Dự án được Vingroup hỗ trợ hơn 100 tỷ đồng, phủ khắp 38 tỉnh Việt Nam: "Đây là bước đột phá của ngành Y"

Markettimes 3 Giờ trước

Sinh ra ở Si Ma Cai, một huyện nghèo xa xôi của tỉnh Lào Cai, từ nhỏ, cậu bé người Mông Giàng A Sếnh đã phải chứng kiến nhiều người dân bản khổ sở vì ốm đau, có người tử vong vì những căn bệnh không đến nỗi hiểm nghèo.

“Ngày xưa, có người bị tiêu chảy cấp, lỵ mà cũng chết. Có đứa bé bị tiêu chảy nhưng người nhà lại chỉ mời thầy mo về cúng vì cho rằng bị “ma làm”. Cúng 2- 3 ngày liền, cuối cùng, đứa bé bị mất nước, đến bệnh viện thì không cứu được nữa. Thời đó, khó khăn lắm, thông tin chẳng biết, xe máy không có, điện thoại chẳng có để gọi, nên có những ca bệnh tử vong rất đáng tiếc”, A Sếnh kể.

“Lúc nhỏ tôi sợ lắm, cứ nghĩ ‘ôi mới thế mà đã chết’. Lớn lên tôi mới hiểu, những ca đó tử vong có thể là do thiếu hiểu biết thôi. Tôi nghĩ sau này mình phải đi học y. Dù không giỏi nhưng mình cũng có hiểu biết để giúp được phần nào, hoặc ít nhất là khuyên bà con nên tới bệnh viện chữa trị. Gia đình cũng rất ủng hộ tôi học y để về giúp đỡ gia đình, bà con”.

Tốt nghiệp bác sĩ đa khoa, Giàng A Sếnh trở thành bác sĩ đầu tiên trong gia đình và cũng là người đầu tiên của bản làng vùng cao. Năm 2015, anh về làm việc tại BV Đa khoa Huyện Si Ma Cai. Nhưng thời gian đầu làm việc, mọi thứ không đơn giản như Sếnh từng nghĩ…

“Từ lúc đi học về, tôi đã cứu được cả chục người ngộ độc lá ngón”

“Tôi nhớ mình từng gặp một ca mà bệnh nhân chỉ kêu đau, nhưng đau đến nỗi mà ngất lên ngất xuống, dùng thuốc giảm đau mà không đỡ. Tôi hỏi nhưng cũng không được nhiều vì không biết tiếng của người bệnh”, vị bác sĩ sinh năm 1989 nhớ lại.

Sau đó, nhờ một bác sĩ đàn anh của A Sếnh nhận định nhiều khả năng bệnh nhân bị bệnh về não, kết hợp các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán khác, anh đã đưa ra được phương án điều trị phù hợp. Người bệnh xuất viện khoẻ mạnh về nhà, nhưng chàng bác sĩ trẻ thì toát mồ hôi. Anh nhớ mình đã từng học về bệnh cảnh này, nhưng vì lần đầu gặp trong thực tế, chưa có kinh nghiệm nên lúng túng. Từ đó, A Sếnh quyết tâm phải đi học để nâng cao trình độ, có nhiều cơ hội va chạm với các ca bệnh khó hơn để rèn luyện chuyên môn.

Dự án 585 của Bộ Y tế đem đến cho A Sếnh một cơ hội lớn. Anh là một trong số các bác sĩ vùng cao được chọn đi học lớp bác sĩ Chuyên khoa I (CKI) trong 2 năm (2021 – 2023).

Trở về BV Huyện Si Ma Cai sau khóa học, Giàng A Sếnh vững vàng, tự tin hơn hẳn. Có đêm, 1 bệnh nhi mới hơn 1 tháng tuổi bị suy hô hấp, viêm phổi nặng, được đưa vào cấp cứu. Nếu như mấy năm trước, trường hợp này sẽ phải chuyển tuyến trên. Nhưng nhờ những kiến thức được đào tạo bài bản theo kiểu “cầm tay chỉ việc” ở lớp của Dự án 585, cùng sự hỗ trợ trực tuyến từ bác sĩ ở tuyến Trung ương, Giàng A Sếnh đã kịp thời giúp cháu bé qua cơn nguy kịch.

“Tôi đã can thiệp được khoảng 20 ca khó”, A Sếnh kể.

“Sau khi đi học CKI về, tôi thấy mình có nhiều kiến thức chuyên sâu hơn, tự tin và chẩn đoán nhanh hơn trong việc điều trị các ca bệnh nặng, ca khó. Bây giờ, tôi có thể làm các thủ thuật để cứu bệnh nhân ngay lập tức như đặt nội khí quản, thở máy cho bệnh nhân hoặc hồi sức tim phổi... Đây là những thủ thuật mà tôi không dám hoặc không biết làm trước đây”.

