Hoa gừng xứ Nghệ góp thêm hương vị độc đáo cho ẩm thực Việt

MÙA HOA GỪNG TRÊN NƯƠNG

Những ngày này, gia đình chị Lầu Y Cở ở bản Buộc Mú lại tất bật lên rẫy tìm hái hoa gừng để kịp phiên chợ. Trong chiếc gùi nặng, những búp hoa xanh chen giữa lá rừng làm người phụ nữ vùng cao thấy phấn khởi. “Ngoài củ, hoa gừng cũng bán được, nhiều người đặt mua. Mỗi bó khoảng 20.000 đồng, tôi có thêm tiền mua sách vở cho con đầu năm học”, chị Cở nói.

Hoa gừng mọc trực tiếp từ củ, búp to bằng ngón tay cái, dài chừng 10–15 cm, ẩn dưới tán lá xanh mướt. Mỗi gốc gừng cho từ 8–20 búp, thậm chí nhiều hơn nếu cây khỏe. Vào vụ, chỉ trong một buổi sáng, một người có thể hái 10–20 kg hoa, bán sỉ cho thương lái với giá 20.000–25.000 đồng/kg, mang lại thu nhập 250.000–400.000 đồng mỗi ngày. Với người miền núi, đây là khoản tiền quý giá.

Kỳ Sơn hiện trồng hơn 468 ha gừng.

Từ lâu, hoa gừng đã gắn bó trong bữa ăn đồng bào. Búp hoa sau khi rửa sạch, chẻ đôi, có thể xào với thịt gà, thịt bò, trộn cùng tôm khô hoặc làm gỏi với măng rừng. Hương vị giòn ngọt, lẫn chút nồng ấm, khiến món ăn vừa dân dã vừa khác lạ. Ít ai nghĩ rằng loại rau quen thuộc của núi rừng lại có ngày trở thành sản vật được thị trường đánh giá cao.

Kỳ Sơn hiện trồng hơn 468 ha gừng, vốn nổi tiếng bởi củ thơm nồng, cay ấm. Nay hoa cũng góp thêm nguồn thu nhập, giúp bà con ổn định đời sống nơi phên dậu biên cương.

"NÀNG SƠN NỮ" BÊN BÀN ĂN NƠI PHỐ THỊ

Trước kia, hoa gừng chỉ quanh quẩn trong gian bếp bản làng. Giờ đây, theo những chuyến xe chở hàng, loài hoa ấy đã có mặt ở thành phố. Vào khoảng tháng 7 đến tháng 9 âm lịch, hoa gừng vào mùa, ngắn ngày và không nhiều. Chính sự hiếm hoi khiến nó trở thành hàng “độc”, được các bà nội trợ và đầu bếp săn đón.

 Hoa gừng bó gọn, bán chừng 20.000 đồng/bó.

Ở các chợ phiên Kỳ Sơn, hoa gừng bó gọn, bán chừng 20.000 đồng/bó. Về đến thành phố, loại rau này thường hết rất nhanh. Người bán thường chia nhỏ để nhiều khách mua được. Trên mạng xã hội, không ít bà nội trợ khoe đã kịp mua vài bó hoa gừng, vừa để chế biến món ăn vừa để cắm trang trí, gọi vui đó là “nàng sơn nữ” nơi bàn ăn phố thị.

Sự hấp dẫn của hoa gừng đã khơi nguồn sáng tạo cho nhiều đầu bếp. Không chỉ dừng lại ở món xào, gỏi, hoa gừng được kết hợp với hải sản, nấu canh thanh mát hay biến tấu thành salad kiểu Á – Âu. Nhờ hương vị mới lạ mà thân quen, hoa gừng nhanh chóng được lòng thực khách thành thị vốn quen thuộc nhiều loại rau đặc sản khác.

Trong số những loài hoa ăn được như thiên lý, điên điển, so đũa, hoa bí…, hoa gừng có nét riêng: vị ngọt thanh, độ giòn tự nhiên, mùi thơm ấm nồng. Ăn một lần, khó quên. Bởi vậy, hoa gừng Kỳ Sơn đang dần trở thành món “đặc sản thời vụ” trong thực đơn đô thị, làm phong phú thêm bản đồ ẩm thực Việt.

Hoa gừng còn được cắm thành bình hoa trang trí

GIA TĂNG GIÁ TRỊ HƯƠNG VỊ ĐẶC SẢN QUỐC GIA

Nếu hoa gừng đang được chú ý nhiều hơn nhờ tính độc đáo, thì củ gừng vẫn giữ vai trò nền tảng trong chuỗi giá trị nông sản Kỳ Sơn. Củ gừng thơm cay, giàu tinh dầu, đã được nhiều doanh nghiệp lựa chọn làm nguyên liệu chế biến.

Đặc biệt, Tập đoàn Masan đã đưa củ gừng Kỳ Sơn vào sản xuất sản phẩm nước mắm Nam Ngư ớt gừng. Trong chuyến tham quan của các hiệp hội ẩm thực, gừng Kỳ Sơn được nhắc đến như loại gia vị “sinh ra để dành cho nước mắm”. Bà Lê Thị Nga, Phó Tổng Giám đốc Masan Consumer, nhận định: “Trong nhiều giống gừng của Việt Nam, chỉ gừng Kỳ Sơn có hương vị phù hợp nhất để làm nên sản phẩm Nam Ngư ớt gừng”.

Sự kiện này đã khẳng định vị thế của củ gừng, phần quan trọng nhất của cây gừng Kỳ Sơn trong chuỗi sản xuất công nghiệp. Cùng với đó, hoa gừng vốn khiêm nhường nay cũng được quan tâm nhiều hơn, tạo nên một bức tranh toàn diện về giá trị của cây gừng nơi miền Tây Nghệ An.

Chế biến món ăn từ hoa gừng.

Câu chuyện cây gừng Kỳ Sơn cho thấy sự kết hợp giữa trí tuệ bản địa, bàn tay lao động và nhu cầu thị trường. Từ đôi gùi của người phụ nữ miền núi, đến thực đơn nhà hàng, từ những cánh rẫy biên cương, cây gừng đang chứng tỏ sức sống mới.

Khi bó hoa gừng xanh mướt được bán với giá 20.000 đồng, đó là niềm vui nhỏ nhoi bên cạnh nguồn thu lớn từ củ gừng. Cả hoa và củ đều góp phần đưa hương vị đại ngàn hòa vào bữa ăn phố thị, đồng thời nâng tầm một đặc sản vùng cao trên hành trình hội nhập.