Xả nước thải vượt quy chuẩn, Công ty Long Khánh bị phạt gần 1,6 tỷ đồng QUÉT QRCODE ĐỌC KH&ĐS 3 Gói thầu gần 7,7 tỷ đồng, tiết kiệm vỏn vẹn 0,04%: Đấu thầu hay “sân chơi” độc diễn? 21 Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt dính sai phạm... cần xử nặng để răn đe 6 22 2 “Việc soạn một bộ sách giáo khoa dùng chung, trên thế giới, chủ yếu các nước còn nghèo áp dụng. Đối với Việt Nam nếu soạn một bộ sách giáo khoa chung, hệ thống giáo dục của chúng ta đã phát triển cao hơn nhiều thời kỳ trước”, TS Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam chia sẻ. 10 THỦ TƯỚNG PHẠM MINH CHÍNH: Phải thay đổi tư duy, phân cấp phân quyền mạnh mẽ baotrithuccuocsong@kienthuc.net.vn 096 523 7756 CƠ QUAN NGÔN LUẬN CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI KH&KT VIỆT NAM NĂM THỨ 66 THỨ NĂM (14/8/2025), SỐ 33 (4399) PHÓ CHỦ TỊCH VUSTA PHẠM NGỌC LINH: “Báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng trong định hướng dư luận” Ngược xu thế! ĐỀ XUẤT BIÊN SOẠN BỘ SÁCH GIÁO KHOA DÙNG CHUNG:
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 2 qua đó cũng thể hiện sự đa dạng trong tiếp cận giáo dục. Việc xây dựng một bộ sách dùng chung tại thời điểm này cũng sẽ phải đối diện với nhiều thách thức. Ví dụ như thời gian để hoàn thành cả bộ sách dùng chung, từ mời chuyên gia, tổ chức biên soạn, thử nghiệm và tập huấn giáo viên. Về cấu trúc nội dung cũng chưa chắc có những điểm vượt trội hơn những bộ sách hiện hành vì những chuyên gia giỏi nhất đã được mời biên soạn. Việc biên soạn đến ban hành có thể kéo dài 5 – 10 năm. Trong bối cảnh nền kinh tế tri thức hiện nay, có khi bộ sách soạn xong đã lỗi thời. Tôi cho rằng trong bối cảnh chuyển đổi số và AI lên ngôi cần những giải pháp đột phá. Tại sao chúng ta không nghĩ đến việc huấn luyện AI bằng các bộ sách giáo khoa hiện hành và các tài liệu cập nhật khác theo thời gian thực theo yêu cầu phát triển. Tất nhiên, việc ứng dụng AI trong giáo dục phải đi kèm với khung hướng dẫn và quản lý chặt chẽ. Nội dung mà AI cung cấp cần được kiểm chứng, sàng lọc để phù hợp với chuẩn mực giáo dục và văn hóa. Giáo viên vẫn giữ vai trò đạo diễn chính trong lớp học nhưng không còn phụ thuộc vào bất cứ một bộ sách giáo khoa nào nữa. Ở một giác độ khác, nếu thực sự cần xây dựng sách giáo khoa dùng chung, tôi cho rằng chỉ nên tập trung xây dựng sách giáo khoa môn học mang tính định hướng tư tưởng như Lịch sử là đủ. Tận dụng AI và cung cấp dữ liệu các bộ sách giáo khoa hiện hành cũng là một phương Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu việc có bộ sách giáo khoa dùng chung, từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh. Đây là nội dung đáng chú ý tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục, ngày 13/8. TS Lê Viết Khuyến, Phó chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam: “Hệ thống giáo dục đã phát triển, có cần thiết phải có một bộ sách giáo khoa dùng chung?” Việc soạn một bộ sách giáo khoa dùng chung, trên thế giới, chủ yếu các nước còn nghèo áp dụng, nhà nước còn phải bao cấp cho học sinh, nền giáo dục chưa thực sự phát triển, đội ngũ chuyên gia giáo dục chưa đông đảo. Đối với các nước có hệ thống giáo dục tốt, có đội ngũ chuyên gia giáo dục đông, huy động được trí tuệ của nhiều người tham gia vào viết sách, có các quyền khai thác trí tuệ đông đảo hơn, Nhà nước ban hành cái gọi là chuẩn chương trình giáo dục, mức thấp hơn nữa là ban hành chương trình chuẩn. Chuẩn chương trình giáo dục thực ra là khung chung, những cái tối thiểu của một chương trình. Còn khâu viết sách giáo khoa, họ huy động trí tuệ của các nhà giáo dục để viết và có một hội đồng thẩm định rất nghiêm túc những sách đó. Họ căn cứ vào những sách giáo khoa đó có đáp ứng được những cái đề ra ở chương trình chuẩn hay không. Đối với Việt Nam nếu soạn một bộ sách giáo khoa chung, hệ thống giáo dục của chúng ta đã phát triển cao hơn nhiều thời kỳ trước. Tôi nhớ những Nghị quyết của Quốc hội và trong Luật Giáo dục cũng đều nói chấp nhận có một chương trình giáo dục chuẩn, nhưng có nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau. Tôi cho rằng điều này hợp lý hơn. Đối với việc móc ngoặc mua bán sách giáo khoa là tiêu cực thì phải xử lý thôi chứ không phải vì không xử lý được nên đề xuất chỉ có một bộ sách giáo khoa. Ngay Bộ GD&ĐT cũng đề xuất phải có nhiều bộ sách giáo khoa và Quốc hội cũng đã từng khẳng định điều đó. Tôi nghĩ đây không phải là suy nghĩ vội vàng mà rất chín chắn để cốt làm cho bộ sách giáo khoa có chất lượng hơn. PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội: “Xây dựng một bộ sách dùng chung tại thời điểm này sẽ phải đối diện với nhiều thách thức” Tôi cho rằng đề xuất của Ủy ban Văn hóa và Xã hội, cũng như ý kiến của Phó Chủ tịch GÓC NHÌN TRÍ THỨC KH&CN Quốc hội Nguyễn Khắc Định, thực chất hướng đến tìm một điểm cân bằng giữa thống nhất và đa dạng. Nếu có một bộ sách giáo khoa dùng chung do Bộ GD&ĐT xây dựng sẽ mang lại lợi ích về việc đảm bảo những chuẩn mực và sự đồng bộ, học sinh cả nước tiếp cận cùng một nguồn kiến thức cơ bản; dễ dàng cập nhật, điều chỉnh nội dung. Các địa phương không phải chọn. Các gia đình có thể tái sử dụng lại, tiết kiệm. Tuy nhiên, xu thế đa dạng hóa của sách giáo khoa, tạo cơ hội huy động trí tuệ của nhiều nhóm tác giả, nâng cao chất lượng giáo dục là xu hướng tất yếu, phù hợp với bối cảnh giáo dục trong kỷ nguyên số tập trung vào tư duy phân tích phản biện và sự sáng tạo. Chúng ta cần khẳng định rằng chương trình mới là pháp lệnh (với các chuẩn yêu cầu cần đạt), còn tất cả các bộ sách giáo khoa chỉ là tài liệu cụ thể hóa, là