Các "ông lớn" đứng sau các mô hình AI đang so kè từng ngày, từng giờ. Ảnh: Asia Times
Trí tuệ nhân tạo đang bước vào giai đoạn cạnh tranh khốc liệt nhất từ trước đến nay. Không còn là những bản demo gây ấn tượng ban đầu, các “bộ não nhân tạo” như ChatGPT của OpenAI, Gemini của Google, Claude của Anthropic, Deepseek, Copilot của Microsoft hay Meta AI… đang từng bước trở thành hạ tầng cốt lõi trong nhiều lĩnh vực – từ giáo dục, truyền thông, đến lập trình và hoạch định chiến lược. Nhưng trong cuộc chơi tưởng như toàn “siêu nhân” này, mỗi mô hình lại mang trong mình những ưu thế riêng và cả những điểm yếu không dễ bỏ qua. Trang Asia Times đã "bóc tách" từng hệ thống, để nhìn rõ ai thực sự đang dẫn đầu và vì sao.
1. ChatGPT của OpenAI
ChatGPT, do OpenAI phát triển, là một trong những mô hình AI dễ nhận biết và được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Được xây dựng theo định dạng dựa trên đối thoại, tính linh hoạt đã biến ChatGPT thành một công cụ AI hàng đầu cho cả mục đích sử dụng thông thường và chuyên nghiệp, bao gồm các ngành như dịch vụ khách hàng, sáng tạo nội dung, lập trình và nghiên cứu.
ChatGPT lý tưởng cho nhiều đối tượng người dùng, bao gồm nhà văn, chuyên gia kinh doanh, nhà giáo dục, nhà phát triển và nhà nghiên cứu. Khả năng truy cập miễn phí của nó khiến nó trở thành điểm khởi đầu tuyệt vời cho người dùng thông thường, trong khi các doanh nghiệp, người sáng tạo nội dung và nhà phát triển có thể tận dụng các mô hình tiên tiến của nó để tăng năng suất và tự động hóa.
Nó cũng nằm trong số các mô hình AI thân thiện với người dùng nhất hiện có, có giao diện rõ ràng, phản hồi trực quan và tương tác liền mạch trên nhiều thiết bị. Tuy nhiên, các tổ chức yêu cầu các mô hình AI tùy chỉnh hoặc kiểm soát quyền riêng tư dữ liệu chặt chẽ hơn có thể thấy bản chất nguồn đóng của nó có hạn chế, đặc biệt là khi so sánh với các giải pháp thay thế nguồn mở như LLaMA của Meta.
Đối với các chuyên gia và doanh nghiệp yêu cầu khả năng mạnh mẽ hơn, ChatGPT Pro mở khóa các tính năng lập luận nâng cao thông qua chế độ o1 pro, bao gồm chức năng giọng nói nâng cao và hiệu suất được cải thiện đối với các truy vấn phức tạp.
Một trong những điểm mạnh nhất của ChatGPT là tính linh hoạt và bộ nhớ đàm thoại. Nó có thể xử lý nhiều tác vụ, từ trò chuyện thông thường và viết sáng tạo đến giải quyết vấn đề kỹ thuật, hỗ trợ mã hóa và tự động hóa doanh nghiệp. Khi bộ nhớ được bật, ChatGPT có thể lưu giữ ngữ cảnh trong các tương tác, cho phép trải nghiệm người dùng được cá nhân hóa hơn.
Một lợi thế quan trọng khác là cơ sở người dùng đã được chứng minh của nó—với hàng trăm triệu người dùng trên toàn thế giới, ChatGPT đã trải qua quá trình tinh chỉnh liên tục dựa trên phản hồi trong thế giới thực, cải thiện độ chính xác và khả năng sử dụng của nó. Ngoài ra, khả năng đa phương thức của GPT-4o cho phép nó xử lý văn bản, hình ảnh, âm thanh và video, biến nó thành một công cụ AI toàn diện để tạo nội dung, phân tích và thu hút khách hàng.