Có một thành tích mà Giàng A Sếnh rất tự hào, đó là anh đã giúp cứu sống được nhiều bệnh nhân ngộ độc lá ngón. “Từ khi đi học về, tôi đã điều trị cho hơn chục ca ngộ độc lá ngón vào BV Huyện Si Ma Cai. Nhờ điều trị đúng cách và kịp thời nên không có ca nào tử vong. Đây là điều mà trước khi đi học lớp CKI tôi không làm được”.

“Xung quanh tôi, người thân, hàng xóm... giờ ai ốm cũng gọi “bác sĩ Sếnh”. Ở bệnh viện, mọi người trêu tôi ‘hình như bệnh nhân ai cũng là người nhà của bác sĩ Sếnh’. Tôi cười bảo: ‘Đâu có. Tất cả đồng bào ở Si Ma Cai ai cũng là người nhà của bác sĩ Sếnh mà’”, Giàng A Sếnh vui vẻ nói.

“Ai đi học Dự án 585 cũng sướng lắm”

“Trước khi đi học lớp CKI, tôi chỉ biết cắt ruột thừa hoặc những cái đơn giản thế thôi. Đa phần các ca bệnh khó mà tôi và đồng nghiệp không làm được thì sẽ chuyển lên tuyến trên”, bác sĩ Lý Minh Văn (SN 1988), đồng nghiệp của bác sĩ Giàng A Sếnh ở BV Huyện Si Ma Cai nhớ lại.

Bác sĩ trẻ người Nùng nói 2 năm học theo chương trình đào tạo bác sĩ CKI của Dự án 585 đã tác động mạnh mẽ đến con đường sự nghiệp của anh. “Tôi học lớp CKI về khoa Ngoại. Lý thuyết tôi học chủ yếu tại ĐH Y Hà Nội và sau đó thực hành ở các bệnh viện Việt Đức, Xanh Pôn và BV ĐH Y. Khoa học của Dự án 585 rất hay khi có hình thức học 1 thầy - 1 trò. Đến bây giờ, sau khi đã tốt nghiệp, tôi vẫn liên hệ với các thầy và các bạn cũng như các anh chị em trong Dự án. Chúng tôi có nhóm Zalo, mỗi khi gặp ca bệnh khó cần hội chẩn hoặc có gì cần giúp đỡ, chúng tôi đều trao đổi qua đó”, bác sĩ Văn kể.

Sau khi đi học CKI về, bác sĩ Văn được tiếp cận với những kỹ thuật phẫu thuật mới và cả những kỹ thuật cấp cứu ban đầu, những ca bệnh thường gặp ở tuyến huyện để phục vụ bà con.

“Năm 2023, sau khi học xong, tôi tự tin làm các loại phẫu thuật mà trước đó mình không thể làm được như cắt lách, nối ruột hay xử lý những chấn thương ổ bụng, mổ kết hợp xương đùi, xương cánh tay...”

“Mỗi ca điều trị thành công, nghe đồng bào nói ‘Cảm ơn bác sĩ chữa cho mình nhé’, thấy vui lắm. Ở Si Ma Cai, đa phần bà con đều khó khăn, chỉ khám chữa bệnh bằng thẻ bảo hiểm thôi. Nếu chuyển lên tuyến trên thì họ ngại đường xa, đi lại ăn ở tốn kém, nên trước đây, nhiều bệnh nhân nghe phải chuyển viện thì nói luôn ‘Mình không có tiền đâu. Nếu bác sĩ bảo chuyển đi thì mình chỉ có đi về thôi’. Bây giờ đi học về, chữa được cho nhiều người không cần chuyển tuyến, họ mừng, chúng tôi cũng mừng”, bác sĩ Văn nói.

“Sau khi học xong CKI, tôi đã triển khai được nhiều dịch vụ khám chữa bệnh. Lãnh đạo bệnh viện cũng động viên tôi cố gắng sau này học thêm nhiều kỹ thuật để phát triển tại địa phương. Mình ở tuyến huyện thật đấy, nhưng mình có thể làm được các dịch vụ, kỹ thuật của tuyến tỉnh”, Lý Minh Văn hào hứng nói.

Còn đồng nghiệp Giàng A Sếnh của anh thì chia sẻ: “Chương trình bác sĩ CKI của Dự án rất hay ở chỗ đào tạo nhiều bạn miền núi, những người sinh ra và lớn lên và làm công tác chuyên môn tại địa phương. Khi đi học về, tôi bảo với các bạn trong bệnh viện là “hãy học chương trình của Dự án 585 đi, học ở trường nào cũng được. Chương trình này hay lắm, học 1 thầy - 1 trò. Mình theo thầy 2 năm trời thì ít nhất cũng phải học được gì cho bản thân và mang về phục vụ người bệnh’”.