công cụ giảng dạy, triển khai chương trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, nếu Bộ GD&ĐT xây dựng một bộ sách giáo khoa dùng chung, dù trên tinh thần sẽ không độc quyền theo Nghị quyết 88/2014/ QH13, nhưng thực tế triển khai sẽ dẫn đến việc các địa phương, gia đình sẽ chỉ lựa chọn bộ sách của Bộ. Tiến trình phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá có thể sẽ bị đóng khung. Trong khi đó, 3 bộ sách hiện hành trong đó cũng có 2 Bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục đã được đầu tư, thẩm định đạt chuẩn và triển khai. Sự cạnh tranh giữa các bộ sách có thể tốt ở khía cạnh khuyến khích đổi mới phương pháp sư phạm, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích cập nhật thường xuyên nâng cao chất lượng giữa các nhà xuất bản, “Việc soạn một bộ sách giáo khoa dùng chung, trên thế giới, chủ yếu các nước còn nghèo áp dụng. Đối với Việt Nam nếu soạn một bộ sách giáo khoa chung, hệ thống giáo dục của chúng ta đã phát triển cao hơn nhiều thời kỳ trước”, TS Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam chia sẻ. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khi cho ý kiến về sách giáo khoa phổ thông, cho rằng, phải có một bộ sách do Bộ GD&ĐT biên soạn. Ngoài ra, còn nhiều bộ sách khác theo tinh thần của Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ theo hướng 1 chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa đã được Quốc hội thông qua. Theo dự thảo, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục, mỗi môn học có thể có một hoặc một số bộ SGK. Nhà nước cho phép xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa; UBND cấp tỉnh, thông qua người đứng đầu cơ quan chuyên môn, quyết định lựa chọn bộ sách sử dụng ổn định trong các cơ sở giáo dục phổ thông tại địa phương. Nội dung này phù hợp với quy định tại Nghị quyết 88 năm 2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Nghị quyết chốt chủ trương một chương trình, nhiều bộ sách và xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, bỏ độc quyền xuất bản. pháp tiếp cận để hướng tới việc “miễn phí sách giáo khoa cho học sinh” nhanh hơn và phù hợp với xu thế hơn. TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng giáo dục Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội): “Cần một bộ sách giáo khoa điện tử” Theo tôi, Quốc hội phải cân nhắc với đề xuất bộ sách giáo khoa dùng chung. Bởi trước đó Quốc hội có Nghị quyết 08 biểu quyết nhiều bộ sách giáo khoa bây giờ lại có đề xuất một bộ sách giáo khoa dùng chung. Có hai vấn đề đặt ra, một bộ sách giáo khoa dùng chung đối với học sinh và giáo viên sẽ tiện sử dụng, nhưng lại mâu thuẫn với việc các tác giả đầu tư làm sách, giờ không mua của người ta ai sẽ xử lý vấn đề này. Đây là một tình huống cần phải xem xét. Tôi cho rằng, cần đưa một bộ sách giáo khoa tương đối chuẩn lên điện tử, ai thích sử dụng sách nào vẫn giữ nguyên được như vậy. Bộ sách điện tử sẽ tập hợp tất cả các tinh hoa, lại không phải in, đỡ lãng phí và xem như một bộ tham khảo. Chuyển đổi số giờ phải làm như vậy, ai thích bộ sách nào cứ việc mua, còn bộ điện tử cả thầy trò đều dùng thoải mái, nhưng với điều kiện ở vùng sâu xa cũng cần phải có internet. Xin cảm ơn các chuyên gia về cuộc trao đổi trên! HẢI NINH thực hiện Ngược xu thế! Đề xuất biên soạn bộ sách giáo khoa dùng chung: Ảnh minh họa
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 3 Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 sẽ diễn ra lúc 6h30 ngày 2/9 tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội. Dự kiến, sau khi đi qua lễ đài tại quảng trường Ba Đình, các khối diễu binh, diễu hành sẽ chia làm 7 hướng, đi qua các tuyến phố trung tâm. Khoảng 30.000 người tham gia sự kiện trọng đại này (không bao gồm lực lượng diễu binh, diễu hành). Khu vực lễ đài tại quảng trường Ba Đình sẽ dành cho đại biểu có giấy mời. Người dân có thể tự do theo dõi sự kiện tại các tuyến phố đoàn diễu hành đi qua và qua 270 màn hình LED được lắp đặt tại nhiều tuyến phố. Người dân cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an ninh, hướng dẫn của lực lượng chức năng. Dưới đây là chi tiết những tuyến đường các khối diễu binh, diễu hành đi qua trong ngày 2/9. Đường tập kết vào: Quân đội: các đường Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám (khối đi bộ); công viên Bách Thảo (khối đứng). Công an: đường Phan Đình Phùng. Các khối quần chúng nhân dân: đường Quán Thánh. Khối xe pháo: giao đường Hùng Vương - Phan Đình Phùng phía đường Thanh Niên, Nghi Tàm. Nhân dân tham dự: đường Bắc Sơn, ngã tư Tôn Thất Đàm - Độc Lập. Tuyến ra sau khi đi qua lễ đài: Khối Nghi trượng: đường Nguyễn Thái Học - Tràng Thi - Tràng Tiền, quảng trường Cách Mạng Tháng Tám. Khối đi bộ Quân đội, Quân đội nước ngoài, Dân quân tự vệ, Công an: - Đường Nguyễn Thái Học - Kim Mã - Liễu Giai - Văn Cao - sân vận động Quần Ngựa. - Đường Nguyễn Thái Học - Tràng Thi - Tràng Tiền, quảng trường Cách Mạng Tháng Tám. - Đường Nguyễn Thái Học - Lê Duẩn - công viên Thống Nhất. - Công viên Bách Thảo. Khối Cảnh sát cơ động, Kỵ binh: rẽ phải đi theo đường Lê Hồng Phong - Ngọc Hà, về vị trí tập kết tại công viên Bách Thảo. Khối Hồng kỳ: rẽ phải vào đường Lê Hồng Phong (chuyển đội hình thành 8 hàng dọc), đi theo đường Đội Cấn - Giang Văn Minh - Kim Mã - Liễu Giai, về vị trí tập kết tại sân vận động Quần Ngựa. Các khối quần chúng, khối Văn hóa - Thể thao: sau khi đi qua lễ đài, đi thẳng theo ngõ Hàng Cháo về vị trí tập kết tại sân vận động Hàng Đẫy (xe mô hình biểu tượng các khối rẽ phải đi theo đường Nguyễn Thái Học về vị trí tập kết tại đường Trịnh