Về nhược điểm, thỉnh thoảng ChatGPT có độ trễ trong các bản cập nhật theo thời gian thực. Bên cạnh đó, mô hình độc quyền của nó có nghĩa là người dùng có quyền kiểm soát hạn chế đối với các sửa đổi hoặc tùy chỉnh, vì họ phải tuân thủ các chính sách dữ liệu và hạn chế nội dung của OpenAI.
2. Gemini của Google
Dòng Gemini của Google nổi tiếng với các khả năng đa phương thức và khả năng xử lý ngữ cảnh rộng lớn, khiến nó trở thành một công cụ đa năng cho cả ứng dụng cấp cá nhân và cấp doanh nghiệp.
Người tiêu dùng nói chung và người dùng năng suất được hưởng lợi từ sự tích hợp sâu của Gemini với Google Search, Gmail, Docs và Assistant, khiến nó trở thành một công cụ tuyệt vời để nghiên cứu, soạn thảo email và tự động hóa tác vụ. Người dùng doanh nghiệp và doanh nghiệp thấy giá trị trong việc tích hợp Gemini với Google Workspace, tăng cường khả năng cộng tác trên Drive, Sheets và Meet.
Trụ sở Google tại Mountain View, California, Mỹ. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Các nhà phát triển và nhà nghiên cứu AI có thể tận dụng các khả năng của nó thông qua Google Cloud và Vertex AI, khiến nó trở thành lựa chọn mạnh mẽ để xây dựng các ứng dụng AI và mô hình tùy chỉnh. Các chuyên gia sáng tạo có thể tận dụng các khả năng đa phương thức của nó, làm việc với văn bản, hình ảnh và video. Trong khi đó, sinh viên và nhà giáo dục được hưởng lợi từ khả năng tóm tắt, giải thích các khái niệm và hỗ trợ nghiên cứu của Gemini, khiến nó trở thành một công cụ học thuật mạnh mẽ.
Google Gemini rất dễ tiếp cận, đặc biệt là đối với những người đã quen thuộc với các dịch vụ của Google. Sự tích hợp liền mạch của nó trên toàn bộ hệ sinh thái của Google cho phép áp dụng dễ dàng trong cả ứng dụng cá nhân và doanh nghiệp.
Các phiên bản hiện tại, Gemini 1.5 Flash và Pro, đáp ứng các nhu cầu khác nhau, với Flash cung cấp tùy chọn tinh gọn, tiết kiệm chi phí và Pro cung cấp hiệu suất cao hơn. Trong khi đó, dòng Gemini 2.0, được thiết kế chủ yếu cho mục đích sử dụng của doanh nghiệp, bao gồm các mô hình thử nghiệm như Gemini 2.0 Flash với tốc độ được cải thiện và API trực tiếp đa phương thức, cũng như Gemini 2.0 Pro mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên, hiệu suất của Gemini có thể không nhất quán, đặc biệt là với các ngôn ngữ hiếm hoặc các truy vấn chuyên biệt. Một số phiên bản nâng cao có thể bị giới hạn do thử nghiệm an toàn, làm chậm trễ quyền truy cập rộng rãi hơn. Hơn nữa, sự tích hợp sâu sắc với hệ sinh thái của Google có thể là rào cản đối với người dùng bên ngoài môi trường đó, khiến việc áp dụng trở nên khó khăn hơn.
3. Claude của Anthropic
Claude của Anthropic được biết đến với sự nhấn mạnh vào tính an toàn, luồng hội thoại tự nhiên và hiểu biết ngữ cảnh dạng dài. Nó đặc biệt phù hợp với những người dùng ưu tiên sử dụng AI có đạo đức và cộng tác có cấu trúc trong quy trình làm việc của họ.
