Nơi "đại bàng hạ cánh"
Khi Granill Ding Simon chuyển đến tiểu bang Johor của Malaysia cách đây sáu năm, kỹ sư cơ khí này đã đánh đổi cuộc sống thành phố để lấy nơi mà anh nghĩ sẽ có nhịp sống chậm rãi hơn giữa các đồn điền dầu cọ và bãi biển.
Nhưng quá trình chuyển đổi nhanh chóng thành trung tâm dữ liệu đã cuốn mảnh đất Johor vào một trong những lĩnh vực công nghệ nóng nhất thế giới.
Các công ty công nghệ lớn bao gồm Google, Amazon, Nvidia và Alibaba đã cam kết đầu tư vào các trung tâm dữ liệu của Malaysia trong những năm gần đây, khai thác nhu cầu ngày càng tăng về trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây ở Đông Nam Á.
Malaysia đang bổ sung năng lực trung tâm dữ liệu với tốc độ nhanh nhất ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, với nhu cầu điện rơi vào khoảng 850 MW chỉ riêng trong nửa đầu năm 2024.
Johor, tiểu bang phía nam giáp với Singapore, thu hút khoảng 50 dự án trung tâm dữ liệu trong ba năm qua, bao gồm từ ByteDance và Microsoft. Tổng công suất của các trung tâm dữ liệu tại Johor, bao gồm cả những trung tâm đang được xây dựng hoặc đang trong giai đoạn lập kế hoạch, đã tăng gấp 100 lần trong năm năm qua, theo công ty nghiên cứu DC Byte.
Sự bùng nổ của trung tâm dữ liệu đã tạo ra khoảng 40.000 việc làm tại Malaysia, trong đó có Simon.
"Công việc mới của tôi tại trung tâm dữ liệu được trả lương gấp đôi so với trước đây", người đàn ông 31 tuổi, từng làm việc tại một dự án đường sắt, chia sẻ với Rest of World. "Ngày xưa, ngành dầu khí trả cho các kỹ sư mức lương cao nhất cả nước, nhưng hiện tại các trung tâm dữ liệu cũng trả mức lương tương đương hoặc cao hơn".
Là nơi sản xuất thiết bị điện tử lâu đời và là nhân tố quan trọng trong ngành công nghiệp bán dẫn, Malaysia từ lâu đã đặt mục tiêu trở thành trung tâm công nghệ toàn cầu. Năm ngoái, nền kinh tế kỹ thuật số của quốc gia đã tạo việc làm cho hơn 1,2 triệu người và đóng góp khoảng một phần tư GDP.
Theo công ty tư vấn Kearney, quốc gia này sẽ được hưởng lợi từ sự bùng nổ của AI, chiếm hơn một phần mười trong số gần 1 nghìn tỷ USD có thể tích lũy vào GDP của Đông Nam Á vào năm 2030.
Tham vọng của Malaysia trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu nhận được sự thúc đẩy bất ngờ khi Singapore áp dụng lệnh tạm dừng mở rộng trung tâm dữ liệu vào năm 2019 do hạn chế về tài nguyên và đất đai.
Raymond Siva, cựu phó chủ tịch cấp cao phụ trách đầu tư kỹ thuật số tại Malaysia Digital Economy Corporation, một cơ quan chính phủ, cho biết điều này đặc biệt có lợi cho Johor vì gần Singapore, giá đất, nhân công và điện rẻ hơn.
"Với lệnh hoãn của Singapore, Johor là nơi tiếp nhận tự nhiên các khoản đầu tư này", ông nói. "Có thể tiếp cận cơ sở hạ tầng điện, nguồn nước, đường cáp ngầm và đất đai dồi dào. Vì Malaysia đã chuẩn bị sẵn cơ sở hạ tầng nên các trung tâm dữ liệu dễ dàng hạ cánh ở Johor hơn".
Samuel Tan, giám đốc điều hành tại Olive Tree Property Consultants, chia sẻ với Rest of World rằng điều này đã thúc đẩy giá bất động sản tại tiểu bang. "Các bất động sản nhà ở và các tiện nghi như giao thông, giải trí và giáo dục sẽ xuất hiện", ông nói. "Điều này báo hiệu tốt cho chủ đất".
Điện, nước ở đâu?
Nhưng lợi ích lại không nhiều như vậy với các cư dân khác. Amir Alif là một trong số những người cảm nhận sự khó khăn. Anh sống tại thủ đô Johor Bahru, chỉ cách Công viên công nghệ Nusajaya vài km, nơi có Trung tâm dữ liệu Iskandar Puteri. Gần đây, tình trạng mất điện và mất nước xảy ra thường xuyên hơn.
Thêm vào đó là những lo ngại về những tác động liên quan đến loại tài nguyên này. Trên thế giới, ngày càng có nhiều sự phản đối đối với lượng nước lớn cần thiết để làm mát các trung tâm dữ liệu và tác động rộng hơn của chúng đối với môi trường.
Cơ quan quản lý nước của Malaysia, Ủy ban Dịch vụ Nước Quốc gia, cho biết đất nước có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu nước trên diện rộng trong năm năm tới do biến đổi khí hậu và cơ sở hạ tầng cũ kỹ, ngay cả khi không tính đến mức tiêu thụ tăng của các trung tâm dữ liệu.
Nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu có thể vượt quá 5.000 MW vào năm 2035, hoặc gần một phần năm công suất của Bán đảo Malaysia nơi có Johor, công ty điện lực quốc gia Tenaga Nasional Berhad ước tính.
Ngay cả các nhà chức trách cũng lo ngại. Tại một hội nghị các nhà đầu tư gần đây, thị trưởng Johor Bahru, Mohd Noorazam Osman, thừa nhận ông lo ngại về tình trạng thiếu nước và điện.
"Mọi người quá phấn khích về các trung tâm dữ liệu ngày nay, nhưng vấn đề ở Johor là chúng tôi không có đủ nước và điện", ông nói. "Tôi tin rằng trong khi thúc đẩy đầu tư là quan trọng, nó không nên gây tổn hại đến nhu cầu trong nước và địa phương của người dân".
Chính quyền tiểu bang Johor cho biết họ sẽ thực hiện các hướng dẫn về tính bền vững và các dự án phát triển trung tâm dữ liệu mới sẽ được đánh giá dựa trên các số liệu bao gồm hiệu quả sử dụng điện và nước. Ví dụ, Công viên Trung tâm Dữ liệu Xanh YTL công suất 500 MW ở Johor được cung cấp bằng năng lượng mặt trời, đây là cơ sở đầu tiên như vậy ở đất nước này.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết các trung tâm dữ liệu phụ thuộc vào năng lượng và nước giá rẻ không còn khả thi nữa và các nhà chức trách đang chọn lọc hơn về các dự án.
Vào tháng 10, nội các đã phê duyệt các hướng dẫn lập kế hoạch trung tâm dữ liệu mới để "đảm bảo việc phân phối tài nguyên cho nhu cầu trong nước không bị ảnh hưởng".
Hiện tại, Johor vẫn là điểm thu hút đối với các công ty và những người lao động đầy tham vọng. Isaac Matthews, một kỹ sư tốt nghiệp từ Kuala Lumpur, nói với Rest of World rằng anh đang cân nhắc chuyển đến Johor.
"Đây là thời điểm tốt để tham gia vào ngành trung tâm dữ liệu," Matthews cho biết. "Và Johor, nói riêng, hiện là mỏ vàng cho các cơ hội nghề nghiệp."
