FaZe Clan cho thấy rằng ngay cả trong thế giới Esports đầy hào nhoáng, doanh thu và quản trị bền vững vẫn là yếu tố quyết định sống còn.
Năm 2022, FaZe Clan trở thành biểu tượng của sự giao thoa giữa eSports, văn hóa mạng và đầu tư khi chính thức niêm yết trên sàn Nasdaq thông qua thương vụ sáp nhập SPAC, với mức định giá 725 triệu USD. Thời điểm đó, FaZe được ca ngợi là “tương lai của giải trí kỹ thuật số”, sở hữu lượng fan hâm mộ khổng lồ và đội ngũ influencer có sức ảnh hưởng toàn cầu.
Tuy nhiên, chỉ sau một năm, hào quang ấy nhanh chóng phai nhạt. Bước sang năm 2023, doanh thu của FaZe Clan giảm mạnh tới 30% so với cùng kỳ 2022, theo báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC). Nguyên nhân được cho là do suy giảm hợp đồng tài trợ, chi phí vận hành tăng cao, và sự phụ thuộc quá lớn vào doanh thu quảng cáo và influencer.
Sự phụ thuộc vào influencer – con dao hai lưỡi
Một trong những vấn đề lớn nhất của FaZe Clan là mô hình kinh doanh thiếu đa dạng.
- Nguồn thu chủ yếu đến từ tài trợ thương hiệu (brand sponsorships) và quảng cáo nội dung, chiếm hơn 80% tổng doanh thu.
- Chỉ một creator từng chiếm 18–22% tổng doanh thu mỗi năm – cho thấy sự phụ thuộc nghiêm trọng vào một vài cá nhân.
Khi các influencer hàng đầu như FaZe Rain, FaZe Banks hay Temperrr công khai mâu thuẫn với ban lãnh đạo, tác động tiêu cực lập tức lan rộng. Các thương hiệu tài trợ bắt đầu rút lui hoặc giảm cam kết. Niềm tin của cổ đông sụt giảm nhanh chóng.
Thua lỗ, sa thải và đe dọa hủy niêm yết
Đầu năm 2023, FaZe buộc phải cắt giảm 20% nhân sự, đồng thời thay đổi nhiều vị trí lãnh đạo cấp cao nhằm tái cơ cấu. Tuy nhiên, kết quả tài chính vẫn ảm đạm:
- Doanh thu nửa đầu năm 2023 giảm từ khoảng 33 triệu USD (2022) xuống 23 triệu USD.
- Khoản lỗ ròng ước tính lên tới 48 triệu USD cho cả năm 2022 và tiếp tục duy trì xu hướng âm trong 2023.
- Giá cổ phiếu rơi tự do, từ mức đỉnh hơn 17 USD xuống dưới 1 USD, khiến Nasdaq gửi cảnh báo hủy niêm yết (delisting notice).
Hệ quả: khủng hoảng niềm tin và tái cấu trúc toàn diện
Đến tháng 9/2023, FaZe sa thải CEO Lee Trink, và tháng 10, công ty chính thức được GameSquare mua lại với giá trị chỉ bằng một phần nhỏ so với mức định giá ban đầu.
GameSquare, do cựu Giám đốc tài chính FaZe Justin Kenna lãnh đạo, cam kết cắt giảm 18 triệu USD chi phí trùng lặp và đưa các sáng lập viên FaZe (Banks, Temperrr, Apex) trở lại điều hành thương hiệu. Đây được xem là nỗ lực cuối cùng để cứu FaZe khỏi nguy cơ phá sản và khôi phục hình ảnh thương hiệu.
Bài học từ khủng hoảng
Khủng hoảng doanh thu của FaZe Clan trong giai đoạn 2022–2023 không chỉ là thất bại tài chính, mà còn là lời cảnh báo cho toàn bộ ngành eSports toàn cầu:
Mô hình “influencer-first” có thể giúp tăng trưởng nhanh, nhưng thiếu tính bền vững nếu không đi kèm chiến lược đa dạng hóa nguồn thu.
Sự pha trộn giữa “văn hóa mạng” và “mô hình doanh nghiệp niêm yết” là công thức rủi ro cao, khi giá trị thương hiệu phụ thuộc vào cảm xúc cá nhân và xu hướng cộng đồng.
Khủng hoảng của FaZe Clan là minh chứng rằng: trong kỷ nguyên mạng xã hội, sức mạnh của influencer có thể đưa thương hiệu lên đỉnh cao, nhưng cũng đủ để kéo nó xuống vực sâu — nếu doanh nghiệp không biết cách kiểm soát và cân bằng.
