Wall Street Journal đưa tin, trong cuộc gặp với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff vào ngày 6/8, Tổng thống Nga Putin tuyên bố sẵn sàng ngừng bắn hoàn toàn nếu Ukraine rút quân khỏi Donetsk, đồng thời cho phép Nga tiếp tục kiểm soát các vùng Donetsk, Luhansk và Crimea.
Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, việc Tổng thống Nga Vladimir Putin buộc Ukraine rút khỏi phần lãnh thổ còn lại của tỉnh Donetsk sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho Kiev, cả về mặt chiến lược lẫn chiến thuật. Điều này sẽ khiến Ukraine mất đi các vị trí phòng thủ then chốt đã được củng cố qua nhiều năm, đồng thời tạo điều kiện để Nga mở rộng tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Ukraine.
Quân đội Ukraine trên chiến trường. Ảnh: Reuters
ISW cảnh báo rằng nếu Ukraine rút lui, các tuyến phòng thủ mới dọc biên giới hành chính Donetsk sẽ trở nên bất lợi, mở ra hướng tấn công thuận lợi cho Nga vào Dnipropetrovsk và Kharkiv. Tổ chức này nhấn mạnh rằng hòa bình sẽ mong manh nếu không có những bảo đảm an ninh vững chắc cho Kiev.
Theo ISW, việc để Nga kiểm soát toàn bộ phần còn lại của Donetsk sẽ giúp lực lượng Nga tiến xa hơn khoảng 82 km về phía tây, tiếp cận Sloviansk và từ đó mở đường tới Izium dọc theo xa lộ E-40, đe dọa trực tiếp Kharkiv. Trong bối cảnh địa hình khu vực thưa dân và trống trải, việc phòng thủ sẽ vô cùng khó khăn. Ngoài ra, Nga có thể tránh các tổn thất lớn bằng cách vượt qua khu vực Pokrovsk–Myrnohrad, chiếm được hệ thống công sự của Ukraine trên tuyến Dobropillia–Bilozerske–Novodonetske–Oleksandrivka mà không cần giao tranh. Đây vốn là tuyến phòng thủ kiên cố nhất ở phía bắc Donetsk, được lực lượng Ukraine xây dựng từ trước xung đột.
Nếu phòng tuyến này bị phá vỡ, Pavlohrad – cách biên giới Donetsk–Dnipropetrovsk 70 km – sẽ trở thành điểm chốt chặn cuối cùng. Tuy nhiên, đặc điểm địa lý tại khu vực này bất lợi cho Ukraine khi các con sông chủ yếu chảy theo hướng đông – tây, khiến chúng khó phát huy hiệu quả phòng thủ trước các đợt tiến công từ phía đông.
Về phương diện chính trị, ISW nhận định yêu cầu của ông Putin là “rộng nhưng phi thực tế”. Theo kế hoạch ngừng bắn mà ông Putin đề xuất với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Nga sẽ giữ toàn bộ Donetsk, Luhansk, cùng các khu vực đã chiếm ở Zaporizhzhia và Kherson, đổi lại việc chấm dứt giao tranh. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo rằng "kịch bản ở Crimea" có nguy cơ lặp lại, đồng thời khẳng định Kiev sẽ không nhượng lãnh thổ. Ukraine cùng các đồng minh châu Âu đã đưa ra đề xuất hòa bình riêng, bác bỏ mọi yêu sách lãnh thổ của Nga và yêu cầu ngừng bắn vô điều kiện trước khi tiến hành đàm phán.