Hoài Đức). Tuyến xe tăng, bánh xích: về Sở chỉ huy Bộ Quốc phòng. Tuyến xe bánh lốp: - Các đường Cửa Bắc - Nghi Tàm - Âu Cơ - Võ Chí Công - Đường Láng - Trần Duy Hưng - Đại lộ Thăng Long - Lê Quang Đạo - Trường đua F1. - Các đường Nguyễn Thái Học - Giảng Võ - Láng - Trần Duy Hưng - đại lộ Thăng Long - Lê Quang Đạo - Trường đua F1. Tới tối 2/9, Hà Nội tổ chức bắn pháo hoa theo hình thức truyền thống và pháo hoa nghệ thuật tại 5 điểm gồm hồ Hoàn Kiếm, công viên Thống Nhất, hồ Văn Quán, sân vận động quốc gia Mỹ Đình và hồ Tây. GIA ĐẠT Thủ tướng Phạm Minh Chính: Phải thay đổi tư duy, phân cấp phân quyền mạnh mẽ “Các cấp, các ngành, các địa phương phải thay đổi căn bản trong tư duy, với ‘chìa khóa’ phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, rõ ràng, minh bạch”, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu. Sáng 13/8, Bộ Nội vụ có Công văn 6383 về việc thực hiện Kết luận số 183- KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc rà soát, nắm bắt tình thực hiện cán bộ, công chức nghỉ việc sau sáp nhập đơn vị hành chính. Theo đó, các đơn vị phải tập trung rà soát, sàng lọc các đối tượng chịu tác động từ việc sắp xếp tổ chức bộ máy; lập danh sách và ban hành quyết định nghỉ việc đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định tại Nghị định 178 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67) trước ngày 31/8/2025. Thời điểm nghỉ việc để hưởng chính sách, chế độ muộn nhất là ngày 1/9/2025; sau thời điểm này sẽ kết thúc. Các trường hợp đã có quyết định nghỉ hưu trước tuổi hoặc thôi việc trước ngày 1/8/2025, nhưng xác định nghỉ việc theo lộ trình đến hết 31/12/2025, vẫn tiếp tục được hưởng chính sách, chế độ theo quy định. Bộ Nội vụ cũng đề nghị các bộ, ban, ngành, địa phương bố trí đủ kinh phí, giải quyết dứt điểm việc chi trả chính sách cho các đối tượng trước ngày 31/8/2025. Trường hợp khó khăn, vướng mắc về nguồn kinh phí, cần gửi ý kiến đến Bộ Tài chính để được hướng dẫn hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. NGỌC MAI Công chức nghỉ việc sau ngày 1/9 sẽ không còn hưởng chế độ theo Nghị định 178 Chi tiết tuyến đường các khối diễu binh, diễu hành đi qua ngày 2/9 Sáng 13/8, Chính phủ tổ chức hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 20212025, định hướng nội dung giai đoạn 2026-2030, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, thời gian tới vẫn tiếp tục thực hiện Chương trình MTQG độc lập, dự kiến nguồn vốn thực hiện khoảng 150 ngàn tỷ đồng. Các cấp, các ngành, các địa phương phải thay đổi căn bản trong tư duy, với 'chìa khóa' phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, rõ ràng, minh bạch. Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Dân tộc và Tôn giáo, các bộ, ngành liên quan tham mưu để điều chỉnh linh hoạt chính sách triển khai chương trình phù hợp với lợi thế, tiềm năng của từng vùng, khu vực và nêu cao tinh thần tự lực vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế của đồng bào DTTS; nâng cao hiệu quả và mở rộng vốn tín dụng ưu đãi đối với các dự án, hộ gia đình, cá nhân, tổ chức phát triển sản xuất, kinh doanh trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Bên cạnh đó, các bộ, ngành cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong việc lập kế hoạch, phân bổ nguồn lực và quản lý, tổ chức thực hiện các dự án để đạt được những mục tiêu, chỉ tiêu được giao; tăng cường kiểm tra, đánh giá, giám sát để nắm bắt tình hình, qua đó phát hiện, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai... Các địa phương nghiên cứu đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi phải có trọng tâm, trọng điểm; nhân rộng những mô hình hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào DTTS mang lại hiệu quả thiết thực; quan tâm xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm của người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi; hướng dẫn, hỗ trợ người dân đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, phát triển mô hình kinh tế tập thể, liên kết với các doanh nghiệp để cung cấp hàng hóa, vật tư, sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm của người dân... Thủ tướng lưu ý việc phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi phải có cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Đầu tư cho vùng đồng bào DTTS và miền núi là đầu tư cho sự phát triển. Trong quá trình thực hiện phải tạo được phong trào thi đua để đồng bào DTTS phát huy tinh thần dân tộc, tự lực, tự cường thoát nghèo, làm giàu từ bàn tay, khối óc trên chính mảnh đất quê hương. Trước đó, báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung cho biết Chương trình MTQG 1719 đã đầu tư, hỗ trợ, góp phần giải quyết một số vấn đề cơ bản liên quan đến đời sống của người dân và bước đầu đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của vùng đồng bào DTTS và miền núi, địa bàn trọng yếu của quốc gia. Đến nay, Chương trình đã đạt và vượt 6/9 nhóm mục tiêu được đề ra tại Nghị quyết 120/2020/QH14. Bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam - đánh giá cao Chính phủ Việt Nam cũng như Bộ Dân tộc và Tôn giáo trong việc thực hiện Chương trình MTQG 1719. Theo bà, lần đầu tiên có một Chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và đã mang lại hiệu quả rõ rệt. “Điều này thể hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam trong phát triển bền vững và bảo đảm công bằng, không ai bị bỏ lại phía sau, được chứng minh ở tỷ lệ giảm nghèo 3,2% và thu nhập tăng gấp 3 lần so với năm 2020” - bà nhận định. Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, thời gian tới tiếp tục tập trung vào 5 vấn đề khó khăn nhất hiện nay ở vùng đồng bào DTTS, có tính chất thời sự. Đó là: điều kiện hạ tầng xã hội khó khăn nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế xã hội chậm phát triển nhất, tiếp cận dịch vụ khó khăn nhất và tỷ lệ hộ nghèo cao nhất. Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến khẳng định, thời gian tới, chúng ta cần cân nhắc việc tích hợp chương trình này. Đây là một chương trình thể hiện rõ nét chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước nên cần được ưu tiên, ưu đãi và sự quan tâm rất đặc biệt của các cấp, các ngành. HOÀNG NGUYỄN Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nêu cao tinh thần tự lực vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế của đồng bào DTTS. ẢNH: LÊ ANH DŨNG CHUYỂN ĐỘNG 247
