Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc: Dấu ấn linh thiêng của dân tộc

 Khu di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc chính là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu mến lịch sử, văn hóa, và tìm kiếm sự an yên giữa thiên nhiên tĩnh tại.

Toạ lạc cách Hà Nội chỉ khoảng 70‑80 km về phía Đông Bắc, khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc có địa hình trải dài trên hai khu vực: khu chùa Côn Sơn (phường Cộng Hòa) và khu đền Kiếp Bạc (xã Hưng Đạo), nằm cách nhau khoảng 9 km. Mỗi năm, nơi đây thu hút hàng trăm nghìn lượt khách thập phương, đặc biệt vào dịp lễ hội mùa xuân và mùa thu với nhiều nghi lễ truyền thống đặc sắc, như lễ hầu Thánh, lễ Khai ấn đền Kiếp Bạc.

>> Xem thêm: ‘Nằm lòng’ kinh nghiệm du lịch Hải Dương: Trải nghiệm ‘đổi gió’ thú vị cho hành trình vi vu xứ Bắc

Giới thiệu về Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc

Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc, tọa lạc tại Chí Linh, Hải Dương (nay sáp nhập là Hải Phòng), là quần thể di tích quốc gia đặc biệt giàu giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh. Được cấp bằng công nhận vào năm 2012. Khu di tích phản ánh nhiều giai đoạn lịch sử trọng đại của dân tộc, từ chiến thắng chống quân Nguyên – Mông thế kỷ XIII của nhà Trần đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống Minh ở thế kỷ XV. Đây cũng là nơi lưu giữ sự nghiệp của nhiều nhân vật văn hóa – lịch sử nổi tiếng như Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Pháp Loa, Huyền Quang…

Hướng dẫn di chuyển đến Côn Sơn Kiếp Bạc

Di chuyển bằng xe máy/ ô tô tự lái

Khởi hành từ Hà Nội, bạn đi theo hướng cầu Thanh Trì, sau đó đến QL1A về phía Bắc Ninh. Từ Bắc Ninh tiếp tục theo biển chỉ dẫn đến Chí Linh – Hải Dương khoảng 70 km. Khi đến thị trấn Sao Đỏ, rẽ vào Quốc lộ 37 rồi theo biển báo đến khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc.

Di chuyển bằng xe khách

Từ bến xe Mỹ Đình, Gia Lâm hoặc Giáp Bát (Hà Nội), bạn có thể chọn các hãng xe như Kumho, Việt Thanh, Ka Long, Đức Phúc với giá vé khoảng 70.000 - 100.000 VNĐ. Xe sẽ chạy tuyến Hà Nội - Quảng Ninh và cho bạn xuống tại ngã 3 Sao Đỏ, cách Côn Sơn–Kiếp Bạc 3–5 km, sau đó có thể tiếp tục đi taxi hoặc xe ôm để đến di tích.

Di chuyển bằng xe buýt

Hệ thống xe buýt đến Côn Sơn – Kiếp Bạc còn hạn chế. Một số tuyến đến TP Hải Dương hoặc Chí Linh, sau đó bạn ghép nối đi taxi, xe ôm hoặc thuê xe máy để di chuyển các đoạn ngắn cuối vào khu di tích.

Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc có gì

Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc không chỉ là điểm đến tâm linh nổi tiếng mà còn là nơi lưu giữ những công trình kiến trúc, văn hóa, tôn giáo gắn liền với các nhân vật lịch sử vĩ đại của dân tộc. Từng dấu tích, từng mái đền, ngọn núi nơi đây đều chất chứa hơi thở thời đại, góp phần tạo nên một không gian linh thiêng và sâu lắng, níu chân du khách thập phương.
 

Chùa Côn Sơn (Thiên Tư Phúc Tự)

Tọa lạc tại phường Cộng Hòa, thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương, chùa Côn Sơn là một trong những danh lam cổ kính và quan trọng bậc nhất của vùng Đông Bắc. Được xây dựng theo kiểu kiến trúc chữ "Công" (工) truyền thống với các hạng mục chính gồm tiền đường, thiêu hương, thượng điện, gác chuông và gác trống, ngôi chùa nổi bật với vẻ trang nghiêm, cổ kính và hài hòa với thiên nhiên núi non Côn Sơn. Chùa từng là trung tâm của Thiền phái Trúc Lâm – dòng thiền mang đậm bản sắc Việt do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập.

