Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 4/4 kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell cắt giảm lãi suất. Lời kêu gọi này được đưa ra giữa lúc kế hoạch thuế quan đối ứng của ông Trump vừa khiến thị trường tài chính toàn cầu bán tháo vì rủi ro suy thoái kinh tế tăng cao, vừa làm dấy lên mối lo ngại về một đợt leo thang lạm phát mới.
“Giờ là thời điểm hoàn hảo để Chủ tịch Fed Jerome Powell cắt giảm lãi suất. Ông ta luôn ‘chậm trễ’, nhưng bây giờ ông ta có thể thay đổi hình ảnh của mình, một cách nhanh chóng”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social.
“Giá năng lượng đã giảm. Lãi suất giảm, lạm phát giảm, ngay cả giá trứng cũng giảm 69%, việc làm vẫn tăng, tất cả chỉ trong vòng 2 tháng. Một thắng lợi lớn cho nước Mỹ. Hãy hạ lãi suất đi ông Jerome, và dừng việc chơi trò chính trị!”
Ông Trump đăng bài viết này trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu bán tháo dữ dội. Thuế quan đối ứng mà ông Trump công bố hôm 2/4, áp lên hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, đã làm dấy lên lo ngại về khả năng sụt giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, thậm chí là suy thoái.
Một số nhà phân tích nhận định kinh tế giảm tốc do thuế quan có thể làm gia tăng áp lực giảm lãi suất đối với Fed, nhưng mặt khác thuế quan cũng có thể đẩy lạm phát tăng, khiến Fed có thêm lý do để tiếp tục trì hoãn việc giảm lãi suất.
Sau 3 đợt giảm lãi suất vào năm ngoái, Fed đã tạm dừng cho đến nay vì tiến trình giảm lạm phát trong nền kinh tế Mỹ có vẻ chững lại. Thuế quan mới có thể dẫn tới sự gia tăng giá cả trên diện rộng, có thể chỉ tạm thời, nhưng cũng đủ để khiến bức tranh lạm phát trở nên phức tạp hơn.
Phát biểu ngày 4/4 tại một sự kiện có sự quy tụ của các nhà báo kinh tế ở Arlington, Virginia, ông Powell nói Fed “ở vào một vị thế tốt để chờ cho tới khi mọi thứ trở nên rõ ràng hơn” trước khi đưa ra bất kỳ thay đổi nào tiếp theo trong chính sách tiền tệ, chẳng hạn như giảm lãi suất. Ông cũng nói thuế quan đối ứng mà ông Trump mới công bố “lớn hơn nhiều so với dự kiến”.
Trong khi đó, lãi suất trên thị trường đã giảm mạnh trong tuần này, với lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm hiện đã giảm dưới 4%. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ thường giảm khi giới đầu tư lo ngại về khả năng nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái.
Dữ liệu từ thị trường lãi suất tương lai phản ánh các nhà giao dịch đang dự báo Fed sẽ có ít nhất 4 lần giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm mỗi lần trong năm nay - theo công cụ FedWatch Tool của sàn giao dịch CME. Trong cuộc họp chính sách tiền tệ tháng 3, Fed dự báo giảm lãi suất 2 lần trong năm nay.
Đối diện với tình trạng bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ trong tuần này, ông Trump thể hiện thái độ bình thản. Có lúc, ông còn so sánh phản ứng của thị trường với một bệnh nhân đang trong quá trình được các bác sỹ phẫu thuật.
Ngày 4/4, khi được hỏi về những phát biểu này của ông Trump, ông Powell đáp: “Thông lệ của tôi là không phản ứng với phát biểu của các quan chức dân bầu, nên tôi không muốn bị chứng kiến đưa ra bình luận về những phát biểu đó. Đây là cách phù hợp đối với tôi”.
Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Trump thường xuyên bình luận về chính sách của Fed và có mối quan hệ không mấy êm đẹp với ông Powell. Điều này dẫn tới những đồn đoán rằng ông Trump có thể sẽ tìm cách sa thải ông Powell khỏi cương vị Chủ tịch Fed trước khi ông Powell chính thức hết nhiệm kỳ vào năm tới. Nhưng hồi tháng 12 năm ngoái, ông Trump nói ông không có ý định cách chức ông Powell, và Chủ tịch Fed cũng nói ông không cho rằng Tổng thống có căn cứ luật pháp để làm vậy.
Fed có hai sứ mệnh chính là ổn định giá cả và tối đa hóa việc làm trong nền kinh tế.
Báo cáo việc làm phi nông nghiệp mà Bộ Lao động Mỹ công bố ngày 4/4 cho thấy tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ trong tháng 3 tăng nhẹ lên 4,2%, nhưng số công việc mới được tạo ra là 228.000, nhiều hơn so với dự báo. Dù vậy, các dữ liệu việc làm này chưa phản ánh tác động của kế hoạch thuế quan mà ông Trump công bố trong tuần này.
