Ngày 12/8, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò của báo chí trong công cuộc chấn hưng văn hóa” nhằm trao đổi, làm rõ vai trò và trách nhiệm của báo chí trong việc gìn giữ, lan tỏa và phát huy giá trị văn hóa Việt Nam; đồng thời đề xuất giải pháp để báo chí góp phần thúc đẩy công cuộc chấn hưng văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần và bồi đắp nền tảng giá trị xã hội.
Toàn cảnh buổi hội thảo.
chấn hưng văn hóa là yêu cầu cấp thiết
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch VUSTA nhấn mạnh, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, tác động sâu rộng đến tư tưởng, tình cảm, nhận thức và hành vi của mỗi cá nhân. Khi văn hóa được đề cao, môi trường lành mạnh sẽ tạo động lực cho đất nước phát triển; ngược lại, xuống cấp văn hóa sẽ để lại nhiều hệ lụy. Trong bối cảnh đất nước đứng trước những vận hội mới, chấn hưng văn hóa là yêu cầu cấp thiết nhằm củng cố sức mạnh nội sinh, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển.
PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch VUSTA phát biểu khai mạc hội thảo.
PGS.TS Phạm Ngọc Linh cho rằng, báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng trong định hướng dư luận, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời là cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Các cơ quan báo chí cần đồng hành cùng các tổ chức, đơn vị gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa, góp phần tạo không gian văn hóa phong phú, đa dạng.
TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Khoa học và Hợp tác quốc tế VUSTA nhấn mạnh, Hội thảo diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang nỗ lực triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó xác định: “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”.
TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Khoa học và Hợp tác quốc tế VUSTA phát biểu tại hội thảo.
Đây là dịp quan trọng để chúng ta cùng nhau nhìn nhận, đánh giá vai trò của báo chí trong sự nghiệp chấn hưng văn hóa – một nhiệm vụ vừa cấp thiết, vừa lâu dài. Trong nhiều năm qua, báo chí VUSTA đã phát hiện, tôn vinh nhiều gương sáng văn hóa, đồng thời phản ánh kịp thời những vấn đề còn bất cập, góp phần bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc.
“Bên cạnh những kết quả tích cực, báo chí VUSTA vẫn gặp một số khó khăn: Nguồn lực hạn chế; một số nội dung văn hóa chưa hấp dẫn, thiếu chiều sâu; ứng dụng công nghệ số còn chưa đồng bộ; chưa khai thác tối đa thế mạnh truyền thông đa nền tảng. Môi trường mạng xuất hiện nhiều thông tin xấu, độc, gây nhiễu loạn nhận thức văn hóa, đặt ra thách thức cho báo chí chính thống trong việc giữ vai trò định hướng”, TS Lê Công Lương nói.
Để phát huy vai trò của báo chí trong công cuộc chấn hưng văn hóa, theo TS Lê Công Lương, VUSTA cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về văn hóa, đặc biệt là tinh thần Nghị quyết số 33-NQ/TW, Kết luận số 76-KL/TW và định hướng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về “Quyết tâm chấn hưng và xây dựng thành công một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.
Tiếp tục đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí văn hóa; lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực, kết hợp phản biện với xây dựng giá trị. Đẩy mạnh các tuyến bài về gương sáng văn hóa, nghệ thuật chân chính. Đồng thời, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, khai thác đa nền tảng truyền thông để lan tỏa giá trị văn hóa; tăng cường sản phẩm báo chí đa phương tiện, tương tác cao. Nâng cao năng lực đội ngũ phóng viên, biên tập viên về kiến thức văn hóa, kỹ năng truyền thông hiện đại, đạo đức nghề nghiệp; xây dựng hình ảnh người làm báo văn hóa.
báo chí là lực lượng định hướng văn hóa
Theo GS.TS Từ Thị Loan, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long, báo chí trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật không chỉ truyền tải tri thức mà còn kết nối khoa học với đời sống văn hóa, góp phần đổi mới tư duy và nâng cao nhận thức xã hội.
Giáo sư, Tiến sĩ Từ Thị Loan, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long phát biểu.