“Các thầy cô ở trường rất quan tâm. Gặp học viên Dự án 585, các thầy cô đều khuyên ‘Khi về quê, các em phải tự giải quyết các việc khó, ca khó thì lúc học ở đây phải cố gắng hơn các bạn khác’. Các thầy tạo điều kiện cho những học viên như tôi rất nhiều. Tôi thấy ai đi học CKI của Dự án 585 cũng sướng lắm”, bác sĩ Giàng A Sếnh vừa nói vừa cười vui vẻ.

Theo bác sĩ Sếnh, có 3 thứ anh thấy “được nhất” từ lớp CKI của Dự án 585. Thứ nhất, anh có được kiến thức chuyên môn sâu. Thứ hai, anh có được tình cảm của các thầy cô, anh chị của các bệnh viện. “Kể cả bây giờ, mỗi khi gặp ca bệnh khó, tôi vẫn gọi được thầy cô, các anh chị ở các tuyến bệnh viện trên Hà Nội để hội chẩn cùng”.

“Thứ ba, có được sự đồng hành của các anh chị bên Bộ Y tế và Quỹ Thiện Tâm (thuộc Tập đoàn Vingroup - PV). Hàng tuần, các anh chị bên Quỹ Thiện Tâm đều nhắn hỏi ‘các em học đến đâu rồi, sắp thi chưa, trước khi thi các em ôn được gì chưa, có khó khăn gì không…’ Thực sự là các anh chị quan tâm như người nhà”, anh Sếnh cho biết.

Vì có nhiều “cái được” như vậy nên anh Sếnh, anh Văn đều mong muốn sau này có cơ hội học lên Chuyên khoa II để nâng cao tay nghề, tiếp tục điều trị cho người dân Si Ma Cai.

“Đầu tư 200 triệu đào tạo một bác sĩ, hiệu quả thu lại lớn vô cùng”

Nguồn nhân lực y tế chất lượng cao tại các huyện vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo từ lâu luôn là bài toán khó đối với ngành y.

Theo ước tính của Bộ Y tế, chỉ tính tại 62 huyện nghèo trên cả nước, hệ thống các bệnh viện tuyến huyện cần tới hàng nghìn bác sĩ chuyên khoa. Trước yêu cầu cấp thiết này, năm 2013, Bộ Y tế triển khai dự án “Thí điểm đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn” (Dự án 585), với kỳ vọng đây sẽ là lực lượng chính lấp đầy khoảng trống thiếu hụt nhân lực trình độ cao ở hệ thống y tế cơ sở.

Đến năm 2020, sau 8 năm thực hiện, Dự án khép lại giai đoạn 1, bổ sung hơn 350 bác sĩ cho các huyện nghèo tại 22 tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung và Tây Nguyên.

Theo PGS. TS Nguyễn Tuấn Hưng – Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Y tế, Phó giám đốc Dự án 585, thành công trên cho thấy hướng đi đúng đắn và cần thiết triển khai giai đoạn 2. Thế nhưng, Bộ Y tế khi đó lại đối mặt với bài toán khó về ngân sách. Thấu hiểu ý nghĩa của chương trình, Quỹ Thiện Tâm đã quyết định đồng hành cùng ngành y tế trong thời điểm Dự án ở giai đoạn khó khăn nhất. Năm 2021, đúng dịp kỷ niệm Ngày thầy thuốc Việt Nam 27/2, Quỹ Thiện Tâm và Bộ Y tế đã ký thỏa thuận hợp tác đào tạo bác sĩ chuyên khoa I, II cho các huyện khó khăn.

PGS. TS Nguyễn Tuấn Hưng khẳng định, Dự án 585 là bước đột phá của ngành Y tế trong việc tiến tới bảo đảm đủ số lượng nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn và kỹ thuật cao đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân ở địa phương còn khó khăn. Qua đó, tạo cơ hội cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng ngày một tốt hơn, đồng thời hạn chế chuyển tuyến điều trị không cần thiết, góp phần giảm quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, tránh lãng phí cho người dân, cộng đồng và xã hội.

Về sự hợp tác này, ông Lý Minh Tuấn – Giám đốc Quỹ Thiện Tâm của Tập đoàn Vingroup cho hay: “Việc hỗ trợ Dự án 585 xuất phát từ chính sứ mệnh mà Quỹ Thiện Tâm đã làm trong nhiều năm qua, đó là mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người Việt. Đây là một trong số nhiều dự án mà Quỹ đã làm cho xã hội nói chung và ngành Y tế nói riêng. Cái mà chúng tôi thấy được nhiều nhất là lần này Quỹ trực tiếp tham gia vào việc đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao trình độ của đội ngũ bác sĩ tuyến cơ sở ở nhiều địa phương trên cả nước. Đây được coi là sự đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất và có giá trị lâu dài, bền vững”.

