Địa đạo Vịnh Mốc được xem là một trong những huyền thoại bất tử ở Quảng Trị, là nơi che chở và ươm mầm hy vọng trong cuộc chiến trường kỳ của miền đất lửa, đồng thời cũng là một trong những công trình tiêu biểu nhất cho ý chí chiến đấu ngoan cường của cha ông.
Nói đến vùng đất Quảng Trị, người ta sẽ nhớ nhiều về một mảnh đất đã phải chịu nhiều đau thương trong chiến tranh. Mặc dù khói lửa đã đi qua nhưng những nỗi đau từ cuộc chiến vẫn còn hiển hiện ở đó và những di tích lịch sử tại đây, như một chứng nhân để nhắc nhở thế hệ sau về một thời kỳ oanh liệt của cha ông tại miền đất lửa. Một trong những di tích lịch sử nổi bật ở Quảng Trị được nhắc đến nhiều nhất đó chính là địa đạo Vịnh Mốc, đây được ví von như là một công trình kiến trúc tuyệt tác dưới lòng đất, minh chứng cho sức sáng tạo, sự kiên trì, bền bỉ và ý chí quật cường của quân và dân Vĩnh Linh.
Địa đạo Vịnh Mốc Quảng Trị là di tích lịch sử nổi tiếng. Ảnh: ST
Lịch sử xây dựng địa đạo Vịnh Mốc Quảng Trị
Địa đạo Vịnh Mốc nằm ở thôn Vịnh Mốc, xã Kim Thạch, huyện Vĩnh Linh, cách trung tâm của thị trấn Cửa Tùng 6km, nơi đây được ví von là một huyền thoại bất tử trên vùng đất lửa. Địa đạo được xây dựng từ năm 1965 đến 1967, trên một ngọn đồi đất đỏ bazan hướng ra phía biển với diện tích khoảng 7 hecta.
Trong kháng chiến chống Mỹ thì Vĩnh Linh là một trong những nơi phải hứng chịu một khối lượng bom đạn rất lớn, chỉ riêng giai đoạn năm 1965 đến năm 1972 vùng đất này đã phải hứng chịu hơn nửa triệu tấn bom đạn. Nếu như tính bình quân thì mỗi người dân ở Vĩnh Linh đã phải chịu khoảng 7 tấn bom đạn các loại.
Năm 1965, dưới sự pháo kích liên tục từ quân địch ngôi làng Vịnh Mốc đã bị phá hủy hoàn toàn, tuy nhiên với tinh thần “một tấc không đi một ly không rời” người dân ở đây đã xây dựng nên địa đạo Vịnh Mốc và chuyển cuộc sống từ trên mặt đất xuống dưới lòng đất. Địa đạo Vịnh Mốc là sự kết hợp tuyệt vời của hệ thống các địa đạo thôn Vịnh Mốc, thôn Sơn Hạ và địa đạo đồn công an Vũ Trang, tất cả tạo thành một hệ thống liên hoàn khép kín dưới lòng đất.
Địa đạo là một hệ thống liên hoàn khép kín dưới lòng đất. Ảnh: tinhuyquangtri
>> Xem thêm: Mũi Trèo Quảng Trị thiên đường tuyệt đẹp giữa rừng và biển
Khám phá địa đạo Vịnh Mốc công trình kỳ vĩ dưới lòng đất
Địa đạo Vịnh Mốc có tổng chiều dài gần 42km với 3 tầng thông nhau, trong đó tầng 1 nằm cách mặt đất khoảng 12m là nơi được sử dụng để làm trụ sở chính quyền và các đơn vị quân sự, tầng thứ hai cách mặt đất khoảng 15m đây chính là nơi sử dụng để người dân sinh sống và tầng thứ ba cách mặt đất 23m, nơi đây được sử dụng để làm kho chứa vũ khí lương thực tiếp tế và phục vụ chiến đấu.
