Tuần qua chứng kiến những động thái mới về thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, động thái rút khỏi địa vị nền kinh tế đang phát triển trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) của Trung Quốc, cùng nhiều tranh cãi xung quanh kế hoạch áp phí 100.000 USD đối với thị thực H-1B của Mỹ…
Dưới đây là những thông tin và sự kiện kinh tế thế giới đáng chú ý trong tuần từ ngày 21-27/9 do VnEconomy điểm lại:
Tổng thống Trump có những động thái mới về thuế quan
Hôm 25/9, ông Trump thông báo một loạt kế hoạch áp thuế quan mới, bao gồm 100% với thuốc có thương hiệu, 25% với xe tải nặng và 50% với tủ bếp nhập khẩu. Ngoài ra, đồ nội thất bọc nệm sẽ chịu mức thuế quan mới 30% từ tuần tới.
Trước đó một ngày, Mỹ khởi động các cuộc điều tra nhằm vào robot, máy móc công nghiệp và thiết bị y tế nhập khẩu. Các cuộc điều tra như thế này thường được thực hiện để làm cơ sở áp thuế quan mới.
Argentina chìm trong khủng hoảng kinh tế, Mỹ cân nhắc hỗ trợ
Hôm 24/9, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Washington đang thảo luận một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ hỗ trợ Argentina và có thể mua trái phiếu bằng đồng USD của chính phủ nước này. Chính phủ của Tổng thống Javier Milei đang đối mặt nhiều thách thức lớn khi nền kinh tế lún sâu hơn vào khủng hoảng dù Argentina đã nhận được gói cứu trợ hàng chục tỷ USD từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Trong tuần trước, nước này đã bán ra khoảng 1 tỷ USD dự trữ ngoại hối để bảo vệ tỷ giá đồng nội tệ đang đương đầu áp lực giảm giá mạnh.
Trung Quốc tìm kiếm ảnh hưởng lớn hơn trên thị trường vàng quốc tế
Trung Quốc gần đây đã có những bước đi nhằm gia tăng ảnh hưởng trên thị trường vàng toàn cầu, như một phần trong nỗ lực giảm phụ thuộc vào đồng USD và đẩy mạnh quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.
Theo tiết lộ của những nguồn tin cậy với hãng tin Bloomberg, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đang mời chào ngân hàng trung ương của những quốc gia thân thiện với Bắc Kinh sử dụng Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE) làm nơi mua và cất giữ vàng dự trữ của các quốc gia đó. Ngoài ra, nước này cũng công bố một dự thảo quy định nhằm tạo điều kiện dễ dàng hơn cho việc nhập khẩu vàng.
Châu Âu tìm cách tăng sức ép lên Nga
Đối mặt với sức ép lớn từ Mỹ đòi hỏi các nước đồng minh và đối tác gây áp lực với Nga nhằm buộc Moscow chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, Ủy ban châu Au (EC) đã đề xuất gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga. Gói trừng phạt mới này không chỉ nhắm đến các ngân hàng và tàu chở dầu của Nga, mà còn lần đầu tiên nhằm vào các nền tảng tiền điện tử mà Nga sử dụng. Đặc biệt, EU đã đề xuất chấm dứt tất cả các giao dịch mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga sớm hơn một năm, cụ thể là vào ngày 1/1/2027.
Ngoài ra, châu Âu còn chuẩn bị đề xuất áp thuế quan lên dầu Nga.
Hàn Quốc chần chừ với kế hoạch đầu tư vào Mỹ
Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters hôm 22/9, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung cho rằng nền kinh tế Hàn Quốc có thể rơi vào khủng hoảng tài chính tương tự như cuộc khủng hoảng năm 1997 nếu Seoul chấp nhận các yêu cầu về đầu tư của Mỹ trong đàm phán thương mại mà không có biện pháp bảo vệ. Vì mối lo ngại này của phía Hàn Quốc, thỏa thuận thuơng mại Mỹ - Hàn Quốc, bao gồm nội dung Hàn Quốc đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ, đến nay vẫn chưa được chính thức ký kết.