Theo ông Lý Minh Tuấn, chi phí hỗ trợ đào tạo một bác sĩ CKI là khoảng 200 triệu đồng. Nhưng khi học xong trở về quê hương, họ có thể cứu chữa hàng nghìn bệnh nhân mà không phải chuyển tuyến trên. Thậm chí, các bác sĩ này có thể trở thành hạt nhân để thành lập các chuyên khoa ngay tại cơ sở. Họ có thể truyền lại năng lực, kinh nghiệm cho các bác sĩ khác. Hiệu quả từ việc này mang lại là cực kỳ to lớn.

Giám đốc Quỹ Thiện Tâm cho biết, điểm khác biệt lớn đầu tiên của Dự án 585 trong giai đoạn 2 này chính là tiêu chí. Quỹ Thiện Tâm chỉ chọn các bác sĩ đã và đang làm việc tại tuyến huyện, chứ không phải các bác sĩ mới ra trường. Các bác sĩ này đã có gia đình và gắn bó với quê hương, học xong chắc chắn sẽ về phục vụ bệnh nhân địa phương. Quỹ đến tận nơi để tìm hiểu thực tế ở bệnh viện có nhu cầu không, khoa nào đang yếu, đang thiếu...

Quỹ Thiện Tâm cũng phối hợp với Bộ Y tế làm việc với Ban Giám hiệu, các thầy cô của các trường y dược hàng đầu Việt Nam như ĐH Y Hà Nội, ĐH Y Thái Nguyên, ĐH Y Cần Thơ... để thiết kế một chương trình đào tạo riêng cho học viên của lớp CKI của Dự án 585. Bác sĩ sẽ học nội trú và được đào tạo theo kiểu “cầm tay chỉ việc” 1 thầy – 1 trò. Lớp học 24 tháng liên tục, chỉ có nghỉ Tết, không nghỉ hè. Chương trình tập trung nhiều vào thực hành các ca mổ khó, ca bệnh khó tại các bệnh viện Trung ương.

Bên cạnh đào tạo về bác sĩ, Quỹ đã làm việc với Bộ Y tế và đề xuất là sẽ xem xét các bệnh viện tuyến huyện xem thiếu máy móc, trang thiết bị gì.. để Quỹ có thể hỗ trợ.

“Mục tiêu là khi chúng tôi vừa có được nhân lực bác sĩ sau khi đào tạo cũng có thêm các trang thiết bị, máy móc đồng bộ để hỗ trợ việc chăm sóc sức khỏe bà con. Điều này có nghĩa là khi trở về, các bác sĩ sẽ làm được luôn. Cách làm này có thể hơi tốn so với cách ở giai đoạn 1, nhưng chúng tôi hướng đến hiệu quả thực sự, thật rõ ràng. Sau khi đào tạo xong, học viên sẽ trở thành bác sĩ thực chiến và về làm việc ở quê hương được ngay”, ông Lý Minh Tuấn chia sẻ.

“Trong thời gian tới, Quỹ Thiện Tâm sẽ tiếp tục đồng hành với Dự án 585 của Bộ Y tế, bởi chương trình này rất ý nghĩa. Quỹ sẽ thành lập một câu lạc bộ các bác sĩ đã được đào tạo trong Dự án. Đây là nơi các bác sĩ có thể chia sẻ chuyên môn, trao đổi nghiệp vụ khi có ca bệnh khó, đồng thời là những cánh tay nối dài để Quỹ hỗ trợ kịp thời những trường hợp bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn ngay tại tuyến cơ sở”, Giám đốc Quỹ Thiện Tâm nói.

Từ năm 2021 – 2024, Quỹ Thiện Tâm đã tài trợ Dự án 585 với tổng kinh phí 80 tỷ đồng để tổ chức 13 lớp với 450 bác sĩ, đào tạo 11 chuyên ngành, bao gồm nội, ngoại, sản, nhi, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm, gây mê hồi sức, hồi sức cấp cứu, truyền nhiễm, răng hàm mặt và y học cổ truyền.

Trong đó, có 3 lớp đã bế giảng với 150 bác sĩ tốt nghiệp trở về công tác tại địa phương. Theo kế hoạch, trong năm 2025, Quỹ Thiện Tâm sẽ hỗ trợ kinh phí đào tạo thêm 150 bác sĩ. Như vậy, tính đến hết năm nay, Dự án 585 giai đoạn 2 sẽ đào tạo được 600 bác sĩ chuyên khoa, gấp gần 2 lần so với giai đoạn 1. Đây là sự bổ sung chất lượng và kịp thời về nguồn nhân lực cho hơn 140 bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện của 38 tỉnh, thành trải dài khắp các khu vực thuộc Miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ.

Xem bản gốc