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 4 Cận cảnh nhà rông 9,4 tỉ đồng ở Gia Lai vừa bị dừng thi công vì bê tông hóa HÀ NGỌC CHÍNH Mới đây, đại diện chủ đầu tư cho biết, Dự án đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu làng Ia Gri, xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh (cũ) đang tạm dừng thi công. Công trình có tổng mức đầu tư hơn 9.4 tỷ đồng, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Trong đó, ngân sách trung ương là 6,2 tỷ; vốn ngân sách tỉnh 3,2 tỷ đồng. Dự án được thực hiện tại khu nhà rông cũ làng Ia Gri, dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya, gồm nhiều hạng mục như: 2 khu nhà trưng bày, đài nước, kè đá, khu phục dựng cảnh quan; cổng, hàng rào; hoa viên, thảm cỏ, nhà vệ sinh… Từ tháng 4/2025, dự án khởi công, dự kiến sẽ hoàn thành ngày 2/11/2025. Tuy nhiên, gần 1 tháng qua, công trình này đã dừng thi công. 2 1 NGHE & NHÌN 3 4 Nhà rông là công trình mang giá trị văn hóa đặc trưng của đồng bào Gia Rai, gắn với đời sống tinh thần, phong tục, tập quán...Việc xây dựng phải giữ nguyên kiến trúc phù hợp, sử dụng vật liệu truyền thống, tránh bê tông hóa, hoặc hình thức gây phản cảm, làm mất giá trị văn hóa nguyên gốc. Trước các ý kiến của dư luận, UBND tỉnh Gia Lai đã tổ chức đoàn khảo sát. Ngày 18/7, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai và các sở, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai đi kiểm tra thực tế và có buổi làm việc với địa phương- đơn vị chủ đầu tư dự án. Qua ý kiến của các sở tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch cho biết, thiết kế công trình mang tính bê tông hóa, không đúng mẫu nhà rông truyền thống Gia Rai. Ngoài ra, việc bố trí hạng mục chưa phù hợp văn hóa, chưa lấy ý kiến đầy đủ của cộng đồng và cơ quan liên quan. Một số hạng mục có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya, ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh du lịch”. Theo đại diện chủ đầu tư, nhà rông truyền thống của người Gia Rai làm bằng gỗ, tre, nứa và lợp mái tranh. Tuy nhiên, dự án trên thuộc công trình cấp 3, bắt buộc hệ thống chịu lực phải bằng bê tông cốt thép. “Bây giờ kiếm gỗ rất khó, mình làm bê tông sau đó giả gỗ bền vững và không bị cháy. Nói thật, tranh tre nứa lá đem vào công trình thật khó quyết toán vì đây là vốn ngân sách chứ không phải nguồn xã hội hóa. Nhà rông Kon Tum mái tranh bị cháy đi lợp lại mấy lần, giờ phải lợp tôn…”, đại diện đơn vị thi công phân trần. 5 6 UBND tỉnh Gia Lai giao Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát toàn bộ hạng mục công trình, đề xuất phương án xử lý, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và yêu cầu bảo tồn văn hóa. Nhà rông cũ làng Ia Gri, dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya đã được dỡ bỏ nhường chỗ cho nhà rông mới. 7 8
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 5 QUÉT QRCODE ĐỌC CHI TIẾT Vi khuẩn gây viêm mô tế bào hoại tử có nhiều ở vùng nước hoặc đất bẩn. Chúng xâm nhập vào cơ thể người bệnh qua các vết thương hở. Khi xâm nhập được vào các mô sâu, vi khuẩn sẽ phóng ra độc gây tổn thương các mô xung quanh với tốc độ rất nhanh. Những người có hệ miễn dịch kém dễ bị nhiễm vi khuẩn gây viêm mô tế bào hoại tử như: Người uống nhiều rượu bia; Sử dụng chất gây nghiện (thuốc lá, ma túy,..); Từng bị bệnh thủy đậu; Bệnh xơ gan; Người bệnh tiểu đường; Mắc các bệnh về tim mạch ảnh hưởng đến van tim; Bệnh phổi, bệnh lao; Bệnh mạch máu ngoại vi.... Tình trạng viêm mô tế bào hoại tử không được điều trị kịp thời có thể gây: Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm độc và suy yếu các cơ quan trong cơ thể. Bệnh có thể gây ra những biến chứng suốt đời như: Cắt bỏ tay chân, để lại sẹo nghiêm trọng sau phẫu thuật cắt bỏ mô bị nhiễm trùng. Các bệnh viện điều trị tốt bệnh “vi khuẩn ăn thịt người” gồm: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương: Thôn Bầu, Đông Anh, Hà Nội Bệnh viện Bạch Mai: Số 78 Giải Phóng, phường Phương Mai, Hà Nội. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108: Số 1 Trần Hưng Đạo, phường Bạch Đằng, Hà Nội. Bệnh viện Quân Y 103: Số 261 Phùng Hưng, phường Phúc La, Hà Nội. Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Số 1 Tôn Thất Tùng, phường Trung Tự, Hà Nội. NHẬT HÀ Bệnh viện điều trị tốt bệnh “vi khuẩn ăn thịt người” SỨC KHỎE MỚI THÚY NGA biết, viêm cân mạc hoại tử (Necrotizing fasciitis) - là bệnh xảy ra do nhiễm vi khuẩn dẫn đến hoại tử. Bệnh xảy ra phổ biến ở người lớn tuổi, hiếm gặp ở trẻ em. Tại Mỹ, hàng năm ghi nhận từ 600 đến 700 trường hợp được chẩn đoán, trong đó có khoảng 25% đến 30% ca tử vong. Viêm cân mạc hoại tử hình thành do một số vi khuẩn gây ra như: Liên cầu khuẩn nhóm A beta tan huyết, vi khuẩn gram âm Vibrio vulnificus, tụ cầu vàng, giống trực khuẩn gram dương Clostridium, trực khuẩn ngắn gram âm Klebsiella pneumoniae, vi khuẩn gram âm hình que Aeromonas hydrophila,… Các loài vi khuẩn này phóng ra chất độc làm tổn thương các mô lân cận, gây ra tình trạng hoại tử. Tình trạng viêm cân mạc hoại tử chỉ xảy ra khi vi khuẩn tiếp xúc tới lớp cân mạc - một lớp mô liên kết bên dưới da và tấn công nhanh, gây ra những tổn thương nghiêm trọng dẫn đến tử vong. Sau 24 giờ nhiễm vi khuẩn, bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng như: Đau mạnh hơn bình thường ở xung quanh vết thương, vết cắt, chỗ trầy xước…; Có các triệu chứng giống cảm cúm như tiêu chảy, buồn nôn, sốt, chóng mặt, khó chịu trong người; Thấy khát nước liên tục; Những triệu chứng này thường không xuất hiện riêng lẻ mà xuất hiện cùng nhau. Trong trường hợp này, nếu người bệnh chưa được đưa đến cơ sở y tế để cấp cứu có thể khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn: Hoại tử nặng, sốc nhiễm độc, hôn mê, thậm chí tử vong. Theo thống kê, cứ 3 người bị viêm cân mạc hoại tử thì có 1 người tử vong do nhiễm trùng. Trong 10 người bị viêm cân mạc hoại tử có 6 người bị đồng thời cả viêm cân mạc hoại tử và hội chứng sốc nhiễm độc. Hội chứng sốc nhiễm độc là một bệnh rất nghiêm trọng, có thể khiến cơ thể bị sốc, huyết áp thấp, suy đa cơ quan... Vì vậy, khi thấy các triệu chứng nhiễm khuẩn, cần đưa người bệnh đi cấp cứu càng sớm càng tốt. Việc được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa biến chứng nặng như: Cụt chi, nhiễm khuẩn nặng, hôn mê sâu, tử vong… BSCKI Trương Trọng Tuấn, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, viêm cân mạc hoại tử (viêm mô tế bào hoại tử) là do nhiễm vi khuẩn dẫn đến hoại tử. Đây là một bệnh nặng, khởi phát đột ngột và lây lan nhanh chóng. Theo thống kê, cứ 3 người bị viêm cân mạc hoại tử thì có 1 người tử vong do nhiễm trùng. Sau vài giờ tổn thương nhỏ đã hoại tử, phá hủy nội tạng Gần đây, các bệnh viện tiếp nhận các bệnh nhân nguy kịch vì chủ quan với các vết thương nhỏ. Bệnh nhân nam 65 tuổi (Quảng Ninh), được đưa vào viện trong tình trạng lơ mơ, da lạnh, tụt huyết áp, suy đa tạng. Nguyên nhân chỉ từ một vết thương nhỏ do mảnh tôn cứa vào tay cách đó 2 ngày. Người bệnh cho biết, ban đầu chỉ nghĩ là vết xước nhẹ, sẽ không ảnh hưởng nhiều, nhưng sau đó bàn tay trái sưng to, đau nhức dữ dội. Khi nhập viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí, người bệnh được chẩn đoán viêm mô tế bào hoại tử do vi khuẩn, gây sốc nhiễm khuẩn nguy kịch. Trường hợp khác, ông N.V.Đ (54 tuổi, Lào Cai) được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng sốt cao, đau mỏi cơ, vàng da vàng mắt, suy tạng. Người bệnh được chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết, gây suy gan, suy thận cấp, đe dọa tính mạng người bệnh do xoắn khuẩn Leptospira. Theo người nhà chia sẻ, 20 ngày trước khi nhập viện, ông Đ. lội ruộng làm đất và giẫm phải đá nhọn gây tổn thương nhẹ. Chủ quan, ông chỉ sơ cứu qua loa và tiếp tục lao động. 8 ngày sau, ông bắt đầu sốt cao 39°C, mệt mỏi, được điều trị tích cực và lọc máu tại tuyến dưới nhưng không thuyên giảm, tình trạng diễn biến nguy kịch. Đặc biệt, trường hợp bệnh nhân nam khác đi tắm biển, bị một sinh vật đốt vào đùi phải. Ban đầu, vết thương rất nhỏ, không nhìn rõ, không gây đau đớn hay sưng tấy. Tuy nhiên, Gần đây một số bệnh nhân bị tôn cứa, dẫm phải đá nhọn, bị sinh vật đốt... sau 1-5 ngày đã bị viêm mô tế bào hoại tử, do vi khuẩn tấn công. Nguy kịch do viêm mô tế bào hoại tử từ vết thương nhỏ nhanh, đồng thời xâm nhập vào máu gây sốc nhiễm khuẩn. Bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch: Suy hô hấp, huyết áp tụt sâu, chức năng thận suy giảm, cơn bão cytokine với nồng độ IL6 cao vượt quá ngưỡng xét nghiệm. Bệnh nhân phải thở máy, dùng thuốc vận mạch và lọc máu liên tục kết hợp với lọc hấp phụ cytokine, nguy cơ tử vong cao. Qua xét nghiệm dịch chảy từ vết thương và cấy máu, các bác sĩ đã nhanh chóng xác định thủ phạm là vi khuẩn Vibrio vulnificus, loại vi khuẩn có khả năng gây nhiễm trùng vết thương, dẫn đến chết người. Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 150 - 200 ca nhiễm được báo cáo, khoảng 1/5 số người mắc bệnh tử vong, đôi khi chỉ trong vòng 1-2 ngày sau khi phát bệnh. BSCKI Phạm Thanh Tùng, Phụ trách đơn nguyên Hồi sức tích cực Ngoại, Bệnh viện Việt Nam- Thụy Điển Uông Bí cho biết, nhiều người thường chủ quan với các vết thương nhỏ ngoài da như: Vết xước hoặc vết cắt trên da, vết côn trùng cắn, vết thương phẫu thuật, vết bỏng, vết thương bị khô da nứt nẻ... Các vi khuẩn nguy hiểm có thể xâm nhập cơ thể, tấn công sức khỏe người bệnh rất nhanh. Vi khuẩn phóng ra chất độc gây hoại tử BSCKI Trương Trọng Tuấn, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho Để phòng tránh viêm mô tế bào hoại tử, bệnh nhân không nên chủ quan với các vết thương. Khi bị thương cần: Rửa sạch bằng xà phòng và nước sạch. Sát trùng bằng cồn 70 độ, oxy già hoặc povidine (Betadine). Không bôi, đắp thuốc lá, thuốc dân gian, không rõ nguồn gốc. Băng bằng gạc sạch. Cần đến các cơ sở y tế ngay khi có các biểu hiện: Vết thương sưng to, đau nhức, có mủ hoặc mùi hôi; Có dấu hiệu toàn thân như sốt, mệt, lạnh run, lơ mơ, tụt huyết áp... Bàn tay của người bệnh bị tôn cứa khi nhập viện - Ảnh BVCC chỉ khoảng 15 giờ sau, vùng đùi phải của bệnh nhân bắt đầu sưng nề, tấy đỏ và đau dữ dội. Người bệnh nhanh chóng tới cơ sở y tế địa phương và được chuyển khẩn cấp đến Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng vùng đùi phải sưng to, căng tức, xuất hiện nhiều nốt phỏng nước chứa dịch màu nâu đen (phỏng nước xuất huyết). BS Nguyễn Huy Tiến - Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ, vết thương tiếp tục diễn tiến nhanh. Vi khuẩn tấn công và phá hủy các lớp mô dưới da với tốc độ chóng mặt, trở thành viêm mô bào hoại tử tiến triển Bệnh nhân bị viêm mô tế bào hoại tử nguy kịch - Ảnh BVCC Thăm khám cho bệnh nhân bị tôn cứa - Ảnh BVCC
