Mặt trăng Enceladus của Sao Thổ (hình minh họa) có thể là nơi tồn tại sự sống ngoài Trái Đất, theo một nghiên cứu mới, khi các nhà khoa học phát hiện nhiệt lượng thoát ra từ vùng Cực Bắc của mặt trăng này. Ảnh: ESA/Science Office
Theo trang Daily Mail (Anh), những phát hiện này dựa trên dữ liệu từ sứ mệnh Cassini của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA). Phát hiện cho thấy nhiệt lượng rò rỉ từ cực Bắc của Enceladus hé lộ rằng đại dương ngầm bên dưới lớp băng dày có thể duy trì môi trường ổn định hơn nhiều so với dự đoán trước đây. Điều này mở ra suy đoán mặt trăng này chính là nơi lý tưởng cho sự sống tiến hóa.
Dù bề mặt của Enceladus phủ đầy băng và nhiệt độ có thể xuống tới -201°C, nhưng các đại dương ngầm bên dưới lại có đủ năng lượng để duy trì nước lỏng. Nhiệt lượng này đến từ hiện tượng “sưởi thủy triều” – khi Mặt trăng này bị kéo dãn và co bóp dưới tác động hấp dẫn của Sao Thổ.
Tiến sĩ Carly Howett, đồng tác giả nghiên cứu từ Đại học Oxford, giải thích: “Sự sống cần một môi trường ổn định để tồn tại. Việc chứng minh nguồn năng lượng của Enceladus cân bằng đồng nghĩa với việc đại dương bên dưới cũng ổn định”.
Enceladus có đường kính khoảng 500 km – tương đương chiều rộng bang Arizona – là Mặt trăng lớn thứ sáu của Sao Thổ. Các đại dương ngầm chỉ có thể duy trì sự sống nếu năng lượng vào và ra cân bằng. Nếu mất nhiều năng lượng hơn nhận được, đại dương sẽ đóng băng, còn nếu nhận nhiều năng lượng hơn, nước sẽ nóng lên, làm lớp băng phía trên tan chảy và thay đổi cả nhiệt độ lẫn hóa chất trong đại dương.
Trước đây, các nhà khoa học chủ yếu ước lượng năng lượng mất đi qua Nam Cực, nơi các mạch nước phun liên tục qua những khe nứt địa chất gọi là “sọc hổ”. Tuy nhiên, tính toán năng lượng mất đi từ toàn bộ đại dương khó khăn hơn nhiều, vì nó ảnh hưởng đến toàn bộ lớp băng cùng lúc.
Sử dụng dữ liệu từ Cassini, các nhà nghiên cứu so sánh nhiệt độ bề mặt cực Bắc vào mùa đông và mùa hè. Kết quả cho thấy khu vực này ấm hơn khoảng 7°C so với dự đoán. Từ đó, họ ước tính Enceladus mất khoảng 46 milliwatt năng lượng trên mỗi mét vuông, tương đương tổng cộng 35 gigawatt trên toàn bộ mặt trăng. Khi cộng với năng lượng mất đi từ Nam Cực, tổng năng lượng mất đi đạt 54 gigawatt – gần bằng với tổng năng lượng được cung cấp từ sưởi thủy triều, chứng tỏ cân bằng hoàn hảo.
“Điều này cho thấy Enceladus có một đại dương lâu bền và ổn định, nơi sự sống có cơ hội tiến hóa cao hơn”, Tiến sĩ Howett nhận định.
Các nhà khoa học vẫn chưa biết sự sống trên Enceladus sẽ trông ra sao, nhưng có thể giống những sinh vật sống quanh các mạch thủy nhiệt sâu dưới đáy biển Trái Đất – những sinh vật giống tôm, cua hay tôm hùm.
“Hoặc cũng có thể hoàn toàn khác”, ông Howett lưu ý.
Bước tiếp theo là xác định xem các đại dương trên Enceladus đã tồn tại đủ lâu để sự sống hình thành chưa. Nếu có, các sứ mệnh thăm dò mới có thể được triển khai, từ việc tìm kiếm dấu hiệu hóa học trong các cột băng phun ở Nam Cực, cho đến việc khoan xuyên lớp băng để tiếp cận trực tiếp đại dương ngầm này.
