Di tích lịch sử cấp quốc gia lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang là điểm dừng du lịch ấn tượng tại xứ thốt nốt, luôn thu hút nhiều du khách ghé thăm tham quan chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc trường tồn hơn 200 năm và tìm hiểu những câu chuyện lịch sử về thời nhà Nguyễn.
Lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang là công trình kiến trúc cổ tiêu biểu tại miền Tây và hiện đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia. Ghé thăm địa điểm du lịch này, bạn sẽ có cơ hội được lắng nghe những câu chuyện lịch sử xuyên suốt 200 năm và chiêm ngưỡng nét đẹp kiến trúc đại diện cho văn hóa nhà Nguyễn tại mảnh đất phương Nam.
Lăng Thoại Ngọc Hầu là một trong những công trình kiến trúc cổ tiêu biểu tại An Giang. Ảnh: zang.chen_
1. Thông tin tổng quan về lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang
Lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang hay Sơn Lăng nằm trên địa bàn phường Núi Sam, TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang. Đây là công trình kiến trúc cổ tiêu biểu và được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1980.
Lăng Thoại Ngọc Hầu được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1980. Ảnh: Thanh Tú
Lăng Thoại Ngọc Hầu là một trong những thắng cảnh đẹp nổi tiếng ở núi Sam, bên cạnh là hệ thống công trình tâm linh như chùa Hang, chùa Tây An, miếu Bà Chúa Xứ, đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh. Lăng được xây dựng năm 1822 (niên hiệu Minh Mạng thứ 3), đã trải qua hơn 200 năm thăng trầm lịch sử nhưng đến nay vẫn giữ được nét kiến trúc, văn hóa biểu trưng cho nhà Nguyễn tại mảnh đất phương Nam.
Lăng Thoại Ngọc Hầu tọa lạc bên triền núi Sam hùng vĩ. Ảnh: Traveloka
Du lịch An Giang, du khách ghé thăm di tích lịch sử hơn 200 năm tuổi này sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc trường tồn với thời gian và tìm hiểu về những giai thoại lịch sử của nước nhà.
Di tích thu hút nhiều du khách tham quan chiêm ngưỡng kiến trúc và tìm hiểu những câu chuyện lịch sử thời Nguyễn. Ảnh: zang.chen_
2. Câu chuyện lịch sử gắn liền với lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang
Khu lăng mộ hơn 200 năm tuổi này gắn liền với Thoại Ngọc Hầu, tên thật là Nguyễn Văn Thoại (1761 - 1829). Ông là người làng Diên Phước, tỉnh Quảng Nam (nay là quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng). Từ nhỏ, ông theo gia đình di cư vào Nam, định cư tại cù lao Dài (huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long). Sau này, ông chính là vị quan được triều đình nhà Nguyễn cử đi khai mở và định cư tại vùng đất An Giang.
Khu lăng mộ hơn 200 năm gắn liền với tên tuổi của vị tướng lỗi lạc của nhà Nguyễn - Thoại Ngọc Hầu. Ảnh: Lâm Ngọc Thái
Cuộc đời Thoại Ngọc Hầu gắn liền với những chiến tích lẫy lừng khi đóng góp công lao mở mang bờ cõi và giữ vững bình yên cho vùng Tây Nam Bộ. Theo lịch sử ghi lại, ông còn là một trong những người đã phò tá chúa Nguyễn Ánh khi thống nhất giang sơn, tham gia nhiều trận chiến chống lại quân Tây Sơn và còn được triều đình cử đi các nước láng giềng như Lào, Xiêm, Chân Lạp để ngoại giao.
Thoại Ngọc Hầu là người có công lao mở mang bờ cõi và giữ vững bình yên cho vùng Tây Nam Bộ. Ảnh: Henry Dương
Tuy đóng góp nhiều công lao cho triều đình nhưng công lao của Thoại Ngọc Hầu bị phủi sạch, thậm chí đời con cháu ông còn bị tước mọi thứ và phải sống trong khổ cực mấy đời do bị hàm oan. Mãi sau khi ông qua đời, vua Minh Mạng mới truy tặng Tráng Võ tướng quân cho ông. Đến đời vua Khải Định thì Thoại Ngọc Hầu một lần nữa mới được minh oan và đến năm 1924 thì danh dự của ông mới được phục hồi và phong làm thần. Tại đây, ông được phong là danh hiệu Đoan Túc Dực Bảo Trung Hưng Tôn thần. Cho đến năm 1943 ông lại tiếp tục được phong làm Quang Ý Dực Bảo Trung Hưng Tôn thần.
Đến năm 1924, Thoại Ngọc Hầu được khôi phục danh dự và phong làm thần. Ảnh: Báo An Giang
Đối với người dân An Giang, Thoại Ngọc Hầu dù không có tước hiệu vẫn là “thần” trong tâm thức của họ. Ông là người có công mở mang lãnh thổ, xây dựng và phát triển mảnh đất này nên bà con mỗi ngày đều hương khói, cúng bái tại lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang và hàng năm đều tổ chức lễ hội vào ngày giỗ của ông để tưởng nhớ công lao của vị tướng lỗi lạc.