Ấn Độ phát động chiến dịch dùng hàng nội địa thay cho hàng nhập khẩu
Giữa lúc bị Mỹ áp thuế quan 50%, Ấn Độ ủng hộ các nhà sản xuất của mình bằng cách phát động một chiến dịch kêu gọi người dân dùng hàng nội địa thay cho hàng nhập khẩu. Ngày 25/9, Đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) cầm quyền của Thủ tướng Narendra Modi phát động chiến dịch “swadeshi” - cụm từ dùng để chỉ hàng hóa sản xuất tại Ấn Độ, theo đó kêu gọi người dân sử dụng hàng nội địa. Theo kế hoạch, chiến dịch này sẽ kéo dài 3 tháng từ ngày 25/9/2025 cho tới ngày 25/12/2025.
Kế hoạch áp phí 100.000 USD đối với thị thực H-1B của Tổng thống Trump gây nhiều lo ngại
Việc ông Trump đưa ra kế hoạch áp phí 100.000 USD đối với thị thực H-1B đã gây nhiều lo ngại trong cộng đồng doanh nghiệp Mỹ và những quốc gia có nhiều lao động làm việc tại Mỹ theo diện này như Ấn Độ. Theo một phân tích của tờ báo Financial Times, các doanh nghiệp Mỹ có thể phải trả thêm 14 tỷ USD mỗi năm để tuyển dụng người lao động nước ngoài trình độ cao nếu ông Trump triển khai việc áp phí thị thực H-1B như vậy.
Mức phí này cũng làm căng thẳng Mỹ - Ấn gia tăng, vì bị xem như một rào cản ngăn lao động Ấn Độ vào Mỹ. Trong năm tài chính 2024, kết thúc vào ngày 30/9/2024, Mỹ cấp tổng cộng 399.395 thị thực H-1B. Trong đó, riêng Ấn Độ chiếm 71%.
Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett thoái hết vốn khỏi hãng xe điện Trung Quốc BYD
Vào năm 2008, tập đoàn Berkshire Hathaway của ông Buffett bắt đầu mua cổ phần trong BYD với số tiền đầu tư ban đầu là 230 triệu USD. Quý 2/2022, giá trị của vị thế này đạt mức 9 tỷ USD. Từ tháng 8/2022, Berkshire bắt đầu bán cổ phiếu BYD, và đến cuối tháng 3 /2025, việc thoái vốn đã hoàn tất, với giá trị nắm giữ của Berkshire trong BYD giảm còn 0.
Đồng USD hồi phục nhờ loạt số liệu khả quan của kinh tế Mỹ
Chỉ số Dollar Index đo sức mạnh đồng USD đã tăng 0,55% trong tuần này và tăng hơn 0,4% trong vòng 1 tháng trở lại đây - theo dữ liệu từ trang MarketWatch. Động lực cho sự phục hồi này của USD là các số liệu kinh tế Mỹ khả quan hơn dự báo, gồm số người xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu ít hơn kỳ vọng và số liệu tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý 2 được điều chỉnh tăng mạnh.
Tuy nhiên, báo cáo từ Bộ Thương mại Mỹ hôm 26/9 đã đưa áp lực mất giá trở lại đối với USD. Nguyên nhân là mức tăng trong tháng 8 của chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) phù hợp với dự báo của giới phân tích, nên đã thúc đẩy kỳ vọng vào việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm thêm lãi suất.
Trung Quốc tiếp tục giữ nguyên lãi suất
Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) ngày 22/9 giữ nguyên lãi suất tháng thứ tư liên tiếp, dù Fed đã tiến hành hạ lãi suất vào tuần trước. Quyết định này phù hợp với dự báo của giới chuyên gia kinh tế rằng nhà chức trách Trung Quốc sẽ tránh việc có những biện pháp kích cầu lớn giữa lúc thị trường chứng khoán nước này đang trong một đợt tăng điểm mạnh, bởi làm như vậy có thể dẫn tới tình trạng bong bóng. Việc Trung Quốc giữ nguyên lãi suất sau động thái hạ lãi suất của Fed được cho là sẽ duy trì xu hướng tăng giá của nhân dân tệ so với USD.
