Cuộc sống của Lisa Meazler, bà mẹ đơn thân ở Endicott, New York, minh họa rõ nét cho nghịch lý mà nhiều gia đình Mỹ đang phải đối mặt: thu nhập vượt mức nghèo theo tiêu chuẩn chính phủ (khoảng 37.500 USD/năm), nhưng nợ tín dụng và hóa đơn sinh hoạt vẫn chồng chất. Thay vì được hưởng thêm chút đỉnh từ thu nhập cao hơn, họ lại mất trợ cấp vì mức thu nhập vượt ngưỡng chỉ vài USD, theo WSJ.
MẤT TRỢ CẤP VÌ THU NHẬP TĂNG VÀI USD
Có những đêm, Meazler tự hỏi mình đã làm gì sai. Cô không đủ khả năng đưa 3 con gái đi du lịch trong nhiều năm. Nghe con hỏi "vì sao nhà mình không thể có một bữa tối bình thường" vì toàn đồ đông lạnh, người mẹ chỉ biết nhăn mặt lắc đầu. Meazler nói mình không có tiền như những gia đình khác.
"Chúng con ổn mà mẹ", cô con gái Emmi nói, ngồi phịch xuống ghế sofa phòng khách sau buổi tập bóng rổ. "Chúng con ổn mà".
Đôi mắt xanh của Meazler ngấn lệ. Thẻ tín dụng đã hết hạn mức. Cô liên tục chậm thanh toán hóa đơn điện thoại di động. "Đôi khi tôi tự hỏi, ‘Mình đã sai ở đâu?", cô nói.
Theo số liệu mới nhất của Cục Điều tra Dân số năm 2023, gần 10 triệu trẻ em Mỹ đang sống trong cảnh nghèo đói, con số cao nhất kể từ năm 2018. Hàng chục triệu trẻ em khác—giống như những đứa trẻ nhà Meazler—đang sống trong cảnh bấp bênh. Gia đình các em đã bị đẩy đến bờ vực thẳm bởi một loạt các yếu tố kinh tế, bao gồm việc hết hạn các chương trình cứu trợ thời Covid và tác động của lạm phát đối với thực phẩm và nhà ở.
Thực tế này tương phản sâu sắc với quan niệm rằng chỉ cần công việc và lương ổn định là đủ để duy trì cuộc sống. Forbes cảnh báo lạm phát kéo dài cùng giá thuê nhà, giá thực phẩm tăng cao đã xóa nhòa lợi ích từ mức lương tăng nhẹ – đặc biệt là lao động lương thấp với mức tăng trung bình chỉ 3,7% trong năm 2025. Sinh hoạt phí tăng nhanh hơn thu nhập thực, trong khi lạm phát thời giá làm giảm sức tiêu dùng thực tế của tầng lớp trung lưu và thấp.
Domonic Purviance, nghiên cứu viên về nhà ở tại Fed Atlanta nói tăng trưởng tiền lương không theo kịp mức leo thang của giá nhà và lãi suất. “Mọi người kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng giá bất động sản tăng với tốc độ nhanh hơn”, ông giải thích.
“Cơn bão hoàn cảnh” càng trầm trọng hơn khi Mỹ đóng lại hầu hết cứu trợ đại dịch: chẳng hạn Child Tax Credit vốn từng trả 3.000–3.600 USD mỗi trẻ trong năm 2021. Đồng thời, các khoản trợ cấp thất nghiệp và hỗ trợ năng lượng đều bị cắt giảm dần. Trong bối cảnh đó, nhiều gia đình buộc phải làm thêm giờ, săn trợ cấp từ quỹ từ thiện để đảm bảo bữa ăn. Nguy cơ dài hạn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn đến tương lai con trẻ.
Theo Stefanie Stantcheva, giáo sư kinh tế tại Đại học Harvard, quan điểm tiêu cực của mọi người về lạm phát một phần đến từ niềm tin rằng tiền lương của họ không theo kịp. Bà đã khảo sát mọi người vào đầu năm nay để tìm hiểu quan điểm của công chúng về lạm phát. “Điều này góp phần gây ra sự không thích lạm phát và cảm giác rằng nó làm xói mòn mức sống của bạn”, Stantcheva cho biết.
Không có gì ngạc nhiên khi người Mỹ sinh ít con hơn do áp lực kinh tế và xã hội. Chi phí nhà ở không phải là rào cản duy nhất, bởi chính các bậc cha mẹ trẻ cũng đang loay hoay giữa chi phí chăm sóc trẻ em tăng cao. Đồng thời, có vẻ như ngày càng nhiều người Mỹ đồng tình với việc lựa chọn không sinh con.
