Các nhà khoa học thuộc Đại học Warwick (Anh) và Đại học Monash (Úc) đã phát hiện một hợp chất kháng sinh mới có tên gọi pre-methylenomycin C lactone, có khả năng chống lại các siêu vi khuẩn kháng thuốc như MRSA.
Nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Hóa học Hoa Kỳ (JACS), được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu chống lại kháng kháng sinh - vấn đề đang cướp đi khoảng 1,1 triệu sinh mạng mỗi năm.
Theo Đại học Monash của Australia, loại kháng sinh mới này có tên là pre-methylenomycin C lactone, được tìm thấy như một chất hóa học trung gian trong quá trình tự nhiên tạo ra kháng sinh methylenomycin A đã được biết đến từ lâu.
Nhóm nhà khoa học Australia và Anh đã phát hiện ra một loại kháng sinh mới có khả năng chống siêu vi khuẩn kháng thuốc (Ảnh: University of Warwick/VTV)
Đồng tác giả nghiên cứu, Giáo sư Greg Challis thuộc Đại học Monash và Đại học Warwick của Anh cho biết methylenomycin A được phát hiện cách đây 50 năm và mặc dù đã được tổng hợp nhiều lần nhưng dường như chưa có nhà khoa học nào thử nghiệm hoạt tính kháng khuẩn của các chất trung gian trong quá trình tổng hợp này.
Theo Giáo sư Challis, bằng cách xóa các gene sinh tổng hợp, các nhà hóa học đã phát hiện 2 chất trung gian tổng hợp chưa từng được biết đến trước đây. Cả 2 chất này đều là loại kháng sinh mạnh hơn nhiều so với methylenomycin A.
Khi được thử nghiệm về hoạt tính kháng khuẩn, một trong những chất trung gian có tên gọi là pre-methylenomycin C lactone đã được chứng minh có hoạt tính mạnh hơn 100 lần so với kháng sinh methylenomycin A trong quá trình chống lại nhiều loại vi khuẩn Gram dương. Cụ thể, pre-methylenomycin C lactone có hiệu quả chống lại S.aureus và E.faecium, các loại vi khuẩn gây MRSA và VRE. Phát hiện này được cho là rất có tiềm năng trong điều trị VRE, một tác nhân gây bệnh mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặc biệt chú trọng.
Ảnh minh họa/Internet
Giáo sư Challis nhận định, khám phá này mở ra một hướng tiếp cận mới trong tìm kiếm kháng sinh - thay vì chỉ tập trung vào hợp chất cuối cùng, các nhà khoa học có thể khai thác và kiểm nghiệm các chất trung gian trong chuỗi sinh tổng hợp tự nhiên, từ đó phát hiện những hoạt chất tiềm năng hơn và bền vững hơn trước hiện tượng kháng thuốc.
Bước tiếp theo của nghiên cứu là thử nghiệm tiền lâm sàng, nhằm đánh giá độ an toàn và hiệu quả sinh học của pre-methylenomycin C lactone. Với cấu trúc đơn giản, khả năng tổng hợp quy mô lớn, hoạt tính mạnh và khó bị kháng, hợp chất này được kỳ vọng sẽ trở thành ứng viên kháng sinh thế hệ mới, góp phần quan trọng trong cuộc chiến toàn cầu chống lại siêu vi khuẩn kháng thuốc (AMR).
WHO nhận định kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng hàng đầu và được cho là gây ra hơn 1 triệu ca tử vong mỗi năm.
Việc sử dụng sai và lạm dụng thuốc kháng khuẩn, bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus và thuốc kháng nấm, ở người, động vật và thực vật là nguyên nhân chính gây ra tình trạng kháng thuốc. Trong đó, các nước có thu nhập thấp và trung bình chịu ảnh hưởng nặng nề hơn do tình trạng AMR.
Báo cáo Giám sát kháng sinh toàn cầu năm 2025 mới công bố của WHO lần đầu tiên đưa ra ước tính về tỷ lệ kháng thuốc đối với 22 loại kháng sinh được sử dụng trong điều trị các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu, đường tiêu hóa, nhiễm trùng máu và bệnh lậu.
WHO bắt đầu theo dõi sự phát triển của các loại thuốc kháng khuẩn vào năm 2017. Kể từ đó, 17 loại thuốc kháng khuẩn mới đã được cấp phép lưu hành trên thị trường. Trong bản cập nhật năm 2023, có 97 loại thuốc kháng khuẩn đang được thử nghiệm lâm sàng trên người, tuy nhiên WHO cảnh báo con số này hiện đã giảm xuống 90.
WHO kêu gọi các nhà phát triển thuốc công bố dữ liệu về hoạt tính kháng khuẩn để thúc đẩy hợp tác, thu hút đầu tư và đẩy nhanh đổi mới. Cơ quan y tế này cũng hối thúc tăng thêm kinh phí cho các công cụ có thể sử dụng ở những nơi có nguồn lực hạn chế, đồng thời tăng đầu tư và đổi mới nhiều hơn nữa, đặc biệt là các mô hình tài trợ mới để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện đang thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các loại thuốc kháng khuẩn.