OECD dự báo kinh tế toàn cầu giảm tốc
Hôm 23/9, Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ chậm lại từ 3,4% trong năm 2024 xuống còn 3,2% trong năm 2025 và 2,9% vào năm 2026. Nguyên nhân là thuế quan cao và sự bất định do thuế quan làm giảm đầu tư và thương mại.
Trong đó, OECD dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đạt 4,9% vào năm 2025 và 4,4% vào năm 2026; tăng trưởng kinh tế Mỹ đạt 1,8% trong năm 2025 và tiếp tục giảm xuống 1,5% vào năm 2026.
Trung Quốc không còn là nước đang phát triển trong WTO
Trung Quốc ngày 24/9 chính thức tuyên bố từ bỏ địa vị nước đang phát triển trong WTO. Trung Quốc, với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đã bị Mỹ chỉ trích từ lâu về việc duy trì địa vị nước đang phát triển trong WTO - địa vị mang lại cho Bắc Kinh nhiều lợi thế trong các thỏa thuận thương mại quốc tế.
Việc Trung Quốc rút khỏi địa vị nước đang phát triển trong WTO chỉ ảnh hưởng tới các cuộc đàm phán trong tương lai, và không có ảnh hưởng gì đến các thỏa thuận hiện có. Ngoài ra, Trung Quốc hiện đang là một quốc gia có thu nhập trung bình, và Bộ Thương mại nước này khẳng định rằng Trung Quốc vẫn là một phần của thế giới đang phát triển.
Giá vàng và giá bạc cùng giữ đà tăng nóng
Tuần này, giá vàng giao ngay trên thị trường thế giới tăng 1,9%, đánh dấu tuần tăng thứ sáu liên tục. Đầu tuần, giá vàng giao ngay lập kỷ lục mọi thời đại ở mức hơn 3.790 USD/oz. Giá bạc cũng chốt tuần ở mức cao nhất 14 năm.
Một vài động lực tăng giá cho kim loại quý là nhu cầu phòng ngừa rủi ro trong một thế giới nhiều bất ổn, xu hướng đa dạng hóa dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương, và việc Fed hạ lãi suất.
Chính phủ Mỹ trước nguy cơ đóng cửa
Chính phủ Mỹ lại đang đứng trước nguy cơ phải đóng cửa vì hết tiền. Hôm 19/9, Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua một dự luật tạm thời để cấp ngân sách hoạt động cho Chính phủ đến ngày 21/11. Tuy nhiên, các nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ ở Thượng viện đã bác bỏ dự luật này.
Sự bế tắc có thể khiến Chính phủ Mỹ đóng cửa một phần từ ngày 1/10 vì chưa có kế hoạch ngân sách cho năm tài khóa mới sau khi tài khóa cũ kết thúc vào ngày 30/9.
TikTok Mỹ được định giá 14 tỷ USD
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/9 đã ký một sắc lệnh điều hành nói rằng kế hoạch chuyển nhượng TikTok tại Mỹ cho các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế do ông thúc đẩy sẽ đáp ứng các yêu cầu của đạo luật năm 2024 do Quốc hội Mỹ ban hành. Cùng ngày, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho biết thương vụ chuyển nhượng trên sẽ định giá của TikTok Mỹ ở mức gần 14 tỷ USD.
Nhóm nhà đầu tư tiềm năng của TikTok hiện vẫn chưa được quyết định. Theo nguồn tin của hãng tin CNBC, Oracle, Silver Lake Management LLC và công ty đầu tư MGX của Abu Dhabi đang thảo luận về việc đầu tư vào TikTok Mỹ và vị trí trong hội đồng quản trị của công ty liên doanh tiếp quản nền tảng này.
