Xin Bộ trưởng đánh giá khái quát về những kết quả mà ngành Công Thương đã đạt được trong năm 2024?
Năm 2024 diễn ra trong bối cảnh tình hình chính trị - kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, thuận lợi và khó khăn đan xen, tuy nhiên nhờ nỗ lực chung của hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân, toàn ngành Công Thương đã hoàn thành các chỉ tiêu tăng trưởng được đề ra từ đầu năm trên tất cả các lĩnh vực sản xuất công nghiệp, năng lượng, xuất nhập khẩu và thương mại nội địa.
Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 8,4%, là mức cao nhất trong giai đoạn 2020-2024 (kế hoạch là 7-8%); tổng sản lượng điện toàn hệ thống điện quốc gia ước tăng cao hơn 10,1% (kế hoạch 9,4 - 9,8%); kim ngạch xuất khẩu ước tăng 16,4% (kế hoạch là 6%), tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tăng 9% (kế hoạch là 9%).
Thưa Bộ trưởng, công tác hội nhập kinh tế quốc tế đã góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu, tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài nhằm phát triển hơn nữa kinh tế và nâng cao vị thế của đất nước. Xin Bộ trưởng cho biết những kết quả cụ thể?
Trong những năm qua, hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam ngày càng đi vào chiều sâu và mang tính thực chất, mang lại nhiều kết quả nổi bật, cả về xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam năm 2023 đạt 355,5 tỷ USD, ước năm 2024 là 405,53 tỷ USD. Đây là kết quả của việc tận dụng hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) và cải thiện môi trường kinh doanh trong nước.
Về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được những thành tựu vượt bậc. Tổng vốn FDI thực hiện đạt 25,35 tỷ USD, mức cao nhất trong 5 năm qua. Về cơ cấu đầu tư, ngành công nghiệp chế biến và chế tạo tiếp tục dẫn đầu, chiếm khoảng 68,1% tổng vốn FDI đăng ký, tương đương 13,41 tỷ USD. Đáng chú ý, sự chuyển đổi kinh tế sang các ngành công nghệ cao và kỹ thuật số cũng là nhân tố thúc đẩy dòng vốn FDI vào Việt Nam, góp phần củng cố vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tỷ lệ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của Việt Nam tăng lên đáng kể, đặc biệt trong các ngành sản xuất và công nghiệp hỗ trợ. Theo Ngân hàng Thế giới, khoảng 50% GDP và việc làm của Việt Nam phụ thuộc vào xuất khẩu, nhấn mạnh vai trò quan trọng của hội nhập kinh tế trong thúc đẩy tăng trưởng và chuyển đổi cơ cấu kinh tế.
Một minh chứng nổi bật là Việt Nam hiện đang trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, với thị trường ngành này dự kiến đạt 7,01 tỷ USD vào năm 2028, với tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 6,69%. Hiện nay, các khu công nghệ cao tại TP.HCM, Hà Nội, và Đà Nẵng đã thu hút nhiều doanh nghiệp quốc tế, tạo nền tảng cho phát triển công nghệ cao và nâng cao giá trị gia tăng.
Đặc biệt, quá trình hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế toàn cầu đã nâng cao đáng kể vị thế quốc tế của Việt Nam. Việt Nam ngày càng được công nhận là một đối tác kinh tế uy tín, đáng tin cậy trong khu vực và trên thế giới.
Dưới áp lực của hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã liên tục cải thiện các chỉ số cạnh tranh quốc gia và môi trường kinh doanh, tăng cường cải cách hành chính và chuyển đổi số. Điều này giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư và tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển, với số lượng doanh nghiệp thành lập mới dự kiến tăng ít nhất 10% trong năm 2024.
Hội nhập kinh tế quốc tế thúc đẩy Việt Nam chuyển đổi từ nền kinh tế dựa vào tài nguyên sang nền kinh tế dựa vào tri thức, công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng đã thúc đẩy cải cách thể chế và hoàn thiện hệ thống pháp lý, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế, từ đó tạo môi trường đầu tư thuận lợi và minh bạch hơn. Đây chính là yếu tố quan trọng trong việc đổi mới mô hình tăng trưởng, từ tập trung vào chiều rộng (tăng trưởng nhanh) sang phát triển chiều sâu (tăng trưởng bền vững, chất lượng).