Đây cũng là nơi từng in dấu chân tu hành và hoạt động Phật sự của nhiều danh nhân như Huyền Quang – vị tổ thứ ba của Thiền phái Trúc Lâm, và Nguyễn Trãi – bậc đại thần khai quốc công thần của triều Lê. Đến chùa Côn Sơn, du khách không chỉ chiêm bái một ngôi chùa cổ kính mà còn được cảm nhận không khí linh thiêng, thanh tịnh giữa non nước hữu tình, nơi “thâm nghiêm cổ mộ, thạch thụy thanh vân”.

Đền thờ Nguyễn Trãi

Đền thờ Nguyễn Trãi tọa lạc dưới chân núi Ngũ Nhạc, cách không xa chùa Côn Sơn. Đây là công trình kiến trúc đặc biệt trong khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc mang đậm phong cách thời Lê, được khởi công xây dựng vào năm 2000 nhằm tưởng nhớ và tri ân vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi – danh nhân văn hóa thế giới. Kiến trúc đền gồm cổng tam quan, nghi môn, sân đền rộng rãi, phương đình và thượng điện.

Điểm nhấn ấn tượng nhất trong quần thể này chính là pho tượng đồng Nguyễn Trãi cao 3,7 mét đặt trang trọng tại thượng điện, thể hiện thần thái uy nghiêm, trí tuệ và lòng yêu nước sâu sắc của ông. Không chỉ là nơi thờ phụng, đền còn là không gian lưu giữ và tái hiện văn hóa truyền thống, nơi tổ chức các hoạt động dâng hương, đọc thơ và tưởng niệm vào dịp giỗ Nguyễn Trãi (ngày 27/8 âm lịch hằng năm).
 

Đền Kiếp Bạc – Nơi tôn thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn

Tọa lạc tại xã Hưng Đạo, thị xã Chí Linh, đền Kiếp Bạc nằm giữa không gian sông núi hữu tình, nơi hợp lưu của sáu dòng sông (gọi là sông Lục Đầu). Ngôi đền được xây dựng sau thế kỷ XIII để tưởng nhớ Trần Hưng Đạo – vị anh hùng kiệt xuất đã ba lần đánh bại quân Nguyên – Mông, bảo vệ giang sơn Đại Việt.

Kiến trúc đền hoành tráng, trang nghiêm, gồm nhiều hạng mục như nghi môn, giếng Ngọc – nơi tương truyền có nguồn nước linh thiêng, hang Tiền, đường thần đạo lát gạch Bát Tràng và hệ thống tượng Phật, tượng danh tướng công phu, tinh xảo. Không gian nơi đây thấm đẫm khí thiêng, thường xuyên là nơi diễn ra lễ hội Kiếp Bạc thu hút hàng vạn du khách mỗi năm, đặc biệt vào dịp tháng 8 âm lịch. Đến đây, du khách có thể cảm nhận được sự uy linh, lòng ngưỡng vọng của hậu thế dành cho Trần Hưng Đạo – người được dân gian tôn kính như một vị thánh.

Đền Trần Nguyên Hãn và đền Trần Nguyên Đán

Ngoài những công trình lớn, khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc còn có hai ngôi đền tưởng niệm các danh tướng của triều Trần: đền Trần Nguyên Hãn và đền Trần Nguyên Đán. Đây là những vị anh hùng có công lớn trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước. Đền thờ không quá lớn nhưng trang nghiêm, ẩn mình trong không gian yên tĩnh, nơi lưu giữ những truyền thuyết, dấu tích và tài liệu lịch sử quý giá về cuộc đời và sự nghiệp của hai danh nhân.

Trần Nguyên Hãn là danh tướng thời Lê Sơ, người có công lao lớn trong khởi nghĩa Lam Sơn và góp phần xây dựng triều Lê hưng thịnh. Trong khi đó, Trần Nguyên Đán – ông ngoại của Nguyễn Trãi – là một trí thức lớn thời Trần, giữ vai trò quan trọng trong triều chính và giáo dục. Hai ngôi đền nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn về truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, khơi gợi lòng tự hào dân tộc và tinh thần học tập, cống hiến cho thế hệ sau.