Vì tọa lạc ở bên dưới một quả đồi đất đỏ chạy sát mép biển nên hệ thống địa đạo Vịnh Mốc được đào cao hơn so với mực nước biển và có độ nghiêng nhất định để nước dễ thoát ra, nhờ đó mọi sinh hoạt ở hệ thống địa đạo vẫn có thể diễn ra thuận lợi vào mùa mưa. Hệ thống địa đạo Vịnh Mốc có tổng chiều dài đường hầm là 1701 m với 13 cửa, bao gồm 6 cửa mở thông lên đồi và 7 cửa được mở ra hướng biển. Với hệ thống các cửa hầm được mở về phía biển, không khí lưu thông dễ dàng hơn và các tầng sâu dưới địa đạo vẫn có thể đảm bảo sự thoáng mát vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.
Địa đạo có tất cả 13 cửa Ảnh: jenny_angharad.
Trong lòng địa đạo Vịnh Mốc, mọi thứ đều được bài trí một cách rất khoa học, trên đường hầm được bố trí rất nhiều đường tránh để đi lại, vận chuyển vũ khí, lương thực đồng thời ở khu vực gần các miệng hầm đều có những đường trượt để có thể dễ dàng trượt xuống tầng sâu nhất 23 m, tránh được bom đạn. Dọc đường hầm còn được khoét nhiều ngách nhỏ với độ sâu từ 1,8 m, rộng khoảng 0,8 m là nơi để các hộ gia đình sinh sống.
Ngoài ra, ở trong lòng địa đạo người dân còn đào hầm tránh bom khoan, nhờ đó mà trong suốt thời gian ở trong lòng địa đạo người dân làng Vịnh Mốc Không một ai bị thương. Ở trong lòng của địa đạo Vịnh Mốc Quảng Trị còn có hội trường rộng lớn với sức chứa từ 5 đến 60 người, cùng với đó là các công trình khác như phòng phẫu thuật, nhà hộ sinh, trạm gác, giếng nước, kho gạo, nơi chiếu phim, biểu diễn văn nghệ…
Bên trong địa đạo có nhiều không gian. Ảnh: ST
Không gian đủ cho các hộ gia đình sinh sống. Ảnh: STY
Khám phá địa đạo Vịnh Mốc, hẳn thật khó có thể tưởng tượng được chỉ với đôi bàn tay của những người dân Vịnh Mốc và những công cụ thô sơ lại có thể tạo nên một tuyệt tác kiến trúc trong lòng đất. Theo chia sẻ của người dân địa phương, trong quá trình xây dựng địa đạo Vịnh Mốc người ta sử dụng những chiếc que có hình vòng cung cố định theo đường vòng lên mặt đất, sau đó sẽ đào theo những đường cong đã được đánh dấu đó. Để đo mặt phẳng, người ta lấy nước đổ vào chai dùng dây buộc vào hòn đá làm dây để đo độ sâu. Ngoài ra trong quá trình đào hầm, đất đá được đưa từ dưới lòng đất lên bằng cách kéo thủ công, sau đó được âm thầm đổ ra biển hoặc các hố bom, gốc cây.
Hầm địa đạo được đào hoàn toàn thủ công. Ảnh: ST
Địa đạo Vịnh Mốc có thể nói là một lá chắn vô cùng vững chãi để bảo vệ quân và dân Vĩnh Linh dưới màn mưa bom bão đạn của quân thù, chỉ với riêng địa đạo Vịnh Mốc trong hơn 2.000 ngày đêm đã có 17 em bé chào đời và không có một người dân nào bị thương. Có thời điểm số người sinh sống trong lòng địa đạo lên tới 600 người. Mặc bom đạn ác liệt, cuộc sống ở trong lòng đất vẫn bền bỉ với đầy đủ các hoạt động. Quân và dân ở địa đạo còn tổ chức đánh địch ở ngay trên chính quê hương mình, tổ chức cứu chữa cho các thương bệnh binh hay chi viện cho đảo Cồn Cỏ thông qua các chuyến thuyền cảm tử.
