Theo một nghiên cứu của Đại học Stanford, gần 19.955 nhà khoa học gốc Hoa xây dựng sự nghiệp tại Mỹ đã rời khỏi đất nước này trong giai đoạn 2010-2021. Nhiều người trong số đó quay trở về Trung Quốc.
“Sau khi Bộ Tư pháp Mỹ triển khai chương trình China Initiative vào năm 2018, số lượng các nhà khoa học gốc Trung Quốc làm việc tại Mỹ rời đi đã tăng tới 75%. Trong các cuộc khảo sát, 61% người được hỏi cho biết họ từng cân nhắc việc rời Mỹ, và 45% tránh nộp đơn xin tài trợ liên bang”, trích từ báo cáo của Trung tâm Stanford SCCEI.
Nỗ lực lâu dài của Trung Quốc nhằm thu hút nhân tài trở về quê hương đang bắt đầu mang lại kết quả vào đúng thời điểm sự cạnh tranh về công nghệ và khoa học với Mỹ ngày càng gia tăng. Chính phủ đã triển khai các chương trình trợ cấp tái định cư hào phóng, trong khi các cơ sở giáo dục hứa hẹn với các nhà khoa học về phòng thí nghiệm riêng.
Lili Yang, phó giáo sư tại Đại học Hong Kong, người nghiên cứu về làn sóng di cư ngược của các nhà nghiên cứu Trung Quốc, cho biết: “Những căng thẳng chính trị đã khiến môi trường làm việc và sinh hoạt, đặc biệt là ở Bắc Mỹ và một số nước châu Âu, không còn thoải mái, an toàn và lý tưởng như trước đây”.
Rest of World đã trò chuyện với một số người Trung Quốc trở về từ Thung lũng Silicon để lắng nghe động lực thúc đẩy họ tái định hình con đường sự nghiệp. Các trích dẫn đã được chỉnh sửa cho ngắn gọn và rõ ràng hơn.
1. Giám đốc điều hành Volvo Trung Quốc
Chu Linh, Thượng Hải
“Trung Quốc vừa gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới khi tôi sang Mỹ học cao học năm 2004. Tôi cảm thấy Mỹ tiên tiến hơn về ô tô và muốn thực tập tại một trong "Bộ ba" ô tô của Detroit sau khi tốt nghiệp. Nhưng rồi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 ập đến, và tất cả họ về cơ bản đều phá sản.
.jpg)
Tôi trở lại Trung Quốc thăm thú, và mỗi lần đến đều cảm thấy mọi thứ khác biệt. Trung Quốc đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Vì vậy, tôi không nghĩ ngợi nhiều và quay trở lại vào năm 2011.
Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc lúc đó chưa thực sự phát triển, nhưng tôi linh cảm rằng nó chắc chắn sẽ trở thành thị trường ô tô lớn nhất thế giới. Tốc độ phát triển nhanh đồng nghĩa với việc thiếu hụt nhân lực để thực hiện công việc. Vì vậy, với những người trở về từ Mỹ với một số kiến thức nền tảng, họ rất sẵn lòng để chúng tôi dẫn dắt một phân khúc và phụ trách một lĩnh vực kinh doanh.
Cá nhân tôi đã làm việc với 9-10 mẫu xe hơi tại tập đoàn Geely - công ty mẹ của Volvo. Tôi tin rằng trở về Trung Quốc là quyết định đúng đắn nhất trong cuộc đời mình.
2. Người sáng lập công ty xuất khẩu linh kiện kim loại CWB Industrial
He Yang, Thượng Hải
“Tôi từng là kỹ sư tại Meta, nhưng sau 2 năm, tôi cảm thấy không còn nhiều điều để học hỏi hay phát triển. Trước khi nghỉ việc, trong thời kỳ bùng nổ Web3 đầu năm 2022, tôi đã tìm hiểu một số dự án tiềm năng mà tôi có thể khởi nghiệp ở Mỹ, phải chịu quá nhiều áp lực tìm việc với tư cách là người sở hữu thị thực H-1B. Tôi quyết định khởi nghiệp ở Trung Quốc nhờ mối quan hệ gia đình.
Tôi đã đăng ký doanh nghiệp của mình tại Thượng Hải, thông qua một cơ sở ươm tạo khởi nghiệp dành cho người hồi hương ở nước ngoài. Cơ sở này được chính phủ hỗ trợ và cung cấp không gian văn phòng, trợ cấp tiền thuê nhà, cơ hội tài chính và hỗ trợ vận hành như hỗ trợ thuế. Tôi không nghĩ mình sẽ nhận được sự hỗ trợ toàn diện như vậy ở Mỹ.
Hiện tôi đang bán các linh kiện phụ tùng kim loại cơ bản cho khách hàng nước ngoài. Các nhà máy sản xuất ô tô và máy móc phụ thuộc vào linh kiện của chúng tôi. Nếu chúng tôi không cung cấp đúng thời hạn, dây chuyền sản xuất của họ sẽ bị đình trệ.