Núi Ngũ Nhạc – Bàn Cờ Tiên và Thanh Hư Động

Núi Ngũ Nhạc – một dãy núi thiêng nằm trong khuôn viên di tích Côn Sơn Kiếp Bạc – không chỉ nổi tiếng bởi cảnh quan thiên nhiên thơ mộng mà còn là nơi gắn liền với nhiều truyền thuyết ly kỳ. Nơi đây có nhiều hang động đẹp, tiêu biểu là Thanh Hư Động – nơi được truyền rằng Nguyễn Trãi từng ẩn cư, suy ngẫm thời cuộc và viết văn bia Côn Sơn.

Còn tại Bàn Cờ Tiên, người xưa truyền lại rằng đó là chốn các bậc tiên ông hạ giới đàm đạo, đánh cờ và để lại dấu tích nơi núi cao, mây phủ. Đứng trên đỉnh núi, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa chiêm ngưỡng toàn cảnh rừng thông Côn Sơn bát ngát, thung lũng uốn lượn và chùa cổ hiện lên thấp thoáng giữa thiên nhiên – một khung cảnh vừa lãng mạn vừa thấm đẫm khí chất văn hiến.

Trải nghiệm nên thử khi đến khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc

- Dâng hương và tham gia lễ hội truyền thống, đặc biệt là lễ hội mùa xuân tại chùa Côn Sơn và mùa thu tại đền Kiếp Bạc, giúp du khách hiểu rõ nghi thức văn hóa dân tộc Việt Nam.

- Leo núi Ngũ Nhạc (Bàn Cờ Tiên) để ngắm tổng quan khu di tích.

- Tham quan Thanh Hư Động – hang đá yên tĩnh nơi Nguyễn Trãi từng ẩn cư.

- Chèo thuyền sông Lục Đầu quanh đền Kiếp Bạc để cảm nhận không gian thanh bình dưới rặng núi Rồng.

- Đi lễ, thăm viếng, tìm hiểu thông tin qua người hướng dẫn hoặc bảng giải thích chi tiết, học hỏi về lịch sử chiến thắng Nguyên – Mông.

- Thưởng thức đặc sản Hải Dương như bánh đa gấc, bún cá rô đồng, bánh gai Ninh Giang…

Địa điểm du lịch gần khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc

- Khu danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh)
Cách Côn Sơn khoảng 2–3 giờ lái xe, Yên Tử là “đất tổ” của Thiền phái Trúc Lâm. Nơi đây nổi bật với hệ thống chùa cổ, rừng nguyên sinh và cáp treo lên đỉnh thiêng.

- Chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang)
Nằm trên hành trình liên kết tâm linh với Côn Sơn – Yên Tử, chùa lưu giữ kho mộc bản kinh Phật đồ sộ được UNESCO công nhận Di sản tư liệu thế giới. Kiến trúc cổ kính, thanh tịnh.

- Chí Linh Golf & Resort
Khu nghỉ dưỡng xanh mát gần khu di tích, phù hợp cho khách muốn kết hợp nghỉ dưỡng và du lịch tâm linh. Có sân golf, hồ nước, khu vui chơi và nhà hàng hiện đại.

- Khu Sao Đỏ – Sân bay Sao Vàng
Tọa lạc gần quốc lộ 18, thuận tiện dừng chân, mua sắm đặc sản, đồ lưu niệm sau khi tham quan. Nơi đây cũng là điểm trung chuyển thuận lợi trong hành trình khám phá Hải Dương.

>> Xem thêm: Tour du lịch miền Bắc trọn gói

Khu di tích Côn Sơn Kiếp Bạc là nơi ghi dấu những giá trị lịch sử – văn hóa – tâm linh Việt Nam. Mỗi địa danh như chùa Côn Sơn, đền Kiếp Bạc, thác Bàn Cờ Tiên… đều là dấu ấn của các nhân vật lịch sử lừng danh, minh chứng cho trí tuệ và lòng yêu nước của dân tộc Việt Nam. Từ hành trình ý nghĩa đến trải nghiệm thực tế như leo núi, chèo thuyền đến khám phá văn hóa truyền thống và thưởng thức đặc sản, Côn Sơn – Kiếp Bạc thực sự là điểm đến không thể bỏ qua khi bạn muốn tìm về cội nguồn.

Nguyễn Đức