Các nhà nghiên cứu và học giả cần duy trì ngữ cảnh dạng dài và ít ảo giác, cũng như các nhà văn và người sáng tạo nội dung được hưởng lợi từ cách tiếp cận có cấu trúc và độ chính xác của nó, sẽ thấy Claude là một trợ lý AI thiết yếu và có lợi.
Các chuyên gia kinh doanh và nhóm có thể tận dụng tính năng "Dự án" của Claude để quản lý nhiệm vụ và tài liệu, trong khi các nhà giáo dục và sinh viên sẽ thấy các rào cản an toàn và phản hồi rõ ràng của nó là lý tưởng để hỗ trợ học tập.
Vì Claude rất dễ tiếp cận đối với những người tìm kiếm AI có cấu trúc, đạo đức với sự hiểu biết ngữ cảnh mạnh mẽ, nên nó phù hợp ở mức độ vừa phải đối với những người dùng sáng tạo, những người có thể thấy các bộ lọc hạn chế của nó hạn chế và không lý tưởng cho những người cần các công cụ động não nhanh, không hạn chế hoặc nội dung do AI tạo ra với mức độ kiểm duyệt tối thiểu.
Ngược lại, Claude 3.5 Sonnet là mô hình hàng đầu, cung cấp khả năng lập luận, tốc độ và hiểu biết theo ngữ cảnh nâng cao cho cả người dùng cá nhân và doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp và nhóm, Gói Claude Team và Enterprise có giá khởi điểm khoảng 25 đô la cho mỗi người dùng mỗi tháng (thanh toán hàng năm), cung cấp các tính năng cộng tác nâng cao.
Không giống như hầu hết các AI, Claude vượt trội về tính an toàn của AI có đạo đức, bộ nhớ đàm thoại mở rộng và quản lý dự án có cấu trúc, khiến nó trở nên lý tưởng cho những người dùng cần hỗ trợ AI đáng tin cậy và được kiểm duyệt tốt. Giao diện trực quan và các công cụ tổ chức của nó giúp tăng năng suất cho các nhà văn, nhà nghiên cứu, nhà giáo dục và chuyên gia kinh doanh.
Tuy nhiên, các bộ lọc an toàn nghiêm ngặt của Claude, mặc dù ngăn chặn nội dung có hại, nhưng đôi khi lại hạn chế tính linh hoạt sáng tạo, khiến nó không phù hợp với các phiên động não mang tính thử nghiệm cao hoặc không bị hạn chế.
4. DeepSeek AI
DeepSeek, một tên tuổi mới từ Trung Quốc, đã nhanh chóng thu hút sự chú ý vì hiệu quả về chi phí và triết lý truy cập mở. Không giống như nhiều mô hình AI đã được thiết lập, DeepSeek tập trung vào việc cung cấp quyền truy cập AI giá cả phải chăng trong khi vẫn duy trì khả năng suy luận mạnh mẽ, khiến nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho cả doanh nghiệp và người dùng cá nhân.
Là một lựa chọn tuyệt vời cho các doanh nghiệp có ý thức về chi phí, các nhà phát triển độc lập và các nhà nghiên cứu cần một giải pháp AI mạnh mẽ nhưng giá cả phải chăng, DeepSeek đặc biệt phù hợp với các công ty khởi nghiệp, tổ chức học thuật và doanh nghiệp cần khả năng suy luận và giải quyết vấn đề mạnh mẽ mà không tốn nhiều chi phí vận hành.
Nó rất dễ tiếp cận đối với cá nhân do mô hình dựa trên web miễn phí của nó và ngay cả các nhà phát triển và doanh nghiệp cũng được hưởng lợi từ API chi phí thấp của mô hình này.
Mô hình mới nhất, DeepSeek-R1, được thiết kế cho các tác vụ lý luận nâng cao và có thể truy cập thông qua cả API và giao diện trò chuyện. Phiên bản trước đó, DeepSeek-V3, đóng vai trò là nền tảng kiến trúc cho các bản phát hành hiện tại, cung cấp cửa sổ ngữ cảnh mở rộng lên tới 128.000 mã thông báo trong khi được tối ưu hóa để tăng hiệu quả.
