Mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành Công văn số 2420/QLD-MP về việc đình chỉ lưu hành, thu hồi toàn quốc lô Nước súc miệng Lesgo trẻ em - chai 150 ml, số tiếp nhận Phiếu công bố 2083/22/CBMPHCM, số lô 0426230724, NSX 23/07/2024, HSD 23/07/2027.
Ảnh chụp màn hình rao bán sản phẩm Nước súc miệng Lesgo trẻ em trên mạng/Nguồn HNM
Sản phẩm do Công ty Cổ phần Ellie (địa chỉ: Lô C6- 2, đường D2, khu công nghiệp Tân Phú Trung, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, TP HCM, nay là Lô C6-2, đường D2, khu công nghiệp Tân Phú Trung, xã Củ Chi, TP HCM) sản xuất và phân phối.
Nguyên nhân thu hồi do sản phẩm chứa Methylparaben không có trong thành phần công thức sản phẩm đã được cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm. Phát hiện này khiến dư luận đặc biệt lo lắng, bởi sản phẩm dành cho trẻ em, nhóm người dùng dễ tổn thương nhất.
Công văn của Cục Quản lý Dược về việc thu hồi sản phẩm - Ảnh chụp màn hình.
Không thể chỉ xem là lỗi hành chính
Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Trần Minh Tú, nguyên giảng viên Trường Đại học Y dược TP HCM nhận định, nguy hiểm của Methylparaben - một trong những dẫn chất của paraben, không chỉ nằm ở bản thân chất này mà còn bởi sự thiếu minh bạch trong công bố thành phần, gây mất niềm tin của người tiêu dùng và đe dọa sức khỏe trẻ em, đặc biệt khi có sự khác biệt giữa thông tin trên nhãn mác và thực tế sản phẩm.
Bác sĩ Tú nhấn mạnh, trẻ em không thể được xem như “người lớn thu nhỏ”, bởi cơ thể trẻ hấp thụ nhanh hơn và đào thải chậm hơn, nên nguy cơ phơi nhiễm hóa chất càng lớn.
Theo bác sĩ Tú, việc Cục Quản lý Dược thu hồi sản phẩm nước súc miệng Lesgo trẻ em là quyết định hoàn toàn cần thiết và kịp thời, bởi lẽ các thành phần có mặt trong sản phẩm, đặc biệt là paraben, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe trẻ nhỏ.
“Paraben vốn là chất bảo quản phổ biến trong mỹ phẩm và dược phẩm, nhưng với trẻ em thì mức độ an toàn gần như chưa bao giờ được bảo đảm tuyệt đối. Chất này có khả năng bắt chước hormone estrogen, từ đó gây rối loạn nội tiết. Với bé gái, nguy cơ là dậy thì sớm, còn với bé trai, sự phát triển của tinh hoàn và khả năng sinh sản về lâu dài có thể bị ảnh hưởng”, bác sĩ Tú nhấn mạnh.
Không chỉ vậy, theo bác sĩ, trẻ nhỏ có thói quen dễ nuốt nước súc miệng thay vì chỉ súc rồi nhổ bỏ. Dù mỗi lần nuốt chỉ là một lượng rất nhỏ, nhưng khi sử dụng thường xuyên, chất bảo quản sẽ tích lũy dần trong cơ thể.
“Khi lượng hóa chất tích lũy đủ lớn, gan và thận vốn giữ vai trò giải độc sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp. Về lâu dài, chức năng của các cơ quan này có thể suy giảm, gây ra nhiều hệ lụy về sức khỏe”, bác sĩ phân tích.
Ông cũng dẫn chứng thêm, nhiều nghiên cứu quốc tế từng phát hiện dấu vết của paraben trong mô ung thư vú, dù khoa học chưa khẳng định mối quan hệ nhân – quả.
“Điều đó cho thấy paraben không hề vô hại như nhiều người vẫn nghĩ. Trong y học dự phòng, chỉ cần có nguy cơ tiềm tàng thì giải pháp tốt nhất là loại bỏ, đặc biệt khi đối tượng sử dụng lại là trẻ nhỏ – nhóm rất nhạy cảm với các tác nhân hóa chất”, bác sĩ Tú khẳng định.