.jpg)
Mặc dù có những vấn đề thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, tôi không lo lắng vì chúng tôi không cần phải tập trung hoàn toàn vào thị trường Mỹ; những cơ hội mới sẽ xuất hiện. Hiện tôi có khách hàng ở nhiều quốc gia — từ Mexico, UAE đến Singapore.
Ngành công nghiệp này khó có thể bị thay thế trong ngắn hạn bởi một nơi nào khác, chẳng hạn như Đông Nam Á. Nó có tính tích hợp cao. Mỗi chi tiết máy móc mà chúng tôi sản xuất đều có nhiều bước, và mỗi bước được thực hiện bởi một nhà máy chuyên môn hóa cao khác nhau.
Ở Trung Quốc, tôi có thể hoàn thành tất cả các bước này tại một thành phố chỉ trong 1-2 ngày. Đó là một lợi thế đáng kể. Các khu vực khác đơn giản là không có được tốc độ và sự tiện lợi này”.
3. Người sáng lập và Giám đốc điều hành của nhà sản xuất kính thực tế tăng cường XReal
Từ Chí, Thượng Hải
“Câu chuyện của tôi là về toàn cầu hóa công nghệ. Tôi quyết định quay trở lại Trung Quốc vì những đổi mới về phần cứng và cơ sở hạ tầng ngày càng phát triển. Nếu nhìn lại thập kỷ qua, gần như không thể kể tên những công ty Mỹ vừa và nhỏ khởi nghiệp từ con số 0 và thành công chủ yếu nhờ phần cứng. Mặt khác, bạn sẽ thấy các công ty Trung Quốc đang đổi mới và lặp lại các thế hệ công nghệ mới với tốc độ nhanh hơn.
Tôi trở lại vào năm 2016, hiện là nhà sản xuất kính AR Android thứ hai của Google, sau Samsung. Nhân tài sản xuất tập trung chủ yếu ở Trung Quốc, và sau nhiều năm sản xuất cho các thương hiệu khác như Apple, một số nhà sản xuất linh kiện cốt lõi trong chuỗi cung ứng của Trung Quốc hiện đang thúc đẩy đổi mới”.
4. Thành viên của nhóm phát triển game Unity China
Ariel Tan , Thượng Hải
“Năm ngoái tôi bị sa thải sau 10 năm ở Mỹ. Ban đầu tôi muốn tìm việc làm tiếp theo ở Mỹ, nhưng tôi đã không trúng ‘xổ số’ H-1B. Vấn đề thị thực là một vấn đề lớn, và nhiều nhà tuyển dụng tiềm năng đã từ chối tôi ở giai đoạn cuối.
Tôi bắt đầu nghĩ đến việc trở về Trung Quốc. Tôi không ngờ lại có nhiều nhà tuyển dụng Trung Quốc tiếp cận tôi đến vậy. Nhiều công ty game mà tôi thích ở Trung Quốc đã gửi lời mời làm việc.
Tôi mới về được một tháng, nhưng tôi nghĩ nếu ổn định ở đây, tôi hoàn toàn có thể tự tạo ra trò chơi của riêng mình. Ý tưởng này càng trở nên mạnh mẽ hơn sau khi tôi trở về Trung Quốc. Ở Mỹ, người ta có thể đạt được những mục tiêu như mua nhà hay mua xe bằng tiền lương, nhưng ở Thượng Hải, bạn không thể chỉ dựa vào tiền lương từ công việc.
Tiềm năng lớn nhất khi khởi nghiệp kinh doanh game ở Trung Quốc là khả năng tìm được cộng sự rất cao. Có một nguồn nhân lực tài năng khổng lồ, và nhiều người trong số họ có cùng trình độ. Kỹ năng cơ bản của lập trình viên ở Trung Quốc rất vững chắc. Trong khi đó, người Mỹ lại khá hỗn tạp. Có những người xuất sắc, thậm chí có thể đạt đến trình độ thiên tài, nhưng cũng có những người chỉ đủ sống qua ngày”.
Theo các chuyên gia, làn sóng nhân tài rời Mỹ quay trở về Trung Quốc không chỉ đơn thuần là hệ quả của những áp lực từ phía Mỹ mà còn là biểu hiện của sự tự tin ngày càng cao của Trung Quốc trong cạnh tranh tri thức toàn cầu. Nếu Trung Quốc quản lý tốt, tận dụng được năng lực của những người trở về với chính sách hỗ trợ thông minh, nó có thể thúc đẩy chuyển đổi mô hình đổi mới – từ “nhập khẩu – sao chép” sang “sáng tạo chủ động”.
“Những người trở về có thể hưởng lợi từ ‘ưu đãi kinh tế’ trong môi trường chính trị – kinh tế trong nước, cũng như nhận được phần thưởng từ những lĩnh vực vốn đang cần tri thức của họ để thúc đẩy tăng trưởng”, David Zweig, chuyên gia nghiên cứu cho biết.
Theo: Rest of World, Reuters