DeepSeek miễn phí cho người dùng cá nhân thông qua giao diện web, khiến nó trở thành một trong những mô hình AI dễ truy cập nhất hiện có. Tuy nhiên, đối với các ứng dụng kinh doanh, việc sử dụng API có chi phí thấp hơn đáng kể so với các đối thủ cạnh tranh ở Mỹ, khiến nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các doanh nghiệp muốn giảm chi phí.
Một trong những điểm mạnh lớn nhất của DeepSeek là hiệu quả về chi phí. Nó cho phép các doanh nghiệp và nhà phát triển tiếp cận AI mạnh mẽ mà không phải chịu gánh nặng tài chính liên quan đến các mô hình như GPT-4 của OpenAI hoặc Claude của Anthropic. Phương pháp tiếp cận nguồn mở của nó càng làm tăng thêm sức hấp dẫn của nó, vì nó cung cấp trọng số mô hình và tài liệu kỹ thuật theo giấy phép mở, khuyến khích tính minh bạch và cải tiến do cộng đồng thúc đẩy.
Biểu tượng mô hình trí tuệ nhân tạo Deepseek. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Ngoài ra, khả năng lập luận mạnh mẽ của nó đã được đánh giá chuẩn mực so với các mô hình AI hàng đầu, với DeepSeek-R1 cạnh tranh với các mô hình hàng đầu của OpenAI trong các nhiệm vụ giải quyết vấn đề cụ thể.
Nhưng có một vấn đề đáng chú ý với DeepSeek là độ trễ phản hồi của nó, đặc biệt là trong thời gian nhu cầu cao, khiến nó kém lý tưởng hơn cho các ứng dụng thời gian thực, nơi tốc độ là yếu tố quan trọng. Kiểm duyệt và thiên vị cũng là những mối quan ngại tiềm ẩn. DeepSeek tuân thủ các quy định về nội dung tại địa phương, nghĩa là nó có thể khử trùng hoặc tránh các chủ đề nhạy cảm về mặt chính trị, điều này có thể hạn chế sức hấp dẫn của nó trên thị trường toàn cầu.
5. Copilot của Microsoft
Copilot của Microsoft là trợ lý AI tập trung vào năng suất được thiết kế để nâng cao hiệu quả nơi làm việc thông qua tích hợp liền mạch với bộ Microsoft 365. Bằng cách nhúng tự động hóa hỗ trợ AI trực tiếp vào các công cụ như Word, Excel, PowerPoint, Outlook và Teams, Copilot hoạt động như một trợ lý thông minh giúp hợp lý hóa quy trình làm việc, tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại và nâng cao khả năng tạo tài liệu.
Lý tưởng cho các doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp và chuyên gia phụ thuộc nhiều vào các ứng dụng Microsoft 365 cho các hoạt động hàng ngày của họ, Copilot của Microsoft đặc biệt có lợi cho các chuyên gia doanh nghiệp, nhà phân tích tài chính, quản lý dự án và nhân viên hành chính cần hỗ trợ hỗ trợ AI để nâng cao năng suất và giảm thời gian dành cho các tác vụ thường xuyên.
Tuy nhiên, những tổ chức thích các mô hình AI nguồn mở hoặc yêu cầu khả năng tương thích linh hoạt, đa nền tảng có thể thấy Copilot ít phù hợp hơn, đặc biệt là nếu họ dựa vào hệ sinh thái phần mềm không phải của Microsoft cho quy trình làm việc của mình.
Một trong những lợi thế quan trọng nhất của Copilot là tích hợp hệ sinh thái sâu rộng trong Microsoft 365. Đối với các doanh nghiệp và chuyên gia đã sử dụng Microsoft Office, Copilot cải thiện quy trình làm việc bằng cách nhúng các đề xuất và tự động hóa do AI điều khiển trực tiếp vào các ứng dụng quen thuộc.