Theo bác sĩ Tú, vụ việc này không thể chỉ xem là lỗi hành chính. “Chúng ta đang nói đến một sản phẩm dành cho trẻ em, nhưng lại chứa thành phần ngoài công bố. Đây không chỉ là vi phạm quy định, mà còn là sự thiếu trách nhiệm với sức khỏe cộng đồng. Một sản phẩm an toàn không chỉ dựa trên việc đạt chuẩn xét nghiệm, mà trước hết phải trung thực tuyệt đối về thành phần”.
Bác sĩ cũng cảnh báo thêm: “Nếu hôm nay là Methylparaben, ngày mai có thể là một chất khác nguy hiểm hơn. Nếu không có biện pháp kiểm soát và răn đe mạnh mẽ, nguy cơ tái diễn sẽ luôn hiện hữu”.
Trước sự việc này, bác sĩ Tú đưa ra khuyến nghị cho các phụ huynh cần dừng ngay việc sử dụng lô nước súc miệng Lesgo trẻ em đã bị thu hồi để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Đồng thời, nên theo dõi sát sao tình trạng của trẻ, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như loét miệng, rối loạn tiêu hóa, phát ban hay mệt mỏi kéo dài cần đưa trẻ đi khám kịp thời. Thay vì phụ thuộc quá nhiều vào nước súc miệng, phụ huynh nên duy trì cho con thói quen đánh răng đúng cách và có thể sử dụng nước muối sinh lý – một giải pháp an toàn, rẻ tiền và hiệu quả.
Bên cạnh đó, việc đọc kỹ nhãn mác, tra cứu thông tin sản phẩm trên cổng công bố của Bộ Y tế và chủ động báo cáo khi phát hiện sản phẩm thu hồi vẫn bày bán sẽ giúp bảo vệ sức khỏe gia đình cũng như cộng đồng.
Cuối cùng, bác sĩ Tú nhắn nhủ, sức khỏe của trẻ em là tài sản vô giá. Một sai sót nhỏ trong công thức cũng có thể dẫn tới hậu quả lớn. Để tránh những vụ việc tương tự, cần hệ thống giám sát nghiêm ngặt hơn. Doanh nghiệp phải đặt đạo đức lên hàng đầu, phụ huynh cần tỉnh táo, thận trọng khi lựa chọn sản phẩm.
Sai phạm nghiêm trọng
Dưới góc nhìn pháp lý, trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Trọng Hòa, Đoàn Luật sư TP HCM cho biết, vụ việc liên quan đến lô sản phẩm Nước súc miệng Lesgo trẻ em – chai 150 ml của Công ty Cổ phần Ellie là ví dụ điển hình về vi phạm nghiêm trọng quy định về công bố và an toàn mỹ phẩm.
Theo luật sư Hoà, hành vi này xâm phạm nghiêm trọng quyền được biết và được an toàn của người tiêu dùng, đặc biệt khi đối tượng sử dụng là trẻ em, nhóm nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi hóa chất trong mỹ phẩm.
Luật sư phân tích, việc sản xuất và đưa ra thị trường sản phẩm có thành phần không công bố trên nhãn là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Nó trái với Điều 14, Luật Mỹ phẩm 2016, quy định các hành vi bị cấm đối với tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm, trong đó có việc sản xuất mỹ phẩm không đúng công thức công bố hoặc chứa chất không được phép sử dụng.
Ngoài ra, việc Methylparaben xuất hiện trong sản phẩm có thể gây dị ứng hoặc tác dụng phụ cho trẻ nhỏ, điều này đặt ra trách nhiệm pháp lý rõ ràng cho doanh nghiệp.
Luật sư Hoà phân tích, Cục Quản lý Dược có quyền đình chỉ lưu hành và yêu cầu thu hồi sản phẩm theo Điều 37 Luật Mỹ phẩm 2016 khi phát hiện mỹ phẩm không an toàn hoặc vi phạm quy định công bố. Đây là biện pháp phòng ngừa, bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em, tránh rủi ro về sức khỏe và đồng thời buộc doanh nghiệp chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm.