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 6 SỨC KHỎE MỚI Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt dính sai phạm... cần xử nặng “Y tế là một ngành đặc thù, có ảnh hưởng trực tiếp và tức thì đến sức khỏe, tính mạng con người, do đó mọi sai phạm dù ở mức hành chính cũng phải được xử lý kiên quyết để răn đe, ngăn chặn tái diễn”, luật sư Nguyễn Minh Trí cho biết. TRƯƠNG HIỀN Mới đây, Sở Y tế tỉnh Gia Lai ban hành quyết định xử phạt hành chính 42 triệu đồng đối với Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt và 24 triệu đồng đối với bà Trần Thị Thanh Thảo – dược sĩ phụ trách nhà thuốc Phượng Đạt. Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt (thuộc Công ty TNHH Đầu tư Phượng Đạt), địa chỉ hoạt động: Số 140 Nguyễn Thái Học, phường Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai (địa chỉ hoạt động cũ theo Giấy phép hoạt động số 00476/BĐ-GPHĐ: Số 140 Nguyễn Thái Học, phường Trần Phủ, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định). Sai phạm của phòng khám gồm: Phòng khám không bảo đảm một trong các điều kiện sau khi đã được cấp giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đối với hình thức là phòng khám đa khoa; Không niêm yết giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; Không lập hoặc lập hồ sơ, bệnh án nhưng không ghi rõ, đầy đủ các mục có trong hồ sơ bệnh án theo mẫu quy định của pháp luật; Không lập hoặc lập sổ khám bệnh, chữa bệnh nhưng không ghi chép đầy đủ theo quy định của pháp luật. Đối với nhà thuốc Phượng Đạt, người chịu trách nhiệm chuyên môn sài hoặc sai lệch, toàn bộ quá trình điều trị có nguy cơ đi chệch hướng, khiến bệnh nhân mất đi thời gian vàng để can thiệp. Trong nhiều bệnh lý, đặc biệt là các trường hợp cấp cứu hoặc bệnh mạn tính đang có dấu hiệu biến chứng, sự chậm trễ này có thể đồng nghĩa với việc bệnh tiến triển nặng hơn, khó phục hồi hoặc tốn kém hơn rất nhiều cho quá trình điều trị sau này. Bác sĩ Tú nhấn mạnh, việc lưu trữ hồ sơ bệnh án đầy đủ còn giúp bảo vệ chính phòng khám và bác sĩ trước các tranh chấp pháp lý: “Nếu xảy ra khiếu nại, kiện tụng, hồ sơ bệnh án là bằng chứng quan trọng để chứng minh quá trình điều trị đúng quy trình. Ngược lại, hồ sơ thiếu hoặc sai sẽ đặt cơ sở y tế vào thế bất lợi, thậm chí bị quy kết là điều trị sai hoặc gian dối”. Ngoài ra, việc không niêm yết giá dịch vụ cũng bị ông đánh giá là hành vi thiếu minh bạch, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người bệnh. Theo bác sĩ Tú, bệnh nhân có quyền được biết rõ chi phí từng dịch vụ, thuốc men, vật tư y tế trước khi quyết định điều trị. Đây là nguyên tắc đảm bảo minh bạch và công bằng. Khi một phòng khám thu số tiền lớn mà không có phiếu thu hoặc hóa đơn rõ ràng, điều này không chỉ gây mất lòng tin mà còn dễ dẫn đến nghi ngờ “chặt chém”. Về lâu dài, hành vi này làm xấu hình ảnh của toàn bộ hệ thống y tế tư nhân, bởi chỉ cần một trường hợp bị phanh phui cũng đủ để cộng đồng nhìn nhận tiêu cực về nhiều cơ sở khác. Bác sĩ Trần Minh Tú cảnh báo: “Một cơ sở y tế đã buông lỏng quản lý rất dễ về dược vắng mặt trong thời gian hoạt động mà không có ủy quyền theo quy định; bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc. Cơ sở y tế buông lỏng quản lý dễ tái phạm Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Trần Minh Tú, nguyên giảng viên Trường Đại học Y dược TP HCM nhấn mạnh: “Bán thuốc kê đơn mà không dựa trên đơn thuốc hợp lệ là hành vi vi phạm nghiêm trọng. Đây là nguyên tắc căn bản để đảm bảo an toàn điều trị. Thuốc dùng sai chỉ định có thể gây tác dụng phụ, làm nặng thêm bệnh nền, thậm chí tạo ra biến chứng nguy hiểm”. Về vấn đề hồ sơ bệnh án, bác sĩ Trần Minh Tú phân tích, hồ sơ và sổ khám không chỉ đơn thuần là giấy tờ hành chính mà là tài liệu pháp lý và chuyên môn bắt buộc. Đây là “bản đồ” ghi lại toàn bộ quá trình chẩn đoán, điều trị, diễn biến bệnh và phản ứng của bệnh nhân. Dựa vào hồ sơ này, bác sĩ mới có cơ sở khoa học để đưa ra quyết định chính xác cho bước điều trị tiếp theo. Khi hồ sơ thiếu thông tin, ghi chép sơ tái phạm nếu không bị giám sát thường xuyên. Điều này không chỉ gây thiệt hại tài chính cho người bệnh mà còn có thể để lại di chứng sức khỏe lâu dài. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân đến bệnh viện khi bệnh đã trở nặng vì điều trị sai hướng ở những cơ sở hoạt động thiếu chuẩn mực”. Ông cho rằng, khi xảy ra sai phạm nghiêm trọng, ngoài xử phạt hành chính, cơ quan chức năng cần cân nhắc tước giấy phép hoạt động hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có hậu quả đối với sức khỏe, tính mạng người bệnh. Để ngăn chặn tái diễn những vi phạm tương tự, bác sĩ Tú đề xuất các phòng khám cần đồng thời thực hiện nhiều biện pháp: Bổ sung và duy trì đầy đủ nhân sự chịu trách nhiệm chuyên môn theo đúng quy định pháp luật; Niêm yết công khai giá dịch vụ và thuốc tại vị trí dễ quan sát để bệnh nhân nắm rõ chi phí; Chuẩn hóa quy trình lập hồ sơ bệnh án, đảm bảo thông tin đầy đủ, chính xác theo mẫu của Bộ Y tế; Tổ chức đào tạo thường xuyên về đạo đức nghề nghiệp và quy trình chuyên môn cho toàn bộ nhân viên. Đồng thời tăng cường thanh tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm mọi trường hợp vi phạm nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo vệ quyền lợi người bệnh. Cần xử nghiêm, tránh tiền lệ xấu Dưới góc nhìn pháp lý, trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Trụ sở Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt thuộc Công ty TNHH Đầu tư Phượng Đạt tại số 140 Nguyễn Thái Học, phường Quy Nhơn - Nguồn ảnh: Facebook/ Báo Công lý