GS.TS Từ Thị Loan đề xuất hệ thống báo chí thuộc Liên hiệp Hội cần đổi mới tư duy, coi báo chí là lực lượng định hướng văn hóa, tạo nguồn lực tinh thần cho cộng đồng trí thức và xã hội; tăng cường đào tạo phóng viên, biên tập viên có năng lực viết về các đề tài giao thoa giữa khoa học và văn hóa; đa dạng hóa hình thức truyền thông như chuyên trang, podcast, tọa đàm, video truyền cảm hứng; xây dựng cơ chế liên kết giữa các tạp chí trong hệ thống để tạo sức lan tỏa. GS.TS Từ Thị Loan mong muốn Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam sớm xây dựng chiến lược truyền thông dài hạn, quỹ hỗ trợ tác phẩm chất lượng cao và giải thưởng báo chí về văn hóa, khoa học, nhằm phát huy tối đa vai trò báo chí trong gìn giữ và phát triển giá trị văn hóa dân tộc.
TS Đặng Vũ Cảnh Linh - Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học (Măt trận Tổ quốc Việt Nam) – phân tích: báo chí là “nhà giáo khổng lồ” trong giáo dục văn hóa, đồng thời là “người gác cổng” trong lưu giữ, bảo tồn di sản. Không ít nghệ nhân, làng nghề, câu chuyện lịch sử đã được “cứu” nhờ phản ánh kịp thời trên báo chí. Báo chí còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ khi quảng bá sự kiện, sản phẩm văn hóa, từ đó thúc đẩy công nghiệp văn hóa và du lịch.
TS Đặng Vũ Cảnh Linh - Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam)
Ngoài ra, báo chí còn là bệ phóng cho nhiều nghệ sĩ, nhà sáng tạo văn hóa, góp phần hình thành xu hướng nghệ thuật kết hợp truyền thống và hiện đại. Trong lĩnh vực phản biện, báo chí giúp bảo vệ chuẩn mực văn hóa, đấu tranh với các hiện tượng lệch lạc, thương mại hóa thái quá, đồng thời định hướng chính sách phát triển văn hóa.
Phát biểu bế mạc, TS Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đánh giá hội thảo lần này là một sự kiện “đúng chủ đề, đúng thời điểm, kịp thời và cần thiết”, được tổ chức trong bối cảnh toàn ngành báo chí và văn hóa đang chung tay thực hiện mục tiêu chấn hưng văn hóa. Sự kiện quy tụ đông đảo các nhà văn, nhà báo, nhà khoa học, với 10 báo cáo và tham luận giàu tính học thuật, phân tích đa chiều và đề xuất nhiều giải pháp thực tiễn.
TS. Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phát biểu bế mạc hội thảo.
Theo ông, từ khóa “chấn hưng văn hóa” đã được mổ xẻ, luận giải từ nhiều lăng kính – khoa học, công nghệ, kinh tế học – và gắn liền với một từ khóa trọng yếu khác: “vai trò của báo chí”. Lãnh đạo Liên hiệp Hội Việt Nam đã thể hiện rõ quyết tâm đồng hành cùng báo chí để tháo gỡ khó khăn, đồng thời đại diện Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng ghi nhận, đánh giá cao đóng góp của báo chí đối với sự phát triển bền vững của đất nước. TS Nguyễn Viết Chức khẳng định, hội thảo không chỉ làm sáng tỏ nhiều vấn đề cốt lõi của công cuộc chấn hưng văn hóa, mà còn nhấn mạnh công tác truyền thông của VUSTA có ý nghĩa chiến lược, giá trị lâu dài và hiệu quả thiết thực.
Trên cơ sở ý kiến thống nhất, hội thảo kiến nghị lãnh đạo VUSTA tiếp tục quan tâm, hỗ trợ cả về tinh thần và vật chất cho hoạt động báo chí; duy trì thế mạnh báo in, báo viết, đồng thời đẩy mạnh báo mạng và truyền thông đa nền tảng. Bộ máy tổ chức cần tinh gọn, nhưng hiệu suất ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu mới của thời kỳ hội nhập và chuyển đổi số. Hội thảo khép lại với sự thống nhất cao, mở ra hướng đi mới để báo chí – đặc biệt là báo chí khoa học và kỹ thuật – tiếp tục đồng hành cùng sự nghiệp chấn hưng văn hóa, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước trong thời kỳ hội nhập.
.jpg)