Luật sư nhấn mạnh, việc kiểm nghiệm định kỳ, lấy mẫu ngẫu nhiên của cơ quan quản lý là công cụ quan trọng để giám sát và đảm bảo chất lượng sản phẩm trên thị trường, đồng thời răn đe các doanh nghiệp có hành vi thiếu minh bạch.
Theo đó, luật sư Hoà chỉ rõ, doanh nghiệp phải sản xuất đúng với công thức đã đăng ký, ghi nhãn chính xác theo Phiếu công bố. Bất kỳ sai lệch nào đều vi phạm pháp luật, bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Việc sản phẩm chứa Methylparaben mà không được công bố khiến người tiêu dùng không biết được chất hóa học họ tiếp xúc, có nguy cơ gây dị ứng, tác dụng phụ. Đặc biệt là trẻ em là nhóm nhạy cảm nhất.
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Hoà khuyên các doanh nghiệp: Tăng cường kiểm soát chất lượng nội bộ, kiểm nghiệm định kỳ trước khi đưa sản phẩm ra thị trường; Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình công bố sản phẩm để tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ uy tín thương hiệu; Minh bạch thông tin trên nhãn, đảm bảo người tiêu dùng có đủ dữ liệu để sử dụng an toàn.
Luật sư Hoà nhấn mạnh, trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm hiện nay, sai sót trong công bố thành phần có thể dẫn tới nhiều hệ lụy pháp lý:
Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 117/2023/NĐ-CP, doanh nghiệp có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng nếu vi phạm công bố mỹ phẩm hoặc lưu hành mỹ phẩm không an toàn.
Truy cứu trách nhiệm hình sự: Nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng, doanh nghiệp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 242 Bộ luật Hình sự (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc hoặc nguyên liệu làm thuốc gây hậu quả nghiêm trọng).
Ảnh hưởng uy tín thương hiệu: Một lô sản phẩm bị thu hồi có thể làm giảm lòng tin của người tiêu dùng và đối tác kinh doanh.
Luật sư Hoà khẳng định, vụ việc Nước súc miệng Lesgo trẻ em bị thu hồi là lời cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp mỹ phẩm về tầm quan trọng của công bố đúng thành phần, kiểm soát chất lượng sản phẩm và minh bạch thông tin với người tiêu dùng. Quy trình xử lý nhanh chóng của Cục Quản lý Dược và cơ quan kiểm nghiệm thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em.
Cục Quản lý Dược yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố thông báo ngay tới tất cả cơ sở kinh doanh và sử dụng mỹ phẩm trên địa bàn về việc ngừng kinh doanh và sử dụng lô sản phẩm Nước súc miệng Lesgo trẻ em – chai 150 ml, số lô 0426230724, NSX 23/07/2024, HSD 23/07/2027, đồng thời trả lại sản phẩm cho cơ sở cung ứng.
Các cơ sở cần tiến hành thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm vi phạm; Sở Y tế có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thực hiện và xử lý các đơn vị vi phạm theo quy định hiện hành.
Đối với Công ty Cổ phần Ellie, phải gửi thông báo thu hồi đến tất cả nơi phân phối, sử dụng lô sản phẩm Nước súc miệng Lesgo trẻ em – chai 150 ml, tiếp nhận sản phẩm trả lại từ các cơ sở kinh doanh và tiến hành thu hồi, tiêu hủy toàn bộ lô sản phẩm không đáp ứng quy định. Công ty cũng phải gửi báo cáo về quá trình thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm này tới Cục Quản lý Dược trước ngày 20/9/2025.
Ngoài ra, Cục Quản lý Dược đề nghị Sở Y tế TP HCM giám sát Công ty Cổ phần Ellie trong việc thực hiện thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm không đạt chuẩn; Thu hồi số Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm 2083/22/CBMP-HCM theo quy định tại điểm b Điều 46 Thông tư số 06/2011/TT-BYT; Kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý mỹ phẩm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh; Xử lý các vi phạm theo quy định hiện hành. Kết quả kiểm tra, giám sát việc thu hồi sản phẩm phải được báo cáo về Cục Quản lý Dược trước ngày 5/10/2025.
