Lạm phát đang 'bóp nghẹt' người Mỹ: Không dám mua nhà, đổi việc, chấp nhận an phận thủ thường

Suốt nhiều thập kỷ, nước Mỹ được biết đến như một xã hội năng động, nơi người dân sẵn sàng xách vali, rời bỏ quê nhà để tìm cơ hội mới. Nhưng bức tranh ấy đang mờ dần.

Ngày nay, người Mỹ ít chuyển nhà hơn, ít đổi công việc hơn, và sự linh hoạt – từng là động lực quan trọng của nền kinh tế – đang chững lại. Số liệu của Cục Thống kê Dân số Mỹ cho thấy chỉ khoảng 7,8% dân số di chuyển chỗ ở mỗi năm, mức thấp kỷ lục kể từ khi số liệu được ghi nhận vào năm 1948.

Nguyên nhân không khó để nhận thấy. Chi phí nhà ở tăng cao kỷ lục, lãi suất thế chấp neo ở mức trên 6% khiến ngay cả những người muốn mua cũng đành chùn bước. Nhiều gia đình đã mua nhà từ trước với lãi suất thấp rơi vào tình cảnh bị trói chặt vào khoản vay rẻ, không dám bán để mua nơi mới vì phải chấp nhận khoản vay đắt đỏ gấp đôi. Trên thị trường lao động, tình trạng tương tự diễn ra. 

Câu chuyện của Josue Leon, kỹ sư mới tốt nghiệp Đại học Pennsylvania, phản ánh rõ thực tế này. Sau khi gửi hơn 200 hồ sơ xin việc, anh nhận được một lời mời ở Massachusetts nhưng mức lương không đáng kể và không có hỗ trợ chi phí chuyển nhà.

Leon từ chối và ở lại Fort Worth, Texas, nơi anh đã quen thuộc, chấp nhận công việc phù hợp hơn về điều kiện sống dù không phải là lựa chọn lý tưởng cho sự nghiệp. Những người trẻ như Leon, vốn sẵn sàng thử thách bản thân ở vùng đất mới, đang phải chấp nhận hạn chế cơ hội chỉ vì rào cản chi phí và hỗ trợ.

Sự đình trệ để lại hệ quả sâu rộng. Khi người lao động không thể hoặc không muốn chuyển tới nơi có công việc tốt hơn, năng suất lao động bị ảnh hưởng, các doanh nghiệp mất đi nguồn nhân lực tiềm năng, và nền kinh tế mất đi một phần động lực tăng trưởng. Giáo sư Chang-Tai Hsieh thuộc Đại học Chicago nhận định, chi phí nhà ở cao đã từ lâu làm giảm tính linh hoạt của người lao động Mỹ, và xu hướng này đang tác động tiêu cực đến tăng trưởng GDP.

Tính bất động này còn làm gia tăng bất bình đẳng. Khảo sát của NORC năm ngoái cho thấy 89% người Mỹ coi sở hữu nhà là cột mốc quan trọng của “giấc mơ Mỹ”, nhưng chỉ 10% tin rằng mục tiêu này dễ đạt được. Nhiều người trẻ không tin họ có thể đạt mức sống cao hơn cha mẹ. Khi cơ hội tiếp cận nhà ở bị thu hẹp và khả năng đổi việc để tăng thu nhập giảm sút, khoảng cách giàu nghèo càng khó thu hẹp.

Bức tranh chung càng thêm đáng lo khi kết hợp với những tín hiệu chậm lại của nền kinh tế: tăng trưởng GDP hạ nhiệt, tuyển dụng mùa hè kém sôi động, lạm phát vẫn tạo áp lực chi tiêu. Tất cả tạo ra một vòng luẩn quẩn.

Giải pháp không thể chỉ dừng ở kêu gọi cá nhân dũng cảm thay đổi. Để khôi phục tính di chuyển của xã hội, cần những chính sách mạnh mẽ và đồng bộ: tăng nguồn cung nhà ở với giá hợp lý, hỗ trợ lãi suất cho người mua lần đầu, khuyến khích doanh nghiệp cung cấp gói hỗ trợ chuyển nhà và nhà tạm cho nhân viên, tạo điều kiện cho thị trường lao động vận hành xuyên vùng miền. Đầu tư vào hạ tầng giao thông, viễn thông cũng có thể giúp người dân tiếp cận công việc ở xa mà không cần di chuyển quá nhiều. 

Tính linh hoạt từng là điểm mạnh giúp nước Mỹ vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn và luôn đổi mới. Nếu bất động kéo dài, quốc gia này có thể đánh mất một phần bản sắc đã làm nên thành công. 

Theo: WSJ