Số 33 (4399) Thứ Năm (14/8/2025) 7 để răn đe Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D Canxi là thành phần chính cấu tạo nên xương, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả. Sau tuổi 40, nhu cầu canxi trung bình khoảng 1.000–1.200 mg mỗi ngày. Nguồn canxi tốt gồm sữa và các sản phẩm từ sữa, cá nhỏ ăn cả xương, hạnh nhân, đậu phụ, rau xanh đậm. Vitamin D có thể được bổ sung qua tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, trứng, cá hồi, hoặc thực phẩm tăng cường. Người ít tiếp xúc với ánh nắng có thể cần bổ sung vitamin D qua thực phẩm chức năng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tập luyện đều đặn Vận động giúp kích thích xương tạo tế bào mới và tăng mật độ xương. Các bài tập chịu lực như đi bộ nhanh, chạy bộ, leo cầu thang, khiêu vũ hoặc tập tạ nhẹ đều hữu ích. Ngoài ra, yoga và pilates giúp cải thiện sự dẻo dai và giữ thăng bằng, giảm nguy cơ té ngã, nguyên nhân hàng đầu gây gãy xương ở người lớn tuổi. Giữ cân nặng hợp lý Thừa cân tạo áp lực lớn lên khớp, đặc biệt là khớp gối và hông, trong khi thiếu cân lại làm tăng nguy cơ loãng xương. Sau tuổi 40, nên duy trì chỉ số BMI ở mức 18,5–23 để bảo vệ xương, vừa tránh các bệnh chuyển hóa khác. Hạn chế rượu bia, thuốc lá và caffein Rượu bia và thuốc lá làm giảm khả năng hấp thụ canxi, đồng thời phá hủy tế bào tạo xương. Uống quá nhiều caffein (trên 3–4 tách cà phê mỗi ngày) cũng có thể làm tăng lượng canxi bị đào thải qua nước tiểu. Kiểm tra sức khỏe định kỳ, tầm soát loãng xương Sau tuổi 40, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh, nên tầm soát mật độ xương mỗi 1–2 năm/lần. Việc phát hiện sớm tình trạng loãng xương hoặc giảm mật độ xương sẽ giúp bác sĩ đưa ra kế hoạch điều trị và bổ sung dinh dưỡng hợp lý. Ăn đa dạng thực phẩm giàu vi chất khác Ngoài canxi và vitamin D, xương còn cần magiê, kẽm, vitamin K và protein. Nguồn cung cấp dồi dào gồm các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám, trứng, thịt nạc, hải sản, rau xanh. Một chế độ ăn đa dạng, ít đường và chất béo bão hòa sẽ hỗ trợ tối ưu cho sức khỏe xương. Ngủ đủ giấc và quản lý stress Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể sản sinh hormone tăng trưởng – yếu tố quan trọng trong quá trình tái tạo xương. Ngược lại, stress kéo dài làm tăng hormone cortisol, gây mất canxi và giảm mật độ xương. Bảo vệ xương trong sinh hoạt hàng ngày Sử dụng giày chống trượt, lắp tay vịn trong phòng tắm, tránh mang vác quá nặng, sắp xếp nhà cửa gọn gàng để giảm nguy cơ té ngã. Đây là những biện pháp đơn giản nhưng rất quan trọng để bảo vệ xương, đặc biệt khi mật độ xương đã bắt đầu giảm. Duy trì xương chắc khỏe sau tuổi 40 không chỉ là việc bổ sung canxi, mà cần áp dụng toàn diện từ chế độ ăn uống, vận động, kiểm soát cân nặng, đến việc tránh thói quen gây hại và phòng ngừa té ngã. MỸ ANH Kéo dài trên 3 tuần Mất ngủ cấp tính thường kéo dài dưới 1 tuần và có thể cải thiện khi nguyên nhân (như căng thẳng tạm thời) được giải quyết. Nhưng nếu tình trạng này lặp lại hầu như mỗi đêm và kéo dài trên 3 tuần, bạn có thể đã mắc chứng mất ngủ mạn tính, cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời. Kèm các triệu chứng bất thường Mệt mỏi, suy kiệt vào ban ngày dù ngủ đủ thời gian. Đau đầu dai dẳng, chóng mặt, khó tập trung. Thay đổi tâm trạng: Dễ cáu gắt, buồn bã, hoặc có dấu hiệu trầm cảm. Đánh trống ngực, khó thở khi ngủ. Ngủ ngáy to kèm ngưng thở khi ngủ. Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống Nếu tình trạng mất ngủ khiến bạn làm việc kém hiệu quả, học tập sa sút, giảm khả năng lái xe hoặc điều khiển máy móc. Đây là dấu hiệu cần được can thiệp y tế sớm để tránh hậu quả nghiêm trọng. Mất ngủ kèm rối loạn nhịp sinh học Nếu bạn thường xuyên phải thay đổi giờ ngủ do làm việc ca đêm, đi công tác nhiều múi giờ, không thể điều chỉnh nhịp sinh học sau thời gian dài, hãy tìm đến bác sĩ để được hướng dẫn điều trị và tư vấn. Mất ngủ liên quan đến dùng thuốc hoặc chất kích thích Một số loại thuốc (như thuốc corticoid, thuốc điều trị hen, thuốc chống trầm cảm…) hoặc thói quen dùng rượu, bia, cà phê, nicotine trước giờ ngủ có thể gây khó ngủ. Nếu bạn nghi ngờ mất ngủ do nguyên nhân này và không cải thiện khi tự điều chỉnh, hãy đến cơ sở y tế. Nguyên nhân tiềm ẩn cần lưu ý Mất ngủ kéo dài có thể là biểu hiện của: Rối loạn lo âu, trầm cảm, stress kéo dài. Bệnh lý mạn tính: Đau xương khớp, bệnh tim mạch, tiểu đường, trào ngược dạ dày. Rối loạn nội tiết: Mãn kinh, cường giáp. Hội chứng ngưng thở khi ngủ. Việc xác định nguyên nhân chính xác giúp điều trị hiệu quả, tránh lệ thuộc thuốc ngủ. Mất ngủ đi kèm giảm cân nhanh, chán ăn, suy giảm trí nhớ, đau mỏi cơ kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng như rối loạn nội tiết, ung thư, bệnh mạn tính… cần được kiểm tra sớm. MỸ ANH SỨC KHỎE MỚI Thói quen giúp xương chắc khỏe sau tuổi 40 Mất ngủ kéo dài, khi nào cần gặp bác sĩ? Cuộc sống, luật sư Nguyễn Minh Trí, Đoàn luật sư Hà Nội khẳng định, lĩnh vực y tế là một ngành đặc thù, có ảnh hưởng trực tiếp và tức thì đến sức khỏe, tính mạng con người, do đó mọi sai phạm dù ở mức hành chính cũng phải được xử lý kiên quyết để răn đe, ngăn chặn tái diễn. Luật sư Nguyễn Minh Trí nhấn mạnh, vụ việc Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt cho thấy