Thưa Bộ trưởng, năm 2025, tình hình kinh tế thế giới và trong nước được dự báo sẽ có những chuyển biến lớn, khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Điều này tác động như thế nào đến sự phát triển của ngành Công Thương?
Tình hình địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến khó lường, thiên tai, biến đổi khí hậu tiếp tục tác động nặng nề, cạnh tranh gia tăng (nhất là từ Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan), các nước phát triển áp dụng nhiều tiêu chuẩn, quy định mới, khắt khe hơn về chuỗi cung ứng, nguyên liệu, lao động, môi trường đối với các sản phẩm nhập khẩu; giá cước vận tải biển chưa có xu hướng hạ nhiệt.
Quá trình này có thể mang lại cơ hội cho Việt Nam trong việc đón đầu các xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng để thu hút các dòng vốn đầu tư chất lượng hơn vào các phân khúc có giá trị gia tăng cao hơn trong các ngành công nghiệp. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đứng trước thách thức về cạnh tranh xuất khẩu về giá do gia tăng các chi phí về logictics và đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của các thị trường xuất khẩu.
Cùng với đó, thương mại toàn cầu đối mặt với nhiều rủi ro như xung đột tại Trung Đông, Nga-Ukraine, các chính sách bảo hộ và đặc biệt là nguy cơ xung đột thương mại lan rộng và leo thang khi Mỹ nâng thuế và các nước trả đũa (như đã từng xảy ra trong nhiệm kỳ trước của ông Trump) có thể tạo thuận lợi cho Việt Nam trong việc đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu để thay thế Trung Quốc vào thị trường Mỹ.
Tuy nhiên, Việt Nam sẽ phải đối diện với các thách thức lớn về việc Mỹ có thể thực hiện việc áp thuế đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam do thặng dư thương mại cao với thị trường này; các xu hướng về đầu tư núp bóng sang Việt Nam, gian lận nguồn gốc xuất xứ để tránh thuế…
Đối với thị trường trong nước, tuy có mức tăng trưởng khá cao nhưng vẫn chưa thực sự phục hồi so với giai đoạn trước đại dịch.
Quốc hội đã thông qua mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 từ 6,5-7%; phấn đấu đạt 7-7,5%. Xin Bộ trưởng chia sẻ cụ thể về những giải pháp mà ngành Công Thương sẽ triển khai trong năm tới để góp phần hoàn thành mục tiêu Quốc hội đề ra.
Để góp phần hoàn thành các mục tiêu đề ra, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ. Đồng thời, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành gắn với đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong triển khai thực hiện nhiệm vụ. Tập trung thực hiện công tác tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả theo chỉ đạo của Bộ Chính trị.
Chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng thể chế; triển khai hiệu quả các Kế hoạch thực hiện Quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực năng lượng, khoáng sản đã được phê duyệt; khẩn trương triển khai thực hiện Kế hoạch thi hành Luật Điện lực sửa đổi sau khi được Chính phủ ban hành...
Tiếp tục đẩy mạnh triển khai các giải pháp nhằm cơ cấu lại ngành Công Thương dựa trên nền tảng của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tập trung xây dựng các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án hạ tầng trọng điểm, khơi thông rào cản về thủ tục hành chính...
Tiếp tục tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh. Tập trung khai thác hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực và ký kết, triển khai các Hiệp định mới để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, mặt hàng xuất nhập khẩu, chuỗi cung ứng.
Phát triển mạnh thương mại nội địa để khai thác có hiệu quả thị trường trong nước; tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành trong việc tham mưu điều hành giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý giá, trong đó có mặt hàng xăng dầu... Đồng thời, đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử để khai thác hiệu quả hơn sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng số hóa nền kinh tế.
VnEconomy 29/01/2025 07:00
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 4 + 5/2025 phát hành ngày 27/1 – 9/2/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1168