Ai cũng vật lộn theo kịp tốc độ tăng giá hoặc buộc phải điều chỉnh chi tiêu để theo kịp. Số khác chỉ đơn giản khó chịu vì phải trả nhiều tiền hơn cho hàng tạp hóa, bánh sandwich deli hoặc cà phê buổi sáng.
Cuộc khảo sát toàn quốc mới nhất của Tạp chí Phố Wall cho thấy khoảng ¾ số người được hỏi tin rằng chi phí cho hàng hóa và dịch vụ hàng ngày đã vượt quá thu nhập hộ gia đình. Con số đặt ra một thách thức cho Tổng thống Donald Trump - người đang theo đuổi chính sách áp thuế đến cùng cực.
“Bạn đi học đại học, bạn tìm được một công việc tốt, bạn kết hôn, bạn mua nhà, rồi bạn mới sinh con. Tuy nhiên, có một vấn đề. Mỗi bước trên con đường đó ngày càng trở nên khó đoán hơn”, Karen Benjamin Guzzo, một giáo sư tại Đại học North Carolina ở Chapel Hill, nói.
GIẤC MƠ MỸ VỠ VỤN
Hình ảnh lý tưởng về giấc mơ Mỹ đã được hình thành từ những năm 1930: Bất kỳ ai cũng có thể sở hữu ngôi nhà với hàng rào trắng, 2-3 đứa con và một sự nghiệp vững chắc tại văn phòng nào đó. Những khi rảnh rỗi, gia đình sẽ được đi nghỉ mát, du lịch trải nghiệm và tận hưởng trọn vẹn hạnh phúc của cuộc đời.
Chỉ có một vấn đề: Tầm nhìn đó đang dần thu hẹp lại, khi cuộn giấy vệ sinh hay túi khoai tây chiên bị co rút song vẫn phải mua với cùng một mức giá. Thực tế, người Mỹ còn đang sinh ít con hơn, xây những ngôi nhà nhỏ hơn và đi làm xa hơn. Thời gian cho các kỳ nghỉ gần như xa xỉ.
Trong số 8.709 người lớn ở Mỹ được Trung tâm nghiên cứu Pew khảo sát, 41% cho biết khả năng đạt được giấc mơ Mỹ đã tan biến. Điều này đặc biệt đúng đối với những người Mỹ trẻ tuổi; trong độ tuổi từ 18 đến 29. Chỉ 39% cho biết rằng giấc mơ này vẫn có thể thực hiện được.
Đồng thời, người Mỹ cũng không còn hài lòng với cuộc sống cá nhân nữa. Một cuộc thăm dò gần đây cho thấy tỷ lệ người Mỹ ‘rất hài lòng’ với cuộc sống cá nhân đã giảm mạnh và gần như đạt mức thấp kỷ lục.
Theo Business Insider, yếu tố cốt lõi của giấc mơ Mỹ là sở hữu một ngôi nhà. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có nhà sẽ ít gặp căng thẳng hơn những người đi thuê do giá trị tài sản ngày càng tăng. Tuy nhiên, những ngôi nhà mà nhiều người Mỹ đang sống hiếm khi đủ chỗ nuôi thêm một con chó lớn — chứ đừng nói đến hàng rào.
Vào năm 2013, diện tích trung bình của một đơn vị nhà ở gia đình đơn lẻ mới là khoảng 2.460 feet vuông. Vào năm 2015, nhà mới đạt đỉnh ở mức khoảng 2.470 feet vuông — và sau đó thu hẹp lại trong 6 năm tiếp theo. Vào năm 2021, nhà bắt đầu trở nên rộng hơn và sau đó lại một lần nữa thu hẹp lại. Đến năm 2023, con số này đã giảm xuống còn khoảng 2.180 feet vuông.
Tất nhiên, nhà cửa ngày càng nhỏ đi không hẳn là điều xấu, khi nhiều người ủng hộ việc tăng nguồn cung nhà ở cho rằng việc dành tâm huyết cho những ngôi nhà khổng lồ đã khiến đất nước thiếu chốn đi về. Tuy nhiên, tình trạng nhà cửa ngày càng thu hẹp lại đi kèm với một thực tế phũ phàng khác: Người Mỹ đang phải trả nhiều tiền hơn cho một lượng ít hơn.
Theo một thước đo, người Mỹ hiện cần phải làm việc 110 giờ/tháng để có thể trả được tiền thế chấp. Với mức giá đó, không có gì ngạc nhiên khi những người mua nhà lần đầu lại lớn tuổi hơn bao giờ hết. Hiệp hội Môi giới Bất động sản Quốc gia phát hiện ra rằng độ tuổi trung bình của những người mua nhà lần đầu đạt 38 vào năm 2024, mức cao kỷ lục. Năm 1981, độ tuổi trung bình chỉ khoảng 29.
Theo: WSJ, Business Insider
