Việt Nam là mảnh đất “màu mỡ” cho thương mại điện tử
Với nền kinh tế liên tục tăng trưởng và dân số trẻ, thị trường thương mại điện tử Việt Nam được đánh giá là vô cùng màu mỡ, các sàn thương mại điện tử liên tục đốt tiền để chạy đua giành thị phần. Trong năm 2024, thứ hạng của các sàn thương mại điện tử tiếp tục có sự thay đổi, đặc biệt với sự xuất hiện của một số cái tên mới khiến cuộc cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt.
Trong những năm gần đây, mặc dù nền kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn duy trì mức tăng trưởng ổn định do hành vi mua sắm của người Việt đã có sự thay đổi, các phương thức thanh toán điện tử thuận tiện và đặc biệt là môi trường pháp lý thuận lợi.
Theo báo cáo “Kinh tế số Đông Nam Á năm 2024” do Google - Temasek công bố mới đây, ước tính quy mô nền kinh tế Internet Việt Nam đạt 36 tỷ USD trong năm 2024, tăng 16% so với năm 2025. Thương mại điện tử bán lẻ vẫn tiếp tục là trụ cột khi đóng góp 22 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ và chiếm 61% tổng quy mô nền kinh tế Internet. Dự báo, trong năm 2025 quy mô thị trường sẽ vượt mốc 25 tỷ USD, củng cố vai trò quan trọng của ngành này trong nền kinh tế số.
Ông Trần Minh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và xã hội số, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết: “Thương mại điện tử đã, đang và sẽ trở thành động lực chính để phát triển kinh tế số. Mục tiêu doanh thu của thương mại điện tử chiếm 10% tổng doanh thu bán lẻ vào năm 2025 là hoàn toàn khả thi, khi mà tốc độ tăng trưởng hiện nay đang rất tích cực”.
Bên quy mô ngày càng mở rộng của nền kinh tế, Việt Nam với dân số trẻ, am hiểu công nghệ và tỷ lệ sử dụng internet cao, là mảnh đất màu mỡ cho thương mại điện tử phát triển, thu hút không chỉ các nhà đầu tư trong khu vực mà còn nhận được sự quan tâm lớn từ các quốc gia phát triển. Các nền tảng thương mại điện tử trong nước cùng với các sàn thương mại điện tử nhận sự đầu tư từ các quốc gia như Nhật Bản, Mỹ, Đức, Hàn Quốc và Singapore đã tạo nên một hệ sinh thái thương mại điện tử đa dạng tại Việt Nam.
Temu - cái tên khuấy động thị trường cuối năm 2024
Hiện nay, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang xoay quanh 5 sàn thương mại điện tử nổi bật nhất là Shopee, Lazada, TikTok Shop, Tiki và Sendo. Theo báo cáo được Metric phát hành, 9 tháng đầu năm 2024, thị trường thương mại điện tử Việt Nam với doanh số trên 5 sàn này lên đến 227.700 tỷ đồng, tương đương 9,5 tỷ USD, tăng 37,66% so với cùng kỳ 2023.
Trong đó, Shopee và TikTok Shop tiếp tục là 2 sàn có tăng trưởng dương về cả doanh số và sản lượng so với quý III/2023 và cả quý II/2024. Đáng chú ý, Tiktok Shop đã đạt mức tăng trưởng doanh số gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, thể hiện chiến lược hiệu quả trong việc kết hợp giữa mô hình mua sắm và giải trí.
Trong khi đó, Lazada và Sendo dường như vẫn chưa tìm được "bài toán" tăng trưởng dương. Dữ liệu của Metric chỉ ra, doanh số và sản lượng của hai nền tảng này vẫn ghi nhận giá trị âm so với quý II/2024 và cả 9 tháng đầu năm 2023.
Bên cạnh đó, với Tiki, mặc dù vẫn tăng trưởng âm so với hồi năm ngoái nhưng đã có khởi sắc hơn so với quý liền kề, với 38%. Metric đánh giá, điều này đã tạo ra một bước ngoặt khả quan cho nền tảng nội địa này.
Ngoài các tên tuổi quen thuộc, vào tháng 10/2024, Temu - nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới thuộc sở hữu của tập đoàn Trung Quốc PDD Holdings đã gây chú ý khi âm thầm gia nhập thị trường Việt Nam và Brunei. Trước đó, Temu đã xuất hiện tại các nước Đông Nam Á khác là Philippines, Malaysia và Thái Lan, sau khi “làm mưa làm gió” tại thị trường Mỹ dù chỉ mới ra đời 2 năm.
Tuy nhiên, chỉ sau 2 tháng xuất hiện, vào đầu tháng 12/2024, sàn thương mại điện tử xuyên biên giới Temu đã bất ngờ công bố tạm dừng cung cấp dịch vụ tại Việt Nam sau khi làm việc với Bộ Công Thương. Theo giới chuyên môn nhận định, việc tạm dừng chỉ là bước lùi để hoàn thiện giấy phép theo quy định. Đây cũng là “bài” truyền thông khéo léo của Temu để tạo sự chú ý của người dùng tại thị trường Việt Nam và Temu đã làm được. Temu chắc chắn sẽ tấn công mạnh vào thị trường Việt Nam từ năm 2025 khi đã hoàn thiện giấy phép.
Qua các số liệu về tài chính, có thể thấy dù có nỗ lực trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ và trải nghiệm người dùng, các sàn thương mại điện tử Việt Nam như Tiki và Sendo vẫn gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các đối thủ đa quốc gia lớn mạnh như Shopee và Tiktok.
Giới chuyên gia cho rằng, nguyên nhân chính khiến các sàn TMĐT Việt Nam gặp khó khăn là do tiềm lực tài chính hạn chế so với các đối thủ quốc tế. Trong bối cảnh cuộc đua “đốt tiền” và phát triển công nghệ đang diễn ra khốc liệt, các sàn nội địa khó có thể cạnh tranh khi không đủ nguồn lực để đầu tư mạnh mẽ vào các hoạt động marketing, phát triển công nghệ và mở rộng quy mô.
Thêm vào đó, sự xuất hiện của Tiktok Shop, với chiến lược bán hàng thông qua các phiên livestream "triệu đô", đã tạo ra sự khác biệt lớn và thu hút một lượng lớn người dùng trẻ tuổi. Điều này càng làm cho các sàn nội địa như Tiki và Sendo trở nên mờ nhạt hơn trên thị trường.
Để tồn tại và phát triển trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, các chuyên gia cho rằng các sàn thương mại điện tử Việt Nam cần phải đổi mới chiến lược kinh doanh, tập trung vào việc nâng cao trải nghiệm người dùng, đồng thời tìm cách tận dụng các lợi thế địa phương để tạo ra sự khác biệt so với các đối thủ quốc tế. Bằng cách tận dụng những lợi thế này, các sàn thương mại điện tử nội địa có thể tìm được chỗ đứng trên thị trường và cạnh tranh hiệu quả hơn với các đối thủ đa quốc gia.
