Sự đổ vỡ của Olympic Esports Games: Vì sao IOC rút khỏi thỏa thuận với Ả Rập Saudi?

Mới đây, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) thông báo rằng tổ chức này và chính phủ Ả Rập Saudi đã đồng thuận hủy bỏ thỏa thuận 12 năm về việc đăng cai và điều hành Olympic Esports Games. Thỏa thuận ban đầu được ký vào tháng 7/2024, dưới thời Chủ tịch IOC Thomas Bach và Ủy ban Olympic Quốc gia (NOC) của Ả Rập Saudi.

Trong tuyên bố chính thức, IOC cho biết cả hai bên vẫn sẽ tiếp tục phát triển mảng esports theo hướng riêng, nhưng không tiết lộ cụ thể kế hoạch.

IOC và Ả Rập Saudi “chia tay” sau thỏa thuận 12 năm cho Olympic Esports Games

Khi “siêu dự án” bắt đầu rạn nứt

Nhiều dấu hiệu cho thấy thỏa thuận này đã “lung lay” từ lâu. Dấu hiệu đầu tiên xuất hiện vào tháng 2/2025, khi IOC tuyên bố Olympic Esports Games sẽ bị lùi đến năm 2027, thay vì 2025 như dự kiến. Vào thời điểm đó, lý do được đưa ra là “cần thêm thời gian để xây dựng kế hoạch toàn diện.”

Dự án được dẫn dắt bởi Quỹ Esports World Cup (EWCF), Chủ tịch Ủy ban Olympic & Bộ trưởng Thể thao Ả Rập Saudi – Hoàng tử Abdulaziz bin Turki Al Faisal, cùng Ủy ban điều phối chung IOC–SOPC, do Ser Miang Ng (thành viên IOC) làm chủ tịch và Hoàng tử Abdulaziz đồng chủ tịch.

Tên tuổi Ser Miang Ng từng gây chú ý khi ông bị tố cáo lợi dụng vị trí để trục lợi cho công ty gia đình liên quan đến các sự kiện Olympic Esports. Dù vậy, cuộc điều tra nhanh chóng của IOC kết luận rằng ông không có hành vi sai phạm.

Khi Ả Rập Saudi “đi đường riêng”

Đến tháng 8/2025, mọi thứ gần như đã “xong xuôi.” Ngày 23/8, Quỹ Esports World Cup công bố Esports Nations Cup (ENC) – giải đấu quốc tế đối kháng theo thể thức “quốc gia vs quốc gia,” tổ chức hai năm một lần. Giải đấu này được phát triển cùng các ông lớn như Electronic Arts, Krafton, Tencent và Ubisoft, và được công bố tại Hội nghị Thể thao Toàn cầu ở Riyadh.

Theo nguồn tin của TEA, mâu thuẫn nảy sinh giữa tân Chủ tịch IOC Kirsty Coventry (nhậm chức tháng 6) và phía lãnh đạo Saudi phụ trách dự án Olympic Esports. Hai bên bất đồng về điều lệ IOC, cụ thể là yêu cầu các sự kiện Olympic phải hợp tác với các liên đoàn thể thao quốc tế được công nhận.

Trong khi đó, esports hiện chỉ có Liên đoàn Esports Quốc tế (IESF) và Liên đoàn Esports Toàn cầu (GEF) – hai tổ chức đang gặp khó khăn tài chính và không nắm quyền sở hữu trí tuệ game. Phía Ả Rập Saudi không muốn hợp tác với bất kỳ bên nào trong số này, vì các lãnh đạo Saudi từng giữ vị trí trong hai liên đoàn này và không hài lòng với cách vận hành nội bộ.

Nguồn tin cho biết mục tiêu lâu dài của Saudi là “xóa sổ” IESF và GEF, thay thế bằng một cấu trúc mới – mà Olympic Esports Games từng được kỳ vọng là “bước đệm.” Tuy nhiên, Esports Nations Cup ra đời lại có mô hình tương tự hai liên đoàn này, chỉ khác là tổ chức hai năm một lần – giống tinh thần của Thế vận hội.

“Bản hiến chương” khiến IOC đổi ý

Saudi từng đề xuất thành lập một liên đoàn esports quốc tế mới, nằm dưới sự quản lý của họ. Dưới thời Thomas Bach, IOC đã đồng ý xem xét đề xuất này. Nhưng khi Kirsty Coventry lên thay, mọi thứ thay đổi.

Nguồn tin tiết lộ rằng Coventry không chấp thuận mô hình này, vì nó không đảm bảo quy trình dân chủ và trao quyền kiểm soát vĩnh viễn cho chính phủ Ả Rập Saudi.

Ngoài ra, phía Saudi cũng không đồng tình với yêu cầu của IOC về việc đưa phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, cũng như tuân thủ quy định về quốc gia đủ điều kiện tham dự — những điểm được cho là “không thể thương lượng” theo điều lệ Olympic.

Việc “chia tay” giữa IOC và Ả Rập Saudi không chỉ là sự đổ vỡ của một thỏa thuận 12 năm, mà còn phản ánh cuộc đấu quyền lực sâu hơn giữa thể chế thể thao truyền thống và mô hình esports nhà nước. Dù mỗi bên vẫn khẳng định “sẽ tiếp tục theo đuổi tầm nhìn riêng,” nhưng rõ ràng, Olympic Esports Games – biểu tượng từng được kỳ vọng hợp nhất hai thế giới – đã không còn là một giấc mơ chung.