sự tồn tại đồng thời của nhiều hành vi vi phạm, từ thiếu nhân sự chịu trách nhiệm chuyên môn, bán thuốc kê đơn không có đơn thuốc hợp lệ, cho tới việc không niêm yết giá dịch vụ và lập hồ sơ bệnh án không đầy đủ. Những vi phạm này không chỉ xâm phạm quyền lợi chính đáng của bệnh nhân, mà còn phá vỡ nguyên tắc minh bạch và an toàn vốn là nền tảng của hoạt động khám chữa bệnh. Luật sư Nguyễn Minh Trí nêu rõ, theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 (có hiệu lực từ 1/1/2024), cơ sở y tế chỉ được phép hoạt động khi đáp ứng đầy đủ điều kiện về nhân sự, cơ sở vật chất, quy trình chuyên môn và nghĩa vụ niêm yết công khai giá dịch vụ. Việc để người không đủ điều kiện hành nghề tham gia khám chữa bệnh, hoặc vắng mặt người chịu trách nhiệm chuyên môn mà không ủy quyền hợp pháp, là vi phạm nghiêm trọng. Nghị định 117/2020/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 124/2021/ NĐ-CP) quy định rõ: Hành vi không niêm yết giá dịch vụ khám chữa bệnh bị phạt từ 1–3 triệu đồng, đồng thời buộc thực hiện niêm yết đúng quy định. Hành vi bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc hợp lệ bị phạt từ 10–20 triệu đồng. Hành vi không bảo đảm điều kiện hoạt động hoặc để người không đủ điều kiện hành nghề bị phạt từ 20–30 triệu đồng, kèm biện pháp bổ sung đình chỉ hoạt động 1–3 tháng. Ngoài phạt tiền, pháp luật còn cho phép áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như buộc công khai xin lỗi, hoàn trả chi phí khám chữa bệnh cho bệnh nhân và báo cáo kết quả khắc phục trước khi được phép hoạt động trở lại. Luật sư Trí phân tích, nếu kết quả điều tra cho thấy hành vi vi phạm đã gây tổn hại nghiêm trọng cho sức khỏe hoặc làm chết người, cơ sở y tế và cá nhân liên quan hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 315 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) – Tội vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh. Sau tuổi 40, quá trình lão hóa tự nhiên khiến mật độ xương bắt đầu giảm, nguy cơ loãng xương và gãy xương tăng cao, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. Tuy nhiên, việc duy trì một số thói quen khoa học có thể giúp hệ xương khỏe mạnh, dẻo dai hơn, giảm thiểu nguy cơ bệnh lý về xương khớp. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi năng lượng, cân bằng cảm xúc và duy trì sức khỏe thể chất. Mất ngủ kéo dài không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Vậy khi nào tình trạng mất ngủ cần được thăm khám y tế? Ảnh minh họa/ Nguồn internet Ảnh minh họa/ Nguồn internet Trước đó, ngày 9/7/2025, Sở Y tế tỉnh Gia Lai đã ban hành Quyết định số 1568/QĐ-SYT đình chỉ toàn bộ hoạt động chuyên môn của Phòng khám Đa khoa Phượng Đạt (thuộc Công ty TNHH Đầu tư Phượng Đạt). Quyết định này được đưa ra sau khi cơ quan chức năng xác định phòng khám không bảo đảm đủ nhân sự hành nghề phù hợp với phạm vi chuyên môn và quy mô đã được cấp phép, vi phạm nghiêm trọng điều kiện hoạt động trong lĩnh vực khám chữa bệnh. Việc đình chỉ áp dụng cho toàn bộ các dịch vụ khám và điều trị tại phòng khám, có hiệu lực ngay từ ngày ký và kéo dài cho đến khi đơn vị này khắc phục đầy đủ vi phạm, được thẩm định lại và có văn bản cho phép hoạt động trở lại từ Sở Y tế. Đây là biện pháp quản lý nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh, đồng thời răn đe các cơ sở y tế khác về nghĩa vụ tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật. Khung hình phạt của tội danh này dao động từ cảnh cáo, phạt tiền đến tù giam từ 1–15 năm tùy mức độ hậu quả. Ngoài ra, tòa án có thể áp dụng hình phạt bổ sung cấm hành nghề hoặc cấm kinh doanh trong thời gian nhất định. Luật sư Trí cũng lưu ý, nếu có bằng chứng cho thấy cơ sở cố ý gian dối để trục lợi chẳng hạn “vẽ bệnh” để thu tiền cao, kê khống dịch vụ hoặc thuốc thì hành vi đó có thể bị xem xét thêm ở góc độ tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 BLHS, với khung hình phạt cao hơn. Tuy nhiên, việc áp dụng tội danh này cần dựa trên chứng cứ rõ ràng. Luật sư Trí cho rằng, vụ việc này cho thấy trách nhiệm pháp lý không chỉ thuộc về phòng khám mà còn liên quan đến nhiều chủ thể: Người chịu trách nhiệm chuyên môn: Phải trực tiếp kiểm soát quy trình chuyên môn, ký duyệt hồ sơ và giám sát mọi hoạt động chuyên môn; Chủ cơ sở phòng khám: Chịu trách nhiệm tổ chức, bố trí nhân sự, đảm bảo tuân thủ đầy đủ điều kiện pháp luật và minh bạch tài chính; Nhân viên y tế: Có nghĩa vụ từ chối thực hiện các chỉ đạo trái quy định và báo cáo khi phát hiện sai phạm. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường kiểm tra định kỳ và đột xuất, đặc biệt với các cơ sở đã từng có phản ánh hoặc bị xử phạt. Từ vụ việc này, luật sư Trí khuyến nghị: Rà soát toàn bộ quy trình hoạt động của phòng khám, từ nhân sự, cơ sở vật chất đến quản lý tài chính; Niêm yết giá công khai, chi tiết cho từng dịch vụ, thuốc, vật tư y tế, cung cấp hóa đơn/phiếu thu cho mọi khoản chi phí; Đào tạo định kỳ cho toàn bộ nhân viên về quy định pháp luật và đạo đức nghề nghiệp trong y tế; Thiết lập hệ thống giám sát nội bộ và kênh tiếp nhận phản ánh từ bệnh nhân, xử lý kịp thời và công khai kết quả; Phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý trong việc khắc phục vi phạm, minh bạch thông tin để lấy lại niềm tin của cộng đồng. “Trong ngành y, chỉ một sai phạm tưởng chừng nhỏ cũng có thể gây hậu quả lớn. Xử lý nghiêm minh và công khai không chỉ là bảo vệ bệnh nhân, mà còn bảo vệ chính cơ sở y tế khỏi những rủi ro pháp lý, giúp họ duy trì uy tín và tồn tại lâu dài”, luật sư Nguyễn Minh Trí nhấn mạnh.
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==