Khả năng tự động hóa tác vụ của nó là một lợi ích quan trọng khác, giúp người dùng tạo báo cáo, tóm tắt cuộc họp, soạn thảo email và phân tích dữ liệu hiệu quả hơn.
Ngược lại, một trong những nhược điểm đáng kể của Copilot của Microsoft là sự khóa chặt hệ sinh thái của nó - Copilot được kết hợp chặt chẽ với Microsoft 365, nghĩa là toàn bộ tiềm năng của nó chỉ được các tổ chức đã đầu tư vào hệ sinh thái phần mềm của Microsoft nhận ra. Một mối quan ngại khác là tính linh hoạt hạn chế vì thiếu tích hợp của bên thứ ba mở rộng có trong các nền tảng AI mở hơn, khiến việc tùy chỉnh trở nên khó khăn đối với các doanh nghiệp dựa vào nhiều công cụ hơn.
6. Meta AI
Bộ công cụ AI của Meta, được xây dựng trên các mô hình LLaMA có trọng số mở (open-weight LLaMA models), là một bộ AI linh hoạt và thân thiện với nghiên cứu được thiết kế cho cả mục đích sử dụng chung và các ứng dụng chuyên biệt. Phương pháp tiếp cận của Meta ưu tiên phát triển nguồn mở, khả năng truy cập và tích hợp với các nền tảng truyền thông xã hội của mình, khiến nó trở thành một đối thủ độc đáo trong bối cảnh AI.
Nó lý tưởng cho các nhà phát triển, nhà nghiên cứu và những người đam mê AI muốn có các mô hình nguồn mở miễn phí mà họ có thể tùy chỉnh và tinh chỉnh. Nó cũng rất phù hợp với các doanh nghiệp và thương hiệu tận dụng các nền tảng xã hội của Meta, vì AI của nó có thể tăng cường tương tác với khách hàng và tạo nội dung trong các ứng dụng như Instagram và WhatsApp.
Meta AI rất dễ tiếp cận đối với các nhà phát triển và nhà nghiên cứu do tính khả dụng và tính linh hoạt của nguồn mở. Tuy nhiên, các doanh nghiệp và người dùng thông thường có thể thấy nó kém trực quan hơn so với các mô hình AI có các công cụ hướng đến người dùng tinh vi hơn. Ngoài ra, các công ty cần kiểm duyệt nội dung mạnh mẽ và tuân thủ quy định có thể thích các hệ thống AI được kiểm soát chặt chẽ hơn từ các đối thủ cạnh tranh như Microsoft hoặc Anthropic.
Ưu điểm lớn nhất của Meta AI là bản chất mã nguồn mở và có thể tùy chỉnh, cho phép các nhà phát triển tinh chỉnh các mô hình cho các trường hợp sử dụng cụ thể. Điều này thúc đẩy sự đổi mới, tính linh hoạt và tính minh bạch cao hơn so với các hệ thống AI đóng. Meta AI lại được nhúng trong các nền tảng truyền thông xã hội phổ biến như Facebook, Instagram và WhatsApp, mang lại cho nó phạm vi tiếp cận người tiêu dùng lớn và khả năng tương tác theo thời gian thực.
Mặc dù có công nghệ nền tảng mạnh mẽ, giao diện người dùng và khả năng phản hồi của Meta AI đôi khi có vẻ kém tinh tế hơn so với các đối thủ cạnh tranh như OpenAI và Microsoft. Ngoài ra, Meta đã phải đối mặt với những tranh cãi liên quan đến việc kiểm duyệt nội dung và thiên vị, làm dấy lên mối lo ngại về thông tin sai lệch do AI tạo ra và sự giám sát của cơ quan quản lý.
