Vụ kiện và các số liệu từ hồ sơ tòa án
Một vụ kiện hợp nhất đang được thụ lý tại Tòa án Liên bang Bắc California, tập hợp hơn 1.400 đơn kiện từ các hành khách trên khắp nước Mỹ cáo buộc họ là nạn nhân của các vụ tấn công và quấy rối tình dục do tài xế Uber gây ra. Phiên xét xử đầu tiên dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 12/2025, và số lượng nguyên đơn được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng.
Điểm đáng chú ý nhất trong quá trình tố tụng là các số liệu được trích xuất từ hồ sơ nội bộ của Uber. Theo tài liệu của tòa án, trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2022, công ty đã nhận được tổng cộng 400.181 báo cáo liên quan đến tấn công hoặc quấy rối tình dục tại thị trường Mỹ. Tính trung bình, cứ mỗi 8 phút lại có một báo cáo được ghi nhận.
Con số này cao hơn đáng kể so với các báo cáo an toàn mà Uber đã tự nguyện công bố trước đây. Ví dụ, trong báo cáo công bố năm 2019, công ty cho biết đã nhận được gần 6.000 khiếu nại liên quan đến tấn công tình dục trong hai năm 2017 và 2018. Sự chênh lệch lớn giữa số liệu công bố và hồ sơ nội bộ đang là một trong những điểm chính mà phía nguyên đơn tập trung khai thác.
Uber từ lâu vẫn khẳng định nền tảng của mình an toàn, với tỷ lệ chuyến đi không xảy ra sự cố lên tới 99,9%. Tuy nhiên, các chuyên gia về tội phạm học cho rằng vấn đề không nằm ở tỷ lệ phần trăm trên hàng tỷ chuyến đi, mà ở việc các sự cố nghiêm trọng vẫn xảy ra với tần suất đều đặn trong một môi trường được cho là an toàn.
Nhìn lại quá trình xử lý khủng hoảng của Uber
Các vấn đề liên quan đến an toàn và văn hóa doanh nghiệp đã tồn tại ở Uber trong nhiều năm. Một trong những sự kiện châm ngòi cho làn sóng chỉ trích lớn nhất là bài đăng blog của cựu kỹ sư Susan Fowler vào năm 2017, trong đó cô mô tả chi tiết về một môi trường làm việc độc hại và các hành vi quấy rối bị ban lãnh đạo phớt lờ.
Bài viết của Fowler đã tạo ra một cơn bão truyền thông, cộng hưởng với phong trào #MeToo đang lan rộng và châm ngòi cho chiến dịch tẩy chay #UberCestOver (Uber đã hết thời) trên toàn cầu. Hàng ngàn người dùng đã xóa ứng dụng và chia sẻ các trải nghiệm tiêu cực của họ. Sức ép khổng lồ từ công chúng và các nhà đầu tư cuối cùng đã dẫn đến việc nhà sáng lập kiêm CEO lúc đó là Travis Kalanick phải từ chức.
Trước sức ép này, Uber đã thực hiện một loạt thay đổi. Năm 2018, công ty đã dỡ bỏ điều khoản bắt buộc nạn nhân tấn công tình dục phải giải quyết tranh chấp thông qua "trọng tài kín", cho phép họ được đưa vụ việc ra tòa án công khai. Cùng với đó, sau một cuộc điều tra của Ủy ban Cơ hội việc làm bình đẳng (EEOC), Uber đã lập một quỹ trị giá 4,4 triệu USD để bồi thường cho các nạn nhân bị quấy rối bởi nhân viên của hãng.
Mâu thuẫn giữa an toàn và mô hình kinh doanh
Một trong những cáo buộc chính trong vụ kiện hiện tại là việc Uber đã không triển khai các biện pháp an toàn cần thiết để bảo vệ mô hình kinh doanh của mình. Các tài liệu nội bộ và lời khai của nhân chứng cho thấy công ty đã từng nghiên cứu các giải pháp như ghép đôi tài xế và hành khách theo giới tính, ghi hình trong xe, hay các thuật toán phát hiện hành vi bất thường.
Tuy nhiên, nhiều giải pháp trong số này được cho là đã bị trì hoãn hoặc hủy bỏ. Lý do được đưa ra là việc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ có thể làm suy yếu lập luận pháp lý rằng tài xế là "đối tác độc lập". Việc phân loại này giúp Uber tránh được các nghĩa vụ của một người sử dụng lao động truyền thống, qua đó giảm thiểu chi phí và trách nhiệm pháp lý. Theo phía nguyên đơn, đã có một sự đánh đổi giữa việc tối ưu hóa mô hình kinh doanh và việc ưu tiên an toàn tuyệt đối cho hành khách. Vụ kiện sắp tới được kỳ vọng sẽ làm rõ hơn về trách nhiệm của các nền tảng công nghệ trong nền kinh tế chia sẻ.
Theo: The NY Times, Reuters
