Cú “quay xe” chính sách của tân Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, được đưa ra chỉ 36 giờ sau khi ông chính thức tuyên thệ nhậm chức, đã mang lại một luồng sinh khí mới cho hoạt động giao dịch chênh lệch lãi suất (carry-trade) mà đồng yên Nhật là đồng tiền cấp vốn (funding currency). Tỷ giá đồng yên đã giảm xuống mức thấp nhất 6 tuần sau những phát biểu mềm mỏng của ông Ishiba về chính sách tiền tệ.
Trong phiên giao dịch ngày 3/10 tại thị trường Tokyo, đồng yên có lúc giảm quá mức 147 yên đổi 1 USD, sau khi giảm gần 3% trong phiên trước đó tại thị trường New York.
Sáng nay (4/10), đồng yên hồi phục nhẹ, giao dịch quanh ngưỡng 146,5 yên đổi 1 USD.
Theo tờ báo Financial Times, các quỹ phòng hộ đang đặt cược rằng trong ít nhất 4 tháng tới, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) sẽ không tăng lãi suất. Trên cơ sở này, các quỹ bắt đầu xây dựng trở lại vị thế bán khống đồng yên, tức đặt cược vào sự mất giá của đồng tiền này.
Đồng yên bắt đầu giảm giá mạnh sau khi ông Ishiba - một chính trị gia kỳ cựu vốn ít khi đề cập đến các vấn đề kinh tế và thị trường - hôm 2/10 nói rằng nền kinh tế Nhật Bản hiện nay “không phải là một môi trường” phù hợp để BOJ tiếp tục tăng lãi suất.
Phát biểu này được ông Ishiba đưa ra sau một cuộc họp cùng ngày với Thống đốc BOJ Kazuo Ueda. Về phần mình, ông Ueda nói BOJ sẽ điều chỉnh chính sách nều nền kinh tế và giá cả diễn biến phù hợp với dự báo, nhưng nói thêm rằng “có nhiều thời gian” để xác định mọi thứ có đi đúng hướng như vậy hay không.
Tuyên bố thẳng thừng của ông Ishiba về lãi suất - được một số nhà phân tích xem là bằng chứng cho thấy ông chưa nhận thức rõ về ảnh hưởng tiềm tàng của ông đối với thị trường tài chính - trái ngược với những gì ông đã nói trước đây. Trong quá trình tranh cử vị trí Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền để tiến tới cương vị Thủ tướng, ông Ishiba thể hiện quan điểm cứng rắn về chính sách tiền tệ, ủng hộ việc BOJ bình thường hóa chính sách tiền tệ sau nhiều năm theo đuổi chính sách siêu lỏng lẻo.
Cú sụt bất ngờ của đồng yên - đồng tiền đã tăng, giảm trong biên độ khoảng 12% so với đồng USD trong năm nay - đưa thị trường chứng khoán Nhật Bản tăng điểm mạnh trong phiên ngày 3/10, với chỉ số Nikkei 225 tăng gần 2%, dẫn đầu là những cổ phiếu thường hưởng lợi từ sự mất giá của đồng nội tệ.
“Thị trường ngoại hối xem những phát biểu của ông Ishiba là tín hiệu cho thấy ông muốn BOJ ngả về mềm mỏng. Bởi vậy, giao dịch carry-trade đồng yên sẽ hồi phục”, một nhà giao dịch ở Tokyo nói, nhưng cảnh báo rằng thị trường có thể đã đánh giá quá cao ảnh hưởng của thông điệp mà ông Ishiba muốn đưa ra.
Đầu tháng 8, giới đầu cơ đã ồ ạt rút khỏi giao dịch carry-trade đồng yên, dẫn tới hệ quả là đồng yên tăng giá mạnh và thị trường chứng khoán Nhật lao dốc. Trong carry-trade, nhà giao dịch vay những đồng tiền có lãi suất thấp như yên để đầu tư vào những đồng tiền có lãi suất cao hơn như USD.
Giới phân tích cảnh báo thị trường không nên “quan trọng hóa” quá mức phát biểu của ông Ishiba, xét tới việc ông còn thiếu kinh nghiệm trong việc phát biểu trước công chúng về chính sách tiền tệ, chưa kể việc ông đã kêu gọi tiến hành một cuộc bầu cử sớm trong tháng 10 này.
“Phát biểu của ông Ishiba có khuynh hướng mềm mỏng bởi sắp có bầu cử. Ông ấy không muốn thị trường chứng khoán giảm điểm trước khi diễn ra bầu cử, nên ông ấy sẽ tìm cách trấn an nhà đầu tư”, chiến lược gia trưởng về ngoại hối Yujiro Goto của ngân hàng Nomura phát biểu. Ông Goto lưu ý rằng chứng khoán Nhật đã giảm khoảng 5% trong phiên ngày 30/9, phiên giao dịch đầu tiên sau khi ông Ishiba trở thành thủ tướng.
“Ngoài ra, ông Ishiba cũng không muốn đồng yên quá yếu trước bầu cử, vì đồng yên giảm giá sẽ làm gia tăng chi phí nhập khẩu của Nhật Bản và giá cả tăng sẽ gây ấn tượng tiêu cực đối với các hộ gia đình”, ông Goto nói. Vì lý do này, vị chiến lược gia dự báo BOJ sẽ lại tăng lãi suất vào tháng 12, đồng thời không thay đổi nhận định rằng tỷ giá đồng yên sẽ ở ngưỡng 145 yên đổi 1 USD vào cuối năm nay.
“Có một ranh giới mong manh giữa hỗ trợ thị trường và kích thích lạm phát. Đó là lý do vì sao BOJ sẽ không có hành động ủng hộ những gì ông Ishiba đang nói. Nói thì nói vậy thôi, tôi không nghĩ là ông ấy có ý định làm suy yếu sự độc lập của BOJ”, chiến lược gia trưởng Naomi Fink của công ty Nikko Asset Management phát biểu.