Người dân An Giang mỗi ngày đều hương khói, cúng bái để tưởng nhớ công ơn của vị tướng lỗi lạc. Ảnh: Traveloka
>>Xem thêm: Tổng hợp cẩm nang du lịch An Giang
3. Chiêm ngưỡng công trình kiến trúc ấn tượng
Theo tư liệu lịch sử về Thoại Ngọc Hầu, ông xây dựng lăng từ khi còn sống. Lăng có khuôn viên khá rộng, có tường thành bao bọc và cổng vào đúc khá dày có hình bán nguyệt tạo nên thế vững chãi và chắc chắn. Có 5 tấm bia đá gắn chặt vào tường thành, bia chính giữa được cho là bia Vĩnh Tế Sơn được xây dựng năm 1828 - 4 năm sau khi kênh Vĩnh Tế hoàn thành.
Lăng Thoại Ngọc Hầu là công trình cổ đã có tuổi đời gần 200 năm. Ảnh: bin200988
Ở nội lăng và hai bên phải - trái vuông lăng còn có 2 khu đất rộng, cũng có vòng thành ngăn xung quanh, tại đây có hơn 50 ngôi mộ vô danh, đa số là những người đã hy sinh trong lúc đào kênh Vĩnh Tế được ông Thoại Ngọc Hầu quy tập. Mộ của ông Thoại Ngọc Hầu và 2 người vợ được xây bằng hồ vôi ô dước, đầu mộ là bình phong có đắp chữ Hán. Đền thờ ông được xây dựng với thế tựa lưng vào núi Sam. Bên trong đền được trang trí khá tỉ mỉ, có tượng bán thân của ông.
Nhìn tổng thể từ xa, lăng Thoại Ngọc Hầu nằm bên triền núi Sam tạo nên cảnh quan uy nghi, bề thế. Ảnh: Báo Cần Thơ
Lối kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc hài hòa thuần nét phương Đông ấn tượng. Ảnh: Henry Dương
Nhìn tổng thể từ xa, lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang nằm bên triền núi Sam, cạnh bờ kênh Vĩnh Tế tạo nên cảnh quan uy nghi, bề thế. Khuôn lăng đồ sộ nhưng vẫn có nét thanh nhã, cổ kính bởi lối kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc hài hòa thuần nét phương Đông.
Ở nội lăng có 2 khu đất rộng là nơi tọa lạc của hơn 50 ngôi mộ những người đã hy sinh trong lúc đào kênh Vĩnh Tế. Ảnh: H.V.M
4. Lễ hội tưởng nhớ công ơn tướng Thoại Ngọc Hầu
Ông Thoại Ngọc Hầu mất ngày mùng 6/6/1829 (âm lịch) và được an táng tại lăng Thoại Ngọc Hầu (thuộc phường Núi Sam, TP. Châu Đốc). Tưởng nhớ công ơn của ông, người dân An Giang đã lập đền thờ ông tại phường Núi Sam (TP. Châu Đốc) và lập đình thần Thoại Ngọc Hầu (thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn).
Vào ngày mùng 6/6 (âm lịch) hàng năm, tại An Giang sẽ tổ chức ngày giỗ của danh thần Thoại Ngọc Hầu. Ảnh: Tui Là Người Miền Tây
Vào ngày mùng 6/6 (âm lịch) hàng năm, chính quyền và người dân địa phương tổ chức ngày giỗ của danh thần Thoại Ngọc Hầu với đầy đủ các nghi lễ truyền thống nhằm tưởng nhớ công lao to lớn của ông đối với sự hình thành và phát triển vùng đất phía Tây Nam của Tổ quốc.
Ngày hội diễn ra với các nghi lễ truyền thống. Ảnh: Tui Là Người Miền Tây
Vào ngày 5 – 11/7 vừa qua, tỉnh An Giang đã tổ chức hoạt động kỷ niệm 195 năm ngày mất danh thần Thoại Ngọc Hầu (1829 - 2024) theo nghi thức truyền thống hàng năm, gồm phần lễ và phần hội. Xuyên suốt sự kiện có rất nhiều hoạt động đặc sắc diễn ra như lễ cúng tiên thường (lúc 16 giờ, thứ tư, ngày 10/7 tại Lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang); lễ cúng chánh tế (lúc 4 giờ, thứ năm, ngày 11/7 tại lăng Thoại Ngọc Hầu); lễ kỷ niệm 195 năm ngày mất danh thần Thoại Ngọc Hầu (1829 - 2024) và lễ hội đường phố Thoại Ngọc Hầu kinh lý Tân Lộ Kiều Lương (10/7).
Lễ hội đường phố Thoại Ngọc Hầu kinh lý Tân Lộ Kiều Lương. Ảnh: Báo Văn Hóa
>>Xem thêm: Trọn bộ ‘bí kíp’ kinh nghiệm du lịch núi Cấm dành cho team mê chu du khám phá xứ thốt nốt
Lăng Thoại Ngọc Hầu An Giang gắn liền với những dấu ấn lịch sử xuyên suốt 200 năm là điểm dừng tham quan ấn tượng mà bạn không nên bỏ qua nếu có cơ hội tham gia tour du lịch miền Tây.
Đỗ Hằng