Du lịch địa đạo Vịnh Mốc để hiểu hơn về vùng đất anh hùng
Du lịch Quảng Trị và ghé thăm địa đạo Vịnh Mốc, du khách hẳn sẽ ngỡ ngàng về những kỳ tích mà cha ông đã tạo dựng. Ngay khi đặt chân vào lòng địa đạo, cảm giác đầu tiên sẽ là bầu không khí mát lạnh, đi sâu vào lòng địa đạo du khách có thể khám phá các không gian riêng biệt tựa như một ngôi làng dưới lòng đất với ba tầng thông nhau. Ở trong lòng địa đạo Vịnh Mốc hiện tại có phục dựng một số khung cảnh sinh hoạt, chiến đấu của người dân Vĩnh Linh trong chiến tranh, nơi du khách sẽ hiểu hơn về cuộc sống và tinh thần chiến đấu bất khuất của người dân thời chiến.
Kết hợp với khám phá địa đạo, du khách có thể tham quan nhà trưng bày nằm cách đó không xa, trong khuôn viên vẫn còn những mảnh bom đạn sót lại được trưng bày và bức tranh nổi tiếng To Be Or Not To Be.
Bức tranh nổi tiếng " Tồn tại hay không tồn tại". Ảnh: @xiemvit812.
>> Xem thêm: Khám phá tour du lịch Huế - Miền Trung HOT nhất hiện nay
Những kinh nghiệm du lịch địa đạo Vịnh Mốc hữu ích
Địa đạo Vịnh Mốc là một điểm đến rất hấp dẫn để khám phá, nơi đây cách trung tâm thành phố Huế 101 km và cùng tuyến tham quan với nhiều địa điểm nổi tiếng khác ở Quảng Trị như Thành Cổ, thánh địa La Vang. Địa đạo nằm rất gần Huế và Quảng Bình nên du khách có thể thoải mái lựa chọn phương tiện di chuyển là ô tô hoặc xe máy.
Về thời điểm ghé thăm, nên lựa chọn khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 9 bởi lúc này tiết trời khô ráo, mát mẻ thuận tiện cho việc tham quan khám phá và trải nghiệm các hoạt động du lịch.
Du khách có thể lựa chọn khám phá địa đạo Vịnh Mốc ở Quảng Trị theo tour hoặc du lịch tự túc. Nên lựa chọn đi giày thể thao để thoải mái di chuyển, đặc biệt trong lòng địa đạo tương đối ẩm ướt một số nơi có thể trơn trượt, vì vậy trong quá trình tham quan nên cẩn thận khi di chuyển.
Mặc dù hiện tại ban quản lý địa đạo Vịnh Mốc đã có gắn hệ thống đèn pin bên trong để phục vụ khách tham quan. Tuy nhiên, bạn nên chuẩn bị thêm đèn pin để dễ dàng di chuyển hơn bởi một số đoạn ở bên trong địa đạo sẽ không có đèn chiếu sáng.
Khám phá hầm địa đạo du khách nên bỏ túi một số lưu ý. Ảnh: ST
Địa đạo Vịnh Mốc mang cho mình những giá trị lịch sử to lớn là một trong những công trình quân sự, dân sự vô cùng độc đáo trong kháng chiến chống Mỹ. Bên cạnh ý nghĩa là một di tích lịch sử, nơi đây còn có ý nghĩa to lớn về giáo dục giúp cho thế hệ trẻ và du khách hiểu hơn về cuộc sống gian khổ của người dân trong chiến tranh, ý chí chiến đấu kiên cường để giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Với những ý nghĩa to lớn đó, địa đạo Vịnh Mốc Quảng Trị đã chính thức được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt. Nếu có dịp đến với vùng đất lửa Quảng Trị bạn đừng bỏ lỡ cơ hội khám phá địa đạo Vịnh Mốc và các di tích lịch sử nổi tiếng khác ở đây nhé.
Hồng Thọ - dulichvietnam.com.vn
Ảnh: Internet
