Ngày 4/8, Ban Quản lý Di sản Văn hóa Thế giới Mỹ Sơn (thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đà Nẵng) thông báo đã phối hợp với Viện Bảo tồn Di tích, Viện Khảo cổ học và Quỹ C.M. Lerici (Italia) công bố kết quả bước đầu của đợt khai quật khảo cổ tại Nhóm tháp L thuộc Khu đền tháp Mỹ Sơn, Đà Nẵng.
Trước đó, theo quyết định ngày 6/5 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Quản lý Di sản Văn hóa Thế giới Mỹ Sơn đã được cấp phép tiến hành khai quật khảo cổ tại nhóm kiến trúc L, phối hợp cùng Viện Khảo cổ học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), Viện Bảo tồn Di tích và Quỹ C.M. Lerici đến từ Italia.
Khu vực nhóm tháp L tại Thánh địa Mỹ Sơn. Ảnh: Anh Đào / Báo Nhân Dân Online.
Hoạt động khai quật diễn ra từ ngày 9/5 đến 30/7 trên diện tích 150m², do Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Quý (Viện Khảo cổ học) chủ trì. Mục tiêu chính của đợt khai quật này là mở rộng phạm vi khảo sát về phía sườn đồi phía Đông của nhóm L; đồng thời làm rõ thêm các đặc điểm cấu trúc của hệ thống tường gạch bao quanh các kiến trúc L1 và L2.
Các chuyên gia cũng tiến hành phân tích, phân loại loại hình ngói lợp trong hai kiến trúc L1 và L2 cùng với việc thu thập các hiện vật gốm liên quan. Việc bóc tách các phần kiến trúc bị sụp đổ bên trong và ngoài L1 cũng được thực hiện nhằm làm rõ hiện trạng bảo tồn, phục vụ cho việc hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật đề xuất dự án bảo tồn, tu bổ khu nhóm L trong tương lai.
Địa điểm nhóm tháp L vốn đã được nhà nghiên cứu Henri Parmentier thuộc Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp ghi nhận từ đầu thế kỷ 20, như một công trình có hình dạng phòng dài, lợp ngói, với hai cửa đối diện. Đây là lần thứ hai khu vực này được tổ chức khai quật, sau lần đầu tiên vào năm 2019.
Qua gần hai tháng làm việc, nhiều hố khai quật mới đã được mở, cho phép các nhà khảo cổ tiến hành bóc tách có hệ thống những lớp vật liệu sụp đổ cả bên trong và xung quanh L1. Những công đoạn này đã giúp lộ rõ các chi tiết kiến trúc, đồng thời cung cấp dữ liệu về trình tự sụp đổ và quá trình biến đổi của di tích qua thời gian.
Đặc biệt, nhiều mảnh gốm và loại ngói lợp khác nhau đã được phát hiện nằm ngay trên nền móng và lối đi xung quanh kiến trúc L1. Những bằng chứng khảo cổ cũng cho thấy ảnh hưởng rõ rệt của thiên tai và chiến tranh, đặc biệt là sự tàn phá từ bom đạn khiến phần mái gỗ lợp ngói sụp đổ trước, tiếp đến là các mảng tường.
Dựa trên những phân tích ban đầu, các nhà nghiên cứu nhận định rằng quần thể kiến trúc thuộc nhóm L có niên đại muộn, khoảng vào thế kỷ 13 và có thể tiếp tục được sử dụng cho đến đầu thế kỷ 14. Với giá trị lịch sử và kiến trúc quan trọng, khu vực nhóm L cần được bảo tồn nguyên vẹn để phục vụ cho công tác nghiên cứu cũng như phát huy giá trị di sản trong dài hạn.
