Với định hướng chiến lược rõ ràng từ Chính phủ, thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán, được kỳ vọng sẽ trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ đạo, đóng vai trò trụ cột song hành cùng hệ thống ngân hàng.
Chiều ngày 8/11, tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025, trả lời cho câu hỏi của phóng viên VnEconomy: Trong bối cảnh Việt Nam đang cơ cấu lại thị trường vốn để giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, Chính phủ sẽ có những giải pháp gì nhằm phát triển mạnh hơn kênh huy động vốn qua phát hành cổ phiếu sơ cấp (IPO) và trái phiếu doanh nghiệp, để hai kênh này thực sự trở thành trụ cột của thị trường vốn quốc gia? Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đã xác định mục tiêu đưa thị trường vốn trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế.
“Mục đích của chúng ta là chia sẻ gánh nặng với kênh tín dụng ngân hàng, tạo điều kiện để Chính phủ và doanh nghiệp huy động nguồn lực tài chính hiệu quả hơn”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.
TĂNG TÍNH HẤP DẪN CHO THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ Tài chính đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ hoàn thiện khung pháp lý, rút ngắn quy trình thủ tục, đến nâng cao tính minh bạch của thị trường.
Một trong những thành tựu đáng ghi nhận là việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp vào năm 2025. Đây là dấu mốc quan trọng, không chỉ phản ánh nỗ lực cải thiện chất lượng thị trường mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính quốc tế, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài.
Một trong những điểm sáng trong nỗ lực phát triển thị trường vốn là các cải cách liên quan đến thị trường cổ phiếu. Nghị định 245/2025/NĐ-CP, sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP, đã tạo bước đột phá trong việc đơn giản hóa quy trình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) gắn với niêm yết.
Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2025 diễn ra chiều 8/11 tại Hà Nội dưới sự chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Người phát ngôn của Chính phủ - Ảnh: VGP
Trước đây, doanh nghiệp sau khi IPO phải mất từ 3 đến 6 tháng để soát xét báo cáo tài chính, gây chậm trễ trong việc đưa cổ phiếu lên sàn. Với quy định mới, thời gian này được rút ngắn xuống còn khoảng 30 ngày. “Đây là một thay đổi mang tính cách mạng, tạo động lực lớn để doanh nghiệp tham gia thị trường chứng khoán”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.
Việc rút ngắn thời gian IPO không chỉ giúp doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận nguồn vốn mà còn tăng tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán trong mắt nhà đầu tư. Các doanh nghiệp có năng lực tốt giờ đây có thêm động lực để thực hiện IPO và niêm yết, qua đó khơi thông dòng vốn cổ phiếu. Điều này cũng góp phần làm tăng quy mô và tính thanh khoản của thị trường, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong dài hạn.
THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU TIỀM NĂNG LỚN, THÁCH THỨC KHÔNG NHỎ
Bên cạnh thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu cũng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển thị trường vốn. Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, trong năm 2025, trái phiếu Chính phủ dự kiến phát hành khoảng 500.000 tỷ đồng, trong khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp (bao gồm cả công chúng và riêng lẻ) đạt quy mô tương tự, đưa tổng giá trị thị trường trái phiếu lên khoảng 1 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, ông thẳng thắn thừa nhận quy mô này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu huy động vốn của Chính phủ cũng như doanh nghiệp trong năm 2026 và các năm tiếp theo.
Để giải quyết điểm nghẽn này, Bộ Tài chính đang tập trung xây dựng các giải pháp căn cơ. Luật Chứng khoán 2024 (sửa đổi) đã bổ sung các quy định liên quan đến phát hành trái phiếu và tiêu chí nhà đầu tư, với mục tiêu nâng cao chất lượng trái phiếu và đảm bảo an toàn cho thị trường.
