 19,7% so với cùng kỳ. Môi trường lãi suất thấp cùng chính sách miễn giảm phí trước bạ cho xe lắp ráp trong nước đã thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng, góp phần duy trì đà tăng trưởng của thị trường. Đây là điều kiện thuận lợi cho những công ty phân phối xe như Tasco.
Với ngành phân phối xe tải, báo cáo của VIMID (mã chứng khoán VVS) đánh giá, năm 2024 là một năm tương đối thuận lợi với lĩnh vực kinh doanh xe ô tô, đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh xe tải hạng trung và nặng do ảnh hưởng tích cực đến từ các chính sách liên quan đến đầu tư công, xây dựng cơ sở hạ tầng và sự tăng trưởng đáng kể của ngành Logistics.
Trong khi đó, thị thường bán lẻ điện thoại hầu như đi ngang và chỉ tăng nhẹ ở một số ngành hàng điện lạnh.
“Cuộc chiến giá trong ngành bán lẻ vẫn tiếp diễn, buộc các doanh nghiệp phải duy trì mức cạnh tranh với biên lợi nhuận gộp rất thấp” – Báo cáo của FPT Retail cho biết.
Ngược lại, ngành dược phẩm, với đặc tính là nhóm hàng thiết yếu, ít chịu tác động từ biến động kinh tế vĩ mô. Trong năm 2024, FPT Long Châu tiếp tục mở rộng độ phủ của chuỗi nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Vắc – xin. Lĩnh vực này chính thức là trụ cột doanh thu của FPT Retail.
Đáng chú ý, năm 2024, những đột phá về công nghệ trong lĩnh vực máy học (Machine Learning) và trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) đã đánh dấu một thời kỳ mới, buộc giới lãnh đạo doanh nghiệp phải tư duy lại về kế hoạch phát triển dài hạn.
Năm 2025 mở ra cái nhìn lạc quan về sự phục hồi tiêu dùng và triển vọng dài hạn khi GDP bình quân đầu người của Việt Nam được dự báo sẽ vượt mốc 5.000 USD và Ngân hàng Thế giới (World Bank) dự báo Việt Nam sẽ đạt tăng trưởng GDP 6,8% vào năm 2025 trong khi Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP danh nghĩa từ 8% trở lên trong năm 2025, tạo nền tảng cho tăng trưởng hai chữ số từ năm 2026 trở đi.
“Nếu đạt được các mục tiêu này, GDP của Việt Nam sẽ chạm mốc 500 tỷ USD, với GDP bình quân đầu người đạt 5.000 USD, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho nhiều lĩnh vực, đặc biệt là ngành tiêu dùng và bán lẻ” – Masan Group đánh giá.
Trong lĩnh vực siêu thị, xu hướng chuyển dịch mua sắm thực phẩm và FMCG từ chợ truyền thống sang các kênh bán lẻ hiện đại tiếp tục gia tăng mạnh mẽ trong năm 2025. Các chuyên gia dự báo thị phần bán lẻ truyền thống sẽ tiếp tục thu hẹp, trong khi kênh bán lẻ hiện đại duy trì tốc độ tăng trưởng cao, đặc biệt là mô hình siêu thị mini và cửa hàng tiện lợi.
Đặc biệt, chuỗi bán lẻ hiện đại hưởng lợi thế từ việc thay đổi quy định Nhà Nước và siết chặt các sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ trên thị trường. Ở một sân chơi ‘ngách’ là bán lẻ tại nhà ga hàng không, SASCO đồng thời còn hưởng lợi từ sự phục hồi của ngành hàng không, đặc biệt là lượng khách quốc tế đã gần trở về mức trước đại dịch Covid.
Dù vậy, rủi ro từ biến động của nền kinh tế thế giới và nguy cơ chiến tranh thương mại đã và đang tác động ngày càng lớn. Mục tiêu tăng trưởng GDP 8,0% của Chính phủ có thể được thúc đẩy bởi cam kết đầu tư công, cùng với những kỳ vọng về sự phục hồi của thị trường bất động sản và tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, việc hồi phục sức mua cho ngành hàng trang sức và hàng xa xỉ dự kiến sẽ có độ trễ đi sau 1 nhịp so với sức mua tiêu dùng chung.
Đối với ngành ô tô, thị trường trong nước năm 2025 được kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng 8-10%, ngay cả trong kịch bản không còn các chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, sự cạnh tranh sẽ ngày càng gay gắt với sự tham gia của nhiều hãng xe mới và làn sóng xe điện.
Về dài hạn, thị trường ô tô còn nhiều tiềm năng khi tỷ lệ sở hữu ô tô đối với người dân Việt Nam hiện nay vẫn còn thấp so với khu vực.
Theo báo cáo của Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia, lũy kế tổng số xe đã đăng ký tính đến cuối năm 2023 là 6,31 triệu ô tô, theo đó Việt Nam chỉ đạt 63 xe/1.000 dân, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (280 xe), Malaysia (535 xe). Tầng lớp trung lưu gia tăng và hạ tầng tiếp tục phát triển, đạt 5.000 km đường cao tốc đến 2030 sẽ thúc đẩy tiêu thụ ô tô.
Với ngành điện máy, nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm ICT - CE được dự báo sẽ dần phục hồi trong năm 2025, tuy nhiên, vẫn chưa thể đạt mức trước đại dịch Covid-19. Về dài hạn, động lực tăng trưởng đến từ sự phổ biến ngày càng rộng rãi của smartphone 5G và các thiết bị tích hợp Al tại Việt Nam.
Đồng thời, thế hệ người tiêu dùng mới với xu hướng đón nhận công nghệ mạnh mẽ cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm điện tử tiêu dùng thông minh, đặc biệt là thiết bị tích hợp loT. Ngoài ra, sự xuất hiện ngày càng nhiều thương hiệu điện tử tiêu dùng loT với mức giá hợp lý cũng là yếu tố quan trọng giúp mở rộng thị trường.
Bên cạnh đó, việc triển khai mạng 5G cùng với gỡ bỏ sóng 2G sẽ thúc đầy xu hướng nâng cấp điện thoại.
Đối với ngành dược phẩm, theo ước tính từ các tổ chức nghiên cứu, thị trường dược phẩm Việt Nam năm 2025 dự kiến tiếp tục tăng trưởng, đạt quy mô khoảng 7,5 tỷ USD. Động lực tăng trưởng đến từ sự gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa nhanh và mức chi tiêu ngày càng cao cho chăm sóc sức khỏe. Xu hướng già hóa dân số tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, với số người từ 65 tuổi trở lên chiếm khoảng 18% tổng dân số vào năm 2040 theo dự báo của Ngân hàng Thế giới.
Điều này làm gia tăng đáng kể nhu cầu đối với các sản phẩm dược phẩm và dịch vụ y tế. Thị trường nhà thuốc tại Việt Nam vẫn trong giai đoạn phân mảnh, với hơn 60.000 điểm bán chủ yếu do các hộ kinh doanh cá thể vận hành. Đây là cơ hội để các chuỗi bán lẻ hiện đại mở rộng thị phần nhờ lợi thế về quy mô, dịch vụ chuyên nghiệp và danh mục sản phẩm phong phú.
Trong bối cảnh đó, các chuỗi nhà thuốc lớn được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng, nâng cao chất lượng dịch vụ và từng bước định hình lại thị trường bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam.