Nghị định hướng dẫn thi hành luật này, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, sẽ tập trung cải tiến quy trình, làm rõ trách nhiệm của nhà phát hành, và quy định tiêu chí cụ thể cho nhà đầu tư tham gia vào từng loại hình trái phiếu. Đồng thời, cơ chế giám sát sẽ được hoàn thiện để đảm bảo thị trường phát triển minh bạch và bền vững.
Dù đã đạt được nhiều tiến bộ, thị trường vốn Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Quy mô thị trường trái phiếu, dù tăng trưởng, vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu vốn lớn của nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh các dự án hạ tầng và chiến lược tăng trưởng xanh đòi hỏi nguồn lực tài chính dài hạn.
Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến thanh khoản, năng lực quản trị của doanh nghiệp phát hành, và rủi ro từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vẫn là những điểm nghẽn cần được giải quyết.
Để vượt qua những thách thức này, Bộ Tài chính đang tích cực lấy ý kiến từ các cơ quan liên quan, doanh nghiệp, và giới truyền thông để hoàn thiện các quy định pháp lý.
“Chúng tôi mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp để xây dựng một thị trường vốn an toàn, minh bạch, và hiệu quả”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi chia sẻ. Các giải pháp được đề xuất bao gồm: cải tiến quy trình phát hành, nâng cao chất lượng trái phiếu, và tăng cường giám sát để giảm thiểu rủi ro.
Với những cải cách đang được triển khai, Bộ Tài chính kỳ vọng năm 2026 sẽ chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ của cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Việc phát triển thị trường vốn không chỉ giúp đáp ứng nhu cầu huy động vốn của Chính phủ và doanh nghiệp mà còn giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng thương mại, tạo ra một hệ sinh thái tài chính cân bằng hơn. Quan trọng hơn, tính minh bạch và an toàn của thị trường sẽ là yếu tố then chốt để thu hút nhà đầu tư, cả trong nước và quốc tế.
Nhìn xa hơn, việc phát triển thị trường vốn là một phần không thể tách rời trong chiến lược tái cấu trúc và tăng trưởng bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Khi khung pháp lý được hoàn thiện, các quy trình được tối ưu hóa, và niềm tin vào thị trường được củng cố, Việt Nam có thể kỳ vọng vào một giai đoạn phát triển mới, nơi thị trường vốn trở thành động lực chính thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế.
Với định hướng chiến lược rõ ràng và sự quyết tâm mạnh mẽ, thị trường vốn Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò trụ cột trong việc huy động nguồn lực cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Những nỗ lực của Chính phủ và Bộ Tài chính trong việc phát triển thị trường vốn đang mở ra một triển vọng đầy hứa hẹn cho nền kinh tế Việt Nam. Từ việc rút ngắn quy trình IPO, nâng hạng thị trường chứng khoán, đến cải thiện khung pháp lý cho thị trường trái phiếu, các cải cách này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và nhà đầu tư mà còn đặt nền móng cho một thị trường tài chính hiện đại, minh bạch.
Với định hướng chiến lược rõ ràng và sự quyết tâm mạnh mẽ, thị trường vốn Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò trụ cột trong việc huy động nguồn lực cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Thị trường cận biên (Frontier Market) là cấp độ thấp nhất với đặc trưng là quy mô nhỏ, thanh khoản thấp, mức độ minh bạch và ổn định pháp lý còn hạn chế. Dòng vốn nước ngoài vào nhóm thị trường này thường mang tính đầu cơ, ngắn hạn và chịu ảnh hưởng mạnh từ rủi ro kinh tế – chính trị.
Ở cấp cao hơn là thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market), nơi quy mô và tính thanh khoản đã được cải thiện, khung pháp lý minh bạch hơn, và quyền tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài được mở rộng. Việc được nâng hạng lên nhóm này giúp một quốc gia thu hút mạnh dòng vốn đầu tư quốc tế, đặc biệt là từ các quỹ ETF(Exchange Traded Fund) toàn cầu, đồng thời nâng cao vị thế của thị trường tài chính trong khu vực và